دستاوردهای سفر ظریف به آسیای میانه

محمدجواد ظریف که اوایل فروردین ماه امسال به کشور تاجیکستان سفر کرده بود، هفته گذشته نیز در قالب یک تور منطقه ای به چهار کشور دیگر آسیای میانه سفر کرد که رهاورد اصلی این سفر پیام همکاری و تعامل منطقه ای و تاکید بر مشترکات و منافع همزمان با کشورهای منطقه در چهارجوب سیاست اولویت همسایگان در سیاست خارجی بود. 

جست و جوی مسیرهای همکاری پایدار با قزاقستان

 ظریف روز چهارشنبه در شهر نورسلطان پایتخت قزاقستان با قاسم جومارت توکایف رییس جمهوری قزاقستان دیدار و در خصوص موضوعات مورد علاقه دو کشور گفت وگو کرد. وزیر امور خارجه و رییس جمهوری قزاقستان تحولات برجام، روند صلح در افغانستان، روند آستانه و سیکا را مورد بررسی قرار دادند. 

وزیر امور خارجه در این دیدار، قزاقستان را از کشورهای دوست و همسایه در خزر دانست و نزدیکی مواضع دو کشور در موضوعات منطقه ای و بین المللی را با اهمیت ارزیابی کرد. ظریف همچنین تلاش برای یافتن مسیرهای همکاری پایدار برای حفظ و گسترش روابط فی‌مابین را ضروری دانست.

قاسم جومارت توکایف رییس جمهوری قزاقستان نیز در این دیدار با تاکید بر تاریخ مشترک و اهمیت توسعه همکاری‌ها با کشورمان، جمهوری اسلامی ایران را شریک کلیدی در منطقه دانست و بر گسترش همه جانبه روابط در بخش‌های اقتصادی و سیاسی تاکید کرد. تحولات برجام، روند صلح در افغانستان، روند آستانه و سیکا از دیگر موضوعات مورد گفت وگو در این دیدار بود.

ایران عامل پیوند قزاقستان به آب های بین المللی 

وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین پس از دیدار با «مختار تیلو بردی» معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه قزاقستان ضمن تبریک ایام نوروز و فرارسیدن ماه مبارک رمضان به مردم قزاقستان گفت: همبستگی های تاریخی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی میان ایران و قزاقستان اهمیت بسیاری دارد و همین مشترکات ما را به هم پیوند داده است.

ظریف تصریح کرد: خوشحالم که باردیگر در نورسلطان با مقامات جمهوری قزاقستان دیدار می کنم. مذاکرات بسیار خوبی درباره موضوعات مهم منطقه ای، بین المللی انجام شد و از حمایت قزاقستان از جمهوری اسلامی ایران در صحنه‌های بین‌المللی، سپاسگزاری می کنیم، از نقش مثبتی که قزاقستان در موضوعات مختلف چون موضوع هسته‌ای ایران و سوریه و روند آستانه ایفا کرده است؛ بسیار خوشحالیم و نقش پیشگام رئیس جمهور نظربایف درباره موضوعات مختلف از جمله جهان عاری از سلاح هسته‌ای را قدر می دانیم و از آن حمایت می‌کنیم و همراهی کامل داریم.

 وزیر امورخارجه افزود: در این دیدارها همچنین درباره مسائل منطقه ای به ویژه بحران افغانستان گفت و گو و بر ضرورت احترام به خواست مردم افغانستان و دستاوردهای آنها، نیاز به ادامه دموکراسی در افغانستان و توازن قومی و زبانی در آینده سیاسی این کشور تاکید شد. وی ادامه داد: در حوزه روابط دوجانبه گسترش این روابط و حضور ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا مورد تایید دو طرف قرار گرفت و بر استفاده صلح‌آمیز از دریای خزر که به صورت مشترک از سوی ایران و قزاقستان انجام می‌شود؛ تاکید شد.

وزیر امورخارجه ضمن امیدواری درباره نتیجه بخش بودن مذاکرات ترسیم خط مبدا در دریای خزر، گفت: راه آهن ها و مسیرهای ترانزیت مشترک بین ایران و قزاقستان و سایر همسایگان با جدیت در این دیدارها بررسی شد و ضرورت افزایش روش های اتصالی منطقه‌ای و بین‌المللی مورد بحث قرار گرفت. حضور قزاقستان در اینچه برون، بندرعباس و چابهار برای ایران محترم است و از افزایش این حضور خوشحال خواهیم شد. ایران مسیر دستیابی قزاقستان به آبهای  بین المللی است.

امضای برنامه همکاری وزارتخانه های امور خارجه ایران و قزاقستان 

در جریان سفر ظریف به قزاقستان برنامه همکاری میان وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و وزارت امور خارجه جمهوری قزاقستان امضا شد. ظریف و تیلو بردی همتای قزاقستانی برنامه همکاری میان وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و وزارت امور خارجه جمهوری قزاقستان را امضا کردند. بر اساس سند امضا شده وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و وزارت امور خارجه جمهوری قزاقستان بر پایه روح مشارکت و همکاری بین دو کشور و با تمایل به تقویت و تحکیم هر چه بیشتر روابط دوستانه، برادرانه و همسایگی بر اساس احترام متقابل، اعتماد و درک مشترک، همچنین اهمیت استمرار گفتگوهای سازنده درخصوص روابط دوجانبه، منطقه ای و بین‌المللی به منظور دستیابی به فهم مشترک و گسترش همکاری های موجود و یافتن زمینه های جدید همکاری و رفع موانع احتمالی بر اساس اراده مثبت سیاسی و رویکرد جامع، هدفمند و درازمدت و با تاکید بر منافع متقابل در توسعه همکاری‌ها در چارچوب منشور ملل متحد و هنجارهای شناخته شده بین المللی، با پایبندی بر ترتیبات قبلی فی‌مابین و تاکید بر اهمیت برگزاری مشورت‌های منظم در سطوح مختلف و در زمینه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، بشردوستانه، محیط زیست، نظامی، امنیتی و فرهنگی این تفاهم نامه را که شامل ١۵ بند است، به امضا رساندند.

آمادگی همکاری با کشورهای دی-۸ در حوزه های مختلف 

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین در نوزدهمین نشست مجازی وزیران امور خارجه “سازمان همکاری اقتصادی هشت کشور در حال توسعه موسوم به دی ۸”  در نورسلطان شرکت و سخنرانی کرد. ظریف با اشاره به بحران بی‌سابقه کرونا و آثار مخرب آن بر اقتصاد کشورهای عضو گفت: یکی از درس‌هایی که باید از این بحران گرفت، این است که چطور یک بحران بهداشتی می‌تواند به بحران‌هایی همچون بحران اقتصادی، بحران انسانی ، بحران آموزشی و افزایش نابرابری‌ها در جامعه بین المللی تبدیل شود و هزینه اصلی آن نیز بر کشورهای درحال توسعه تحمیل گردد.  ظریف همچنین با اشاره به تحریم‌های آمریکا در دوران همه گیری کرونا از رویش حس همبستگی بین ملت‌ها و نیز تمایل به همکاری در شرایط بحران به عنوان درس‌های مثبت دوران کرونا یاد کرد.

وزیر امور خارجه در بخش دیگری از سخنان خود تسهیل و افزایش تجارت، گسترش ارتباطات حمل و نقلی، تقویت گردشگری و بهره برداری از ظرفیت‌های فنآورانه و انسانی بویژه جوانان را ازجمله اولویت‌های سازمان دی ۸ برای همکاری قلمداد و آمادگی کشورمان برای همکاری جدی در این حوزه‌ها را اعلام کرد. وی در ادامه ضمن قدردانی از کشورهای دی ۸ به دلیل حمایت جمهوری اسلامی ایران در طول این همه گیری و در بحبوحه  تحریم‌های غیرقانونی و بیرحمانه، گفت: درس دیگری که آموخته‌ایم این است که اگر جامعه بین المللی می‌خواهد برای چالش‌های مشترکی که در پیش داریم آماده شود، تقویت همکاری میان کشورها و مناطق، گزینه ای بهینه خواهد بود. نهادهای چندجانبه، از جمله دی ۸، ‌مجموعه گسترده ای از انتخاب‌ها را در اختیار ما قرار می‌دهد.

وزیر امورخارجه در موضوع تجارت گفت: در صورتی که موافقتنامه موجود تجارت ترجیحی همراه با برخی ساز و کارهای تکمیلی در خصوص گمرکات، امور مالی و خرد مالی، بانکداری، ظرفیت های دیجیتال و غیره اجرایی شوند، هدف تجارت ۲۰ درصدی درون دی۸ تا سال ۲۰۳۰ در دسترس ما خواهد بود. بنابراین دولت های ما باید در نقش تسهیل گر ظاهر شده و بخش خصوصی و شرکت‌های کوچک و متوسط باید به میدان آورده شوند. 

نشست وزرای خارجه سازمان دی هشت به ریاست وزیرامور خارجه بنگلادش و با حضور وزرای امور خارجه مصر، اندونزی، جمهوری اسلامی ایران، مالزی، نیجریه، پاکستان و ترکیه در آستانه دهمین نشست سران این سازمان برگزار گردید. 

ظریف در پایان سفر به قزاقستان در توییتی تاکید کرد که همانند همیشه همسایگان اولویت ما هستند. ظریف نوشت: در سومین‌ مرحله از سفر منطقه‌ای، در قزاقستان با رییس‌جمهور توکایف و وزیرخارجه تیلو بردی، گفتگوهای مفید و اساسی داشتیم.  هر دو کشور اهداف مشترکی را در خصوص ثبات منطقه ای و خلع سلاح جهانی دنبال می کنند. همانند همیشه، همسایگان ما اولویت ما هستند.

تاکید بر ارتقای روابط با ترکمنستان در حوزه های مختلف 

وزیرامور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز پنجشنبه در آخرین مرحله از سفر به کشور های آسیای مرکزی در دیدار با قربان قلی بردی محمد اف رئیس جمهور ترکمنستان در عشق آباد، با تشریح ابعاد روابط دو کشور در بخش های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بر اهمیت روابط دو کشور همسایه تاکید کرد. بردی محمد اف رئیس جمهور ترکمنستان نیز در این دیدار با حمایت از روابط دو کشور در حوزه های مختلف سیاسی،  اقتصادی و فرهنگی بر عزم کشورش برای گسترش همکاری‌های فی‌مابین تاکید کرد.

ظریف همچنین در دیدار با  «رشید مردوف» وزیر امور خارجه ترکمنستان درباره آخرین تحولات روابط دوجانبه، موضوعات منطقه و همکاری های دوکشور در حوزه سازمان های بین المللی گفتگو و تبادل نظر کرد. وی در این دیدار روابط دو کشور در حوزه های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را مثبت ارزیابی کرد. وزیر امور خارجه بر ضرورت ارتقا همکاری های دو کشور در بخش‌های دو جانبه از جمله موضوعات محیط زیستی (اعم از دریای خزر و دیگر حوزه ها)، خطوط مواصلاتی و ترانزیت و حوزه نو آوری تاکید و در خصوص همکاری دو کشور در سازمان همکاری اسلامی، همکاری های بیشتر در حوزه اکو باتوجه به ریاست دوره ای ترکمنستان و بهره برداری غیر نظامی از خزر با همتای ترکمنستانی خود تبادل نظر کرد.

رشید مردوف وزیر امور خارجه ترکمنستان نیز در این دیدار با تاکید بر اهمیت روابط دو کشور، به دستاوردهای روابط فی‌مابین در حوزه های مختلف اشاره کرد و به فعلیت رساندن  ظرفیت های موجود برای گسترش همه جانبه روابط و برگزاری دور بعدی کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی را مورد تصریح قرار داد.

روند صلح در افغانستان، همکاری ها در حوزه سازمان های منطقه ای و بین المللی و همکاری‌های چند جانبه در منطقه از دیگر موضوعات مورد گفتگو و تبادل نظر وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان در این دیدار بود.  وزیران خارجه دو کشور همچنین سند همکاری امضا کردند.

توسعه تجارت و سرمایه گذاری مشترک نتیجه سفر ظریف به قرقیزستان 

ظریف در قالب تور منطقه ای خود در آسیای مرکزی پیش از ترکمنستان و قزاقستان هم از کشورهای قرقیزستان و ازبکستان دیدار کرده بود. سفر روز سه‌شنبه وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به قرقیزستان در رسانه‌های منطقه بازتاب یافت و توجه دو کشور به گسترش همکاری‌ها و استقبال قرقیزستان از سرمایه‌گذاری شرکت‌های ایرانی در این کشور، مورد توجه رسانه ها قرار گرفت.

ظریف در بیشکک با صادیر چاپاروف رییس جمهوری قرقیزستان و وزیر خارجه این کشور دیدار و در خصوص موضوعات مورد علاقه دو کشور گفت وگو کرد. بر اساس بیانیه نهاد ریاست جمهوری، جباروف و ظریف درباره گسترش همکاری ها در زمینه‌های مختلف تجاری و اقتصادی و فرهنگی و نیز سرمایه‌گذاری بین دو کشور تبادل نظر کردند. چاپاروف در این دیدار گفت: درهای کشور ما همیشه به روی شرکت‌های کوچک و متوسط ایرانی برای سرمایه‌گذاری در اقتصاد قرقیزستان باز است. ما هم اکنون در تلاش هستیم تا محیط مناسبی برای سرمایه‌گذاران خارجی ایجاد کنیم.

رئیس جمهور قرقیزستان در ادامه دیدار از حمایت ایران از یک مجتمع ورزشی در شهر اوش تشکر کرد و ظریف هم با اشاره به حمایت قرقیزستان از ایران در سطح بین‌المللی، گفت که تهران آماده همکاری با بیشکک است. وی اهمیت برگزاری نشست بعدی کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی، تجاری، علمی، فنی و فرهنگی دو کشور را مورد توجه قرار داد و همچنین با تاکید بر روابط مشترک تاریخی و فرهنگی گفت که همکاری دوجانبه در بخش راه و حمل و نقل یکی از اولویت‌ها است.

وزیر خارجه ایران در ادامه دیدار، بخش راه و ترانزیت را دارای اولویت دانست و از قصد طرف قرقیزی برای جذب سرمایه‌گذاران ایرانی در بخش‌های مختلف اقتصادی و بخصوص در بخش کشاورزی، پتروشیمی، برق آبی و توسعه زیرساخت‌های جاده‌ای استقبال کرد. چاپاروف آمادگی کشورش برای افزایش همکاری‌های دوجانبه بخصوص در بخش های اقتصادی و سرمایه‌گذاری را مورد تایید قرار داد و خواستار توسعه آن شد.

آمادگی ایران برای همکاری کامل با اتحادیه اقتصادی اوراسیا 

 ظریف روز سه شنبه هفته گذشته همچنین با روسلان کازاکبایف وزیر امور خارجه قرقیزستان دیدار و در خصوص موضوعات دوجانبه، همکاری‌ها منطقه ای و موضوعات بین المللی گفتگو و تبادل نظر کرد. وی با تاکید بر ضرورت مصون سازی روابط فی‌مابین در زمینه تحریم ها، علاقمندی ایران به همکاری کامل با اتحادیه اقتصادی اوراسیا را مورد تاکید قرار داد.

وزیر امور خارجه با تبریک برگزاری موفق انتخابات اخیر ریاست جمهوری در قرقیزستان و همچنین عید نوروز، به روابط عمیق، تاریخی و فرهنگی کشورمان با مردم منطقه اشاره کرد و با  تاکید بر متناسب نبودن حجم روابط اقتصادی – تجاری فی‌مابین با ظرفیت های موجود، خواستار استفاده از امکانات گسترده موجود برای ارتقا سطح همکاری ها بویژه در حوزه های فنی – مهندسی، راهسازی، سد سازی، احداث نیروگاه های حرارتی، خورشیدی و آبی، حمل و نقل و ترانزیت شد.

ظریف با اشاره به برخی موانع توسعه همکاری های دو کشور از جمله ویروس کرونا و همچنین ویروس تحریم های یکجانبه،  غیر قانونی و ظالمانه آمریکا،  ابراز امیدواری کرد با انجام واکسیناسیون این همه گیری پشت سر گذاشته شود و همچنین ویروس تحریم نیز با انجام تعهدات ایالات متحده برطرف و امکان انتفاع دو کشور از همکاری‌های فی‌مابین خصوصا در حوزه های اقتصادی و تجاری را فراهم تر سازد.

روسلان کازاکبایف وزیر امور خارجه جمهوری قرقیزستان  نیز در این دیدار با تشکر و قدر دانی از جمهوری اسلامی ایران برای ارسال کمک های بشر دوستانه به مردم قرقیزستان در زمینه مقابله با کرونا، خصوصا با توجه به شرایط دشوار ناشی از تحریم ها، به روابط فرهنگی و ارزش‌های مشترک فی‌مابین اشاره و آمادگی کشورش برای همکاری های همه جانبه در حوزه های مختلف ازجمله کشاورزی،  تولید دارو، ساخت نیروگاه های برقی -آبی کوچک و متوسط وفعال سازی مجدد پروازهای بین دو کشور را مورد تاکید قرار داد.

مسائل منطقه خصوصا روند صلح در افغانستان و همکاری های دوکشور در حوزه های منطقه ای و بین المللی از دیگر موضوعات مورد تبادل نظر وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و قرقیزستان در این دیدار بود.

ظریف با بیان اینکه امنیت و ثبات قرقیزستان برای ایران مهم است، برای این کشور آسیای میانه که قرار است روز ۱۱ آوریل همه‌پرسی قانون اساسی و انتخابات برگزار کند، آرزوی موفقیت کرد. شایان ذکر است که همه پرسی برای تایید قانون اساسی جدید این کشور روز یکشنبه ۲۲ فروردین (۱۱ آوریل) همزمان با انتخابات محلی برگزار خواهد شد. این اصلاحات در قانون اساسی، گذار از نظام پارلمانی به ریاستی را رسمیت می بخشد. 

ایران راه ترانزیت ازبکستان به بازارهای جهانی 

محمد جواد ظریف سفر منطقه ای خود را روز دوشنبه از ازبکستان آغاز کرد و در شهر تاشکند با  «شوکت میر ضیایف» رییس جمهور ازبکستان دیدار و در خصوص موضوعات مورد علاقه دو کشور گفتگو و تبادل نظر کرد.

وزیر امور خارجه در این دیدار با تشریح آخرین تحولات روابط دو کشور در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، علاقمندی ایران به توسعه همکاری‌ها با جمهوری ازبکستان و در چارچوب ظرفیت‌های گسترده موجود در حوزه همکاری‌های دو کشور را مورد تاکید قرار داد.

«شوکت میر ضیایف» هم با تاکید بر اهمیت روابط دوکشور و ضرورت گسترش همکاری‌های فی‌مابین، برگزاری چهاردهمین دور کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دوکشور در فاصله زمانی کوتاه تر را مورد تاکید قرار داد.

در این دیدار علاوه بر موضوعات دوجانبه، تحولات روند صلح در افغانستان و همچنین همکاری‌های دو کشور در حوزه‌های بین المللی نیز مورد گفتگو وتبادل نظر قرار گرفت.

ظریف روز دوشنبه همچنین از مرکز تمدن اسلامی تاشکند بازدید کرد و گفت: احداث مرکز تمدن اسلامی تاشکند هم باعث افزایش اتکا به باورهای اسلامی بوده و هم در مسیر مبارزه با افراط‌گرایی و فاصله گرفتن از برداشت‌های خشونت‌آمیز از اسلام است. ظریف روز دوشنبه در بازدید از مرکز تمدن اسلامی تاشکند ، اقدام رییس جمهوری ازبکستان در احداث این مرکز را باعث آشنایی جوانان با تاریخ و ارزش‌های اصیل خود دانست که هم باعث افزایش اتکا به باورهای اسلامی بوده و هم در مسیر مبارزه با افراط‌گرایی و فاصله گرفتن از برداشت‌های خشونت آمیز از اسلام است.

در این بازدید شاه عظیم منوراف رییس این مرکز در توضیحات مبسوطی تاسیس این مرکز را به منظور حفظ و گسترش آثار اسلامی و همچنین مرکزی برای پژوهشگران اسلامی از سراسر جهان معرفی کرد. این مرکز همچنین دارای کتابخانه‌ای غنی از آثار اسلامی است.

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه در سفر به ازبکستان با عبدالعزیز کامل‌اف وزیر خارجه این کشور هم دیدار و گفت و گو کرد. وی در این دیدار با مرور بر روابط دو کشور در حوزه روابط دوجانبه خصوصا موضوعات اقتصادی،  تبادلات تجاری و همکاری‌ها در حوزه‌های حمل و نقل، ترانزیت و انرژی با بهره گیری از ظرفیت های موجود و توجیه اقتصادی آن، مسائل سیاسی بین دو کشور و زمینه های موجود در حوزه همکاری های فرهنگی و گردشگری، راه های گسترش همکاری های فی‌مابین در موضوعات گفته شده را مورد گفت و گو و تبادل نظر قرار داد.
  
وزیر امور خارجه ازبکستان نیز با تاکید بر جایگاه منطقه ای و تاثیرگذاری بین المللی جمهوری اسلامی ایران، همکاری‌های دو کشور در حوزه‌های مختلف ازجمله همکاری‌ها در مجامع بین المللی،  همکاری‌های پارلمانی بین گروه های دوستی مجالس دو کشور،  همکاری‌ها در حوزه های حمل ونقل و ترانزیت و استفاده از ظرفیت های بندری ایران در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان، ظرفیت‌های موجود برای همکاری در حوزه های اقتصادی،  حمل ونقل و لجستیک را فرا تر از شرایط حاضر دانست و ضرورت گسترش همکاری‌های فی‌مابین را مورد تاکید قرار داد.

تحریم های یکجانبه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، همکاری های دو کشور در روند صلح افغانستان و همکاری‌ها در مجامع حقوقی- بین المللی از دیگر محورهای مورد گفتگو و تبادل نظر وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و ازبکستان در این دیدار بود. وزیر امور خارجه با بیان اینکه تاریخ مشترک ایران و ازبکستان زمینه دوستی دو ملت را بیش از پیش گسترش می‌دهد، گفت: جمهوری اسلامی ایران می‌تواند راه ترانزیت ازبکستان به بازارهای جهانی و ‌آب‌های آزاد را فراهم کند.

311311