داعش در مسیر افول حرکت می‌کند یا احیا؟

مهسا مژدهی: هفت سال قبل وقتی گروه تروریستی داعش اعلام خلافت کرد و بعد در سوریه و عراق توانست چند شهر مهم را تصرف کند، کمتر کسی فکر می کرد در کمتر از یک دهه، تبدیل به گروهی ورشکسته و منزوی شود. داعشی‌ها با چنان سرعتی شهرهای این دو کشور را تصرف کرده و قوانین خود را بر آن حاکم می کردند که به نظر می رسید حداقل تا یکی دو دهه مهمان ناخوانده خاورمیانه باشند. اما شکست های پیاپی آنها خیلی زود ورق را برگرداند.

داعش در عراق، کم جان و بی رمق

از بازگشت داعش به عراق دو سالی می گذرد. این گروه بعد از آنکه همه مناطق تحت تصرفش را در این کشور از دست داد، بار دیگر در مناطقی خالی از سکنه و به ویژه در نزدیکی مرز با سوریه عرض اندام کرد و در چند عملیات تروریستی، دست به خشونت علیه نیروهای عراقی زد. با این حال این وضعیت خیلی زود برعکس شد. در روزهای انتهایی مهر ماه امسال فرماندهی عملیات مشترک عراق خبر داد که گروه تروریستی داعش طی سال جاری ۱۵۰ فرمانده خود را در این کشور از دست داده است. مرزهای سوریه و عراق از سوی نیروهای نظامی عراقی به طور کامل رصد شده و تحت کنترل هستند. همان مرزهایی که در دو سال اخیر باعث شده بود تا داعش بار دیگر نشانه هایی از خود در عراق به جای بگذارد، حالا به گفته نیروهای نظامی این کشور، کاملا کنترل می شوند و خبری از عملیات تروریستی در آنها نیست.

فرماندهی عملیات مشترک عراق در مورد چگونگی کنترل مرزها اعلام کرده: جنگنده‌های عراقی طی ماه‌های گذشته توانستند تعداد زیادی از فرماندهای داعش را از بین ببرند که این اقدام به لطف بسته شدن مرزهای عراق و سوریه و کنترل آن از طریق دوربین‌ها و برج‌های دیده‌بانی بوده است. با همه اینها به نظر می رسد عراقی ها در این راه تنها نیستند و سوریه همکاری های مرزی گسترده ای با آنها داشته است. حشد الشعبی هم کماکان در این کشور در مقابل نیروهای داعش نقش ایفا می کند.

در یکی از این عملیات‌ها، در ۲۷ شهریور ماه منابع خبری عراقی از درگیری نیروهای سازمان الحشد الشعبی با تروریستهای داعش در منطقه «جزیره الحضر» واقع در جنوب موصل (استان نینوا) خبر داده و اعلام کردند که در این درگیرها، هفت نفر از عناصر داعش کشته شدند که سه نفر انتحاری بودند و چهار نفر دیگر هم با گلوله از پای درآمدند.

دهم مهرماه هم وزارت دفاع عراق در بیانیه ای اعلام کرد: نیروی هوایی ارتش عراق موفق به انهدام مواضع تروریستهای داعش شده است. نیروی هوایی عراق در راستای انجام ماموریت شناسایی و جستجوی داعشی ها مخفیگاههای داعشی ها را در استان کرکوک منهدم کردند. آنها قصد انجام عملیات تروریستی در کرکوک را داشته اند.

سوریه، نفوذ در شمال شرق

شمال شرق سوریه هنوز از شر داعشی ها راحت نشده است و عملیات هایی را علیه گروه های کرد این ناحیه انجام می دهد. آنها در مهر و اوایل آبان عملیات هایی را در این منطقه سازمان دهی کرده اند که نشان از تمرکزشان در سوریه و استفاده از نابه سامانی های این کشور برای ایجاد ناامنی های پراکنده دارد. داعش در ۱۴ اکتبر مسئولیت عملیاتی را در روستای تل الو در استان حسکه بر عهده گرفت. این حمله حمیدی بندر حمیدی الهادی، پسر رهبر نیروهای مبارز منطقه را هدف قرار داد. این قبیله تحت حمایت نیروهای SDF و ائتلاف به رهبری ایالات متحده عمل می کنند.

اعضای داعش در ۱۹ اکتبر نیز عامر عوض الشاوی، یکی از اعضای سابق نیروهای سوریه دموکراتیک و ایمن الشاوی همراهش را در البصیره در حومه شرقی دیرالزور به ضرب گلوله کشتند. خبرنگاران سوری در مورد گسترش حضور داعش مدام هشدار می دهند. به نظر می رسد که در شرق و شمال شرق آنها در حال رشوه دادن به نیروهای امنیتی هستند و همزمان به دنبال بستری برای ظهور مجدد و خشن تر برای خود می گردند. آنها برخی از قبایل سوری را هم در کنار خود دارند. وضعیت به گونه ای است که در روستاهای دیرالزور، آنها گاهی تا اندازه ای قدرت دارند که از مردم مالیات و پول می گیرند.

این گروه برای تامین مالی خود در سوریه دست به راهزنی و گرفتن مالیات از مردم برخی از نواحی می زند. با این حال برای قدرت گیری بیشتر نیاز به منابع مالی بسیاری دارد که در حال حاضر برایش فراهم نیست.

افغانستان، درگیر با طالبان

در افغانستان، شاخه ای با نام داعش خراسان فعال است که در جدالی جدی با طالبان قرار دارد. گروه طالبان از همان ابتدای ظهور داعش هم شمشیر را برای آنها از رو بسته بود. اما در یک سال و نیم گذشته بسیاری از عملیات هایی که در افغانستان و به ویژه کابل صورت گرفته اند به داعش نسبت داده شده است. هر چند ماهیت برخی از آنها می گوید می تواند کار برخی از شاخه های طالبان هم باشد.

طالبان و داعش در برخی از مناطق افغانستان به صورت چهره به چهره با یکدیگر درگیر هستند. اما گروه طالبان علاقه ای به انتشار خبرهای دقیق از محل این درگیری ها ندارد.

تلویزیون طلوع افغانستان اخیرا اعلام کرده پنج هزار داعشی مربوط به شاخه خراسان در این کشور فعال هستند. در آخرین گزارش ارتش آمریکا آمده که شاخه خراسان داعش در ولایت‌های کابل، ننگرهار، کنر و بخش‌هایی از شمال افغانستان فعال است. برخی از خبرها می گویند داعشی ها نیروهای خود را در منطقه نیمروز هم اسکان داده اند.

روزنامه روسی «نیزاویسیمایا گازیتا» اخیرا در مقاله ای نوشته است که پاکستان را هسته‌ اصلی فعالیت این گروه تروریستی عنوان کرده است.به نوشته این روزنامه روسی، از زمان تسلط طالبان بر افغانستان، داعش خراسان هم تبلیغات خود را در جنوب و مرکز آسیا گسترش داده است.

311312