در سفر به گچساران، از کجا دیدن کنیم؟

_{نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۶/۰۵/۲۱ منتشر شده و در تاریخ ۱۳۹۹/۱۰/۱۱ به‌روزرسانی شده است.}

گچساران، شهری است در جنوب غربی استان کهگیلویه و بویراحمد که با طبیعت بکر و فوق‌العاده، دیدنی‌های تاریخی و جاذبه‌های گردشگری ارزشمند، بسیاری از گردشگران و توریست‌های سراسر ایران و جهان را در ایام مختلفی از سال، بویژه روزهای نوروز، میزبان است. «گنبد ملغان» یا «گنبد ملجان»، نام‌هایی است کهن که در متون تاریخی، به شهر گچساران که مادر هاکی ایران لقب گرفته است، اشاره دارد.

همچنین این شهر، بزرگ‌ترین میدان نفتی ایران و سومین میدان نفتی جهان شناخته شده است. «دوگنبدان» نام امروزی گچساران (گچساران جدید)، است که تا پیش از سال ۱۳۰۶ هجری شمسی، بدون سکنه بود. اما با توجه به فعالیت‌های نفتی که در گچساران قدیم (گچ کوراوعلی)، انجام می‌شد، مسئولان وقت در سال‌های ۱۳۲۸ تا ۱۳۳۰، تصمیم به تخریب و تخلیه‌ شهر گچساران قدیم و انتقال واحدهای کارمندی و کارگری به شهر دوگنبدان امروزی گرفته و همین امر سبب شد تا این شهر با رونق قابل توجهی روبه‌رو شود. با توجه به کاوش‌های انجام شده در بخش‌های شرقی و غربی دوگنبدان، آثاری از دو گنبد کهن مشاهده و همین امر سبب شد تا این شهر به «دو گنبدان» شهرت یابد.

۱. چهارطاقی خیرآباد

یکی از جاذبه‌های گردشگری تاریخی در شهرستان گچساران، بنایی است تاریخی که در فاصله‌ ۵۰ کیلومتری از این شهرستان قرار گرفته و به نظر می‌رسد که دارای قدمتی متعلق به دوران حکومت ساسانیان است. این بنای کهن که به نام «چهارطاقی خیرآباد» شهرت یافته است، بهره‌مند از معماری اصیل و کاملا ایرانی است که می‌توان آن را نمادی از سیاست، مذهب و نوع حکومت دوران خویش در نظر گرفت. اثری کهن که در روستای «ده ناصر» استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده و همانند سندی ارزشمند، از تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران زمین است.

۲. منطقه حفاظت شده کوه خامین

قطعا یکی از زیباترین و محبوب‌ترین جاهای دیدنی گچساران، «منطقه‌ حفاظت شده‌ کوه خامین» است که در فاصله‌ ۳۰ کیلومتری از ضلع شرقی شهرستان «دو گنبدان» در گچساران، قرار دارد. وسعت این منطقه‌ سرسبز، بالغ بر ۲۵ هزار و ۶۷۱ هکتار است که با پوشش گیاهی و جنگلی مانند بلوط، ارژن، کیکم، گون، زالزالک، کلخنگ و انجیر وحشی، منظره‌ای ناب و تحسین‌برانگیز را برای تماشا و طبیعت‌گردی ایجاد کرده است. همچنین این منطقه زیستگاه جانوران مختلفی همچون بز، پازن، قوچ، میش، کبک، خرگوش، جغد، شاهین و نیز حیات وحش برخی از گونه‌های جانوری مانند پلنگ، خوک وحشی، سمور وحشی و گرگ است. این ناحیه از استان کهگیلویه و بویراحمد در سال ۱۳۷۸ با هدف حمایت از حیواناتی همچون پلنگ، بز، پازن، قوچ، میش و کبک دری به‌عنوان منطقه‌ تحت حفاظت، به فعالیت خود ادامه داده است.

۳. روستای مارین

روستا، یکی از مناطق زیبا با دیدنی‌های طبیعی چشم‌نواز و تماشایی کشور است که در بین بسیاری از گردشگران و عاشقان سفرهای سبز و پاک، محبوب است. اگر علاقه‌مند به طبیعت‌گردی، دوستدار هوای پاک و طرفدار سرسبزی و مناطقی با چشم‌اندازهای منحصربه‌فرد هستید، «روستای مارین»، یکی از این مکان‌های فوق‌العاده‌ با طبیعتی سرسبز و مناظری بی‌نظیر است که در ۳۶ کیلومتری از شمال گچساران قرار دارد. از ویژگی‌های جالب و مطلوب این روستا، اتصال آن از دو سمت شمال و جنوب غربی به دو کوه «ولی گنج» و «کوه کاردی» است. همچنین قرار گیری آن در میان دره‌ای که اطراف آن را ارتفاعات بلند احاطه کرده است، در کنار تاریخی بودن آن، خود از دلایل زیبایی و محبوبیت روستا در بین طبیعت‌گردان و مسافران است.

۴. پل خیری و محمد خان

یکی دیگر از جاذبه‌های تاریخی در شهرستان گچساران، سازه‌ای است کهن و تاریخی که باستان‌شناسان قدمت آن را متعلق به دوره‌ حکومت ساسانیان، تخمین زده‌اند. «پل خیری و محمدخان» نام این اثر ملی است که در مجاورت راه موصلاتی به «دهدشت» و در ۵۰ کیلومتری شمال غرب گچساران قرار گرفته است.

پیشینه‌ پل خیری و محمدخان، متعلق به دوران ساسانیان است که بیشتر آن در خاک خوزستان قرار دارد.

به نظر می‌رسد که این پل عظیم، اثری است برجای مانده از دوران اسلامی که بر «رودخانه‌ خیرآباد» و احتمالا بعد از تخریب پل در دوران ساسانی، با طولی برابر با ۱۳۰ متر و متشکل از ۷ دهانه که بخش زیادی از آن در بخش غربی رودخانه و در خاک خوزستان قرار دارد، احداث شده است.

۵. روستای دیل

یکی از روستاهای تاریخی و جاهای دیدنی استان کهگیلویه و بویراحمد، «روستای تاریخی دیل» است که با ارتفاعی بالغ بر ۸۵۰ متر از سطح دریا، دارای آب و هوایی بسیار دوست‌داشتنی و مطبوع در فصل بهار، و معتدل و بارانی در زمستان است. همین امر سبب شده است که این دو فصل، بهترین زمان برای حضور گردشگران و مسافران به این سرزمین در نظر گرفته شود. «گنبدان گبر در چرزو»، «تنگ آسیاب»، «قلعه برج»، «ده بزرگ» و «قلعه‌ شاه بهمن»، از جمله آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری این روستای زیبا و سرسبز است که گردشگران و توریست‌ها برای مشاهده‌ آن‌ها به این روستا سفر می‌کنند.

۶. آرامگاه حکیمه خاتون (س)

یکی از جاذبه‌های محبوب مذهبی در شهرستان گچساران، بارگاهی است مطهر که به «آرامگاه بی بی حکیمه خاتون (س)» شهرت یافته است. این بارگاه ملکوتی، در بین مردم از ارزش و اهمیت والایی برخوردار است و سالانه میزبان جمع زیادی از علاقه‌مندان به خاندان اهل بیت (ع) است. به‌گونه‌ای که جمع زیادی از سراسر کشور و کشورهای همسایه برای زیارت این مکان مقدس، به گچساران سفر می‌کنند.

آرامگاه بی بی حکیمه خاتون (س)، در دل کوه ساخته شده که این بارگاه مقدس را نسبت به سایر مکان‌ها، متمایز ساخته است.

به نظر می‌رسد که بی بی حکیمه خاتون (س)، دختر امام موسی کاظم (ع) و خواهر تنی حضرت شاه چراغ (ع) است. جالب است بدانید که شکل گنبد «آرامگاه بی بی حکیمه خاتون»، به‌دلیل قرارگیری آن در دل کوه، نوعی خاص و ویژه طراحی و ساخته شده و همین امر، باعث شده است که این مکان مذهبی، در بین دیگر اماکن مذهبی ایران، منحصربه‌فرد جلوه کند.

۷. آبشار گنج بنار

از دیگر زیبایی‌های طبیعی در شهرستان گچساران، «آبشار گنج بنار» است که در ۳۰ کیلومتری از این شهرستان و در دامنه‌ کوه «خاییز» قرار گرفته است. ارتفاع این آبشار برابر با ۳۰ متر است و آب آن نیز از چشمه‌های متعددی تامین می‌شود. حضور این پدیده‌ طبیعی باعث شده است که حتی در فصل گرم سال، آب و هوای این منطقه بسیار دلنشین و خنک باشد و جمع زیادی از گردشگران و مسافران از این آبشار زیبا دیدن کنند.

۸. گنبد لیشتر

یکی از بناهای تاریخی گچساران، در فاصله‌ ۳۰ کیلومتری از این شهرستان قرار دارد که به «گنبد لیشتر» شهرت یافته است. این اثر کهن که دارای پیشینه‌ای متعلق به قرن هفتم هجری و متعلق به دوران حکومت سلجوقیان است، متشکل از یک گنبد با پلانی به‌شکل مربع است که با استفاده از فیلپوش‌ها به‌شکل هندسی هشت‌ ضلعی و سپس به‌صورت یک گنبد مخروطی شکل، تبدیل می‌شود. از ویژگی‌های جالب و قابل‌توجه در معماری این اثر، می‌توان به نوع چینش سنگ‌ها و چگونگی ساخت گنبد اشاره کرد که آن را همانند بنایی ارزشمند در اعصار مختلف، جلوه می‌دهد. امروزه نیز این بنای کهن، مورد توجه گردشگران و توریست‌های مختلف قرار گرفته و یکی از جاذبه‌های گردشگری تاریخی کشور محسوب می‌شود.

۹. دژ سلیمان

از دیگر جاذبه‌های تاریخی در گچساران، ساختمانی است بسیار کهن که در ۲۰ کیلومتری از جنوب غرب این شهرستان و در ارتفاعات «کوه دژ سلیمان»، قرار گرفته است. «دژ سلیمان»، نام این میراث ایران کهن است که برای بازدید از آن باید مسیری سخت و دشوار را طی کرد. به نظر می‌رسد که دژ سلیمان، روزگاری مقر «سلیمان‌بن طاهر گناوه‌ای»، یکی از رهبران فرقه‌ قرامطه بوده است و به همین دلیل به این نام نیز شهرت یافته است. دژ سلیمان، یکی از سه قلعه‌های مهم و غیرقابل نفوذ اسماعیلیان در بخش جنوبی کشور است که به‌دلیل همین دسترسی دشوار، در دوران‌ مختلف، بسیار مهم و ارزشمند بوده است.

۱۰. تنگ باشتک

در ۷ کیلومتری شمال شرقی گچساران، یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی و دیدنی استان کهگیلویه و بویراحمد قرار گرفته است که از آن به «تنگ باشتک» یاد می‌شود. تنگ باشتک دارای عرضی وسیع و بسیار دیدنی است و همچون یک مسیر مارپیچ‌گونه‌ سنگی، با گذشتن از هر پیچ از آن، می‌توان چشم‌اندازهای تماشایی از صخره‌هایی تنگ را مشاهده کرد. در قسمت‌های مختلفی از عرض تنگ باشتک، نور خورشید روی سر گردشگران می‌تابد و همین امر زیبایی خارق‌العاده‌ای را ایجاد می‌کند که در بین تماشاگران، بسیار محبوب و دوست‌داشتنی است.

۱۱. آبشار کیوان لیشتر

در ۲۵ کیلومتری شهرستان گچساران در منطقه‌ لیشتر از توابع این شهرستان و در نزدیکی روستایی به نام «هفت چشمه»، یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی و بسیار زیبا قرار گرفته است که در بسیاری از ایام سال، پذیرای جمع زیادی از گردشگران و علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی است. «آبشار صخره‌ای کیوان لیشتر» نام این پدیده‌ زیبای طبیعی است که با شکل پلکانی از ۷ آبشار کوچک تشکیل شده و در محل اتصال دو رودخانه‌ «دره تنگ درک» و «دره سور»، ایجاد می‌شود. ساختار پلکانی بودن این آبشار تماشایی، استخرها و برکه‌هایی بسیار زیبا را ایجاد کرده است که زیبایی دو چندانی به این منطقه بخشیده است.  تجربیات و نظرهای خود را در خصوص جاذبه‌های گردشگری گچساران با ما و سایر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.