در سفر به اندیمشک به تماشای چه مکان هایی برویم؟

_{نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۶/۰۷/۱۱ منتشر شده و در تاریخ ۱۳۹۹/۱۰/۰۷ به‌روزرسانی شده است.}

اندیمشک یکی از شهرهای جنوب غربی کشور است که با قرارگیری در مجاورت خرابه‌های شهر کهن و قدیمی «لور» و «اری‌ترین» امروزه می‌توان آثار تاریخی و دیدنی‌های قدیمی ارزشمندی را در آن مشاهده کرد. در برخی از متون تاریخی از جمله نوشته‌های مورخانی همچون «اصطخری» و «مقدسی»، از شهر لور به‌عنوان سرزمینی آباد یاد شده است؛ شهری که به نظر می‌رسد تا دوران قرون وسطی همچنان آباد و پویا بوده و از سرزمین‌های ارزشمند این نواحی به شمار می‌رفته است.

جالب است بدانید که «اندیمشک» نام منتخبی است از طرف «فرهنگستان ایران» که در دهه‌ بیستم شمسی برای قریه «صالح‌آباد» در نظر گرفته شد. در واقع این شهر در عصر حکومت قاجاریان و در زمان حکمرانی «حاج صالح‌خان مکری»، هنگامی که به دستور وی در نزدیکی بخش‌های ویران شده‌ شهر باستانی لور قلعه‌ای احداث شد، اهمیت یافت. ابتدا آن را صالح‌آباد نامیدند و پس از گذشت مدتی به اندیمشک تغییر نام یافت. شهر اندیمشک، تنها شهری است در استان خوزستان که سه استان خوزستان، کرمانشاه و لرستان را به یکدیگر متصل کرده است و از شهرهای مهم و ارزشمند گردشگری جنوب غربی ایران محسوب می‌شود.

پل صیحه

«پل صیحه» نام یکی از آثار تاریخی و جاهای دیدنی اندیمشک است که در فاصله هشت کیلومتری از مسیر اندیمشک به شوش قرار دارد. این سازه متعلق به دوران حکومت صفویان است که در سال ۱۳۷۹ شناسایی شد و در سال ۱۳۸۲ به‌عنوان میراث ملی به ثبت رسید. پل دارای ۱۲ دهنه است که در زمان پویایی به‌عنوان سازه‌ای جهت انتقال آب مورد استفاده قرار می‌گرفت. چنین سازه‌هایی که فقط برای آبیاری زمین‌های کشاورزی احداث می‌شدند، به آبرو شهرت می‌یافت. سنگ، آجر و ملات گل و آهک و ساروج از مصالح به کار رفته در ساخت پل صیحه است که به «آباره عباس خان» نیز شهرت یافته است. طبق اظهارات کارشناسان، در ساخت پل توجهی به نمای آن نشده و تنها به نوع کاربری آن و قدرت و استحکام سازه اهمیت داده شده است که در برابر عوامل آسیب‌زا، استقامت کافی را داشته باشد.

قلعه حسینی 

در مجاورت مسیر اندیمشک به پلدختر، یکی دیگر از آثار تاریخی استان خوزستان قرار دارد که قدمت آن به دوران حکومت صفویان بازمی‌گردد. «قلعه حسینی» نام این بنای کهن است که در روستایی به نام «قلعه رزه» و در بخش «الوار گرمسیری» قرار دارد. سازندگان این بنای کهن، آن را به‌صورت ساختمانی با پلانی چهارگوش در فاصله‌ای حدود ۱۵۰ متری از «کاروانسرای رزه» و در دو طبقه احداث کرده‌اند. به نظر می‌رسد که طبقه‌ بالای قلعه به‌عنوان مکانی برای نگهبانی بنا شده است.

طبقه بالای قلعه به‌عنوان جایگاه نگهبانی ساخته شده است

در بخش غربی این قلعه‌ تاریخی می‌توان پلکان‌هایی را مشاهده کرد که به طبقه‌ دوم منتهی می‌شود. این در حالی است که در طبقه‌ دوم نیز پلکان‌هایی جهت راهیابی به پشت بام، تعبیه شده است. ساروج و سنگ لاشه از عمده مصالح استفاده شده در ساخت این قلعه‌ است که به‌دلیل سکونت داشتن شخصی به نام حسین، آن هم برای مدتی طولانی، به قلعه حسینی شهرت یافته است.

آرامگاه محمود علی

از دیگر دیدنی‌های شهرستان اندیمشک آرامگاهی است تاریخی به نام «مقبره محمودعلی» که در روستایی به همین نام و در بخش الوار گرمسیری اندیمشک قرار دارد. این اثر تاریخی متعلق به قرون میانه اسلامی است که در جنوب غربی دهستان مازو ساخته شده ست. معمار این بنای کهن، گنبد آن را به‌صورت مخروطی شکل و با ارتفاعی حدود هشت متر از سطح بام مقبره ساخته است. در واقع گنبد در دو طبقه و از دو جداره تشکیل شده به‌گونه‌ای که فضایی بین مقبره و گنبد قرار دارد که با کمک دریچه‌ای که در آن مکان قرار دارد، می‌توان به آن داخل شد. قبر نیز در مرکز مقبره جای گرفته است. با استناد از کتب تاریخی، به نظر می‌رسد که گنبد محمود علی، متعلق به سلطان محمود، فرزند شخصی به نام علی است که با گذشت زمان به محمود علی و در گویش مردم محلی به محمید علی شهرت یافته است. در پیرامون این مکان تاریخی، گورستانی بسیار قدیمی مشاهده می‌شود که روی تعدادی از قبور نوشته‌هایی به خط کوفی وجود دارد.

قلعه رزه 

«قلعه رزه»، «قلعه رزمانان» و «قلعه رزمان» نام‌های یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری در شهرستان اندیمشک است که در مسیر خرم‌آباد به اندیمشک و در فاصله‌ نیم کیلومتری از بخش جنوب شرقی روستای قلعه زرده قرار دارد. این بنای تاریخی محل سکونت کاروانیانی بوده است که از خرم‌آباد به اندیمشک، تردد داشته‌اند. کاروان‌سرا با پلانی به‌صورت چهارگوش و به‌شکل مستطیل در جهت شرقی و غربی طراحی شده است و در گروه کاروان‌سراهای چهار ایوانی قرار دارد. قدمت این میراث ملی به دوران حکومت صفویان بازمی‌گردد که به همت فردی به نام «حسین خان والی» و در سال ۱۰۰۸ هجری قمری ساخته شده است. این عمارت کهن دارای ۱۴ اتاق مسکونی که همگی به یکدیگر راه دارد، تنها یک در و با مصالحی همچون سنگ قلوه ساروج و گچ بنا شده است. البته در زمان‌های بعد هنگام مرمت و تعمیر قلعه، کنگره‌هایی برای نگهبانی نیز در آن ساخته شده است. این قلعه در زمان پهلوی اول و هنگام فتح لرستان به دست سپاهیان رضاشاه، از لحاظ نظامی بسیار مهم و ارزشمند بوده و از قرارگاه‌های اصلی برای پیشگیری از شورش به شمار می‌رفت. در بخش شمالی قلعه می‌توان عمارتی دو طبقه اما با مساحتی کوچک‌تر را مشاهده کرد که به «حسینه» یا «قلعه حسینی» شناخته می‌شود.

سد کرخه 

«سد کرخه» یکی دیگر از مکان‌های گردشگری در شهرستان اندیمشک است که در فاصله‌ ۲۱ کیلومتری از جنوب غربی این شهرستان و روی رودخانه‌ زیبای «کرخه» قرار دارد. از مهم‌ترین ویژگی‌های این سد، پیشگیری آن در بروز سیلاب، آسیب‌ها و خطراتی است که به واسطه‌ ایجاد این پدیده‌ طبیعی رخ می‌دهد و نیز تامین آب زمین‌های کشاورزی و تولید حدود ۹۴۰ گیگا وات ساعت در سال انرژی برق‌آبی است. از اقدامات قابل‌توجه مسئولین استان خوزستان در این منطقه، فراهم کردن جاذبه‌های گردشگری در اطراف دریاچه همچون ایجاد امکانات رفاهی‌ و اجتماعی مثل دهکده‌ گردشگری و نیز ورزش‌های آبی است که به جذب گردشگر کمک بسزایی می‌‌کند.

دژ سرقلا 

«دژ سرقلا» که به نام «بقعه امیر سیف» نیز شناخته می‌شود، از دیگر آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری در اندیمشک است که در جاده‌ روستای «جا اردو» به «اخرجاده» و «منکره» قرار دارد. به نظر می‌رسد که امیر سیف یکی از اتابکان لر کوچک بوده است.

منطقه شکار ممنوع چهل پااین عمارت کهن در دامنه‌ کوهی به نام «سیه» و در بین قبرستانی قدیمی ساخته شده است که قدمت آن به قرون ششم و هفتم هجری قمری بازمی‌گردد. در هرکدام از دیوارهای داخلی بقعه، محراب کوچکی تعبیه شده است و در مرکز آن نیز قبری به ارتفاع ۷۰ سانتی‌متر قرار دارد که تمام سطح آن با کاشی‌هایی به رنگ سبز تزئین شده است. همچنین بقعه دارای گنبدی است رفیع و به ارتفاع ۱۲ متر که برای ساخت بخش‌های مختلف بقعه از سنگ قلوه و ملات استفاده شده است.

منطقه شکار ممنوع چهل پا

از دیگر مکان‌های گردشگری در استان خوزستان «منطقه شکار ممنوع چهل پا» است که در فاصله ۱۵ کیلومتری از شهرستان اندیمشک قرار دارد. این منطقه از گذشته‌های دور به‌عنوان زیستگاه کل و بز شناخته می‌شد که امروزه با استفاده از مسیرهایی که در دل دیواره‌های صخره‌ای آن هم با کمک سیم‌های کابلی ضخیم ایجاد شده است، می‌توان این ناحیه از استان را مشاهده و در آن حضور یافت. در واقع چهل پا متشکل از ارتفاعات کوهستانی زاگرس است که حضور رودخانه‌ خروشان دز که از دل دره‌ای بزرگ با شیارهای صخره‌ای عبور می‌کند، بر زیبایی این منطقه افزوده است.

از ویژگی‌های منطقه شکار ممنوع چهل پا می‌توان به چشم‌اندازهای زیبا و خیره‌کننده و ارتفاعات تماشایی آن اشاره کرد

چشم‌اندازهای خیره‌کننده، دره‌های عمیق و زیبا، ارتفاعات چشم‌گیر و باشکوه، مناظر پیرامون سد و دریاچه سد دز، در کنار پوشش گیاهی ایدئال در این قسمت از خوزستان، از جمله دلایل محبوبیت و قرارگیری آن در لیست مناطق گردشگری پرطرفدار در استان خوزستان است. امکانات قابل‌توجه و مناسب در بخش شمالی برای اسکان گردشگران، جضور دریاچه‌ای زیبا و بهره‌مندی از مناظر زیبا و چشم‌نواز پیرامون آن، شنا و اسکی روی آب دریاچه و همچنین کایت‌سواری و صخره‌نوردی از ارتفاعات مشرف به دریاچه از دیگر تفریحاتی است که گردشگران می‌توانند هنگام حضور در این منطقه از آن‌ها لذت ببرند.

امام‌زاده احمد

یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی استان خوزستان و شهرستان اندیمشک، بارگاه ملکوتی «امام‌زاده احمد» از فرزندان امام موسی (ع) است که در فاصله ۶۰ کیلومتری از کمربندی شهر بیدروبه قرار دارد. این آرامگاه در بخش الوار اندیمشک ساخته شده است که برای رفتن به آن مکان باید از چندین روستا از جمله روستای زیبای کلگدره، شیرین آب جا، اردو، سرخکان و پیروالی و چند روستای دیگر عبور کرد. امام‌زاده در مکانی بسیار خوش آب و هوا قرار دارد و امروزه این مکان به یک تفرجگاه محبوب و بهره‌مند از طبیعتی زیبا و تماشایی تبدیل شده است. مسیر رسیدن به این امام‌زاده از روستاها، مملو از پوشش گیاهی با پیچ‌های زیبا و تماشایی است که به «جاده چالوس» خوزستان شهرت یافته است. معماری بقعه به‌صورت معماری اسلامی عهد تیموری است و بنای مقبره نیز به‌صورت چهارگوش ساخته شده و گنبد نیز با ارتفاعی حدود ۱۴ متر سبز رنگ و به‌شکل هرم ۱۰ ترکی است. «گگ احمد» و «سید احمد» دیگر نام‌های این امام‌زاده است که نزد مردم این منطقه و استان خوزستان از احترام و محبت بسیار زیادی برخوردار بوده و سالانه میزبان جمع زیادی از مسافران است.

از دیگر مکان‌های دیدنی در شهرستان اندیمشک می‌توان به داوود خادم و معبد ستاره‌های نشان‌دار ساسانی، بقعه شیخ روستای بازیکاب، امام‌زاده بابا لنگ، قلعه کوران، پل بالارود چشم سبز، منطقه گردشگری منگره، قلعه مختار و دره تنگوان اشاره کرد. تجربیات و نظرهای خود را در خصوص جاذبه‌های گردشگری اندیمشک با ما و سایر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.