داستان سهام گیم استاپ چیست، هر آنچه که باید بدانید

سهام گیم استاپ (Gamestop)، فروشگاه زنجیره‌ای معروف بازی‌های ویدیویی به شکلی ناگهانی در یکی دو هفته اخیر رشدی ۱۳۴ درصدی را تجربه کرده است و این روند با سرعت سرسام‌آوری همچنان ادامه دارد. تیم اقتصادی کاخ سفید اعلام کرده که به طور مستقیم نظاره‌گر ماجرا است و برخی از رسانه‌های خارجی و افراد درخواست وضع ممنوعیت‌هایی در شبکه‌های اجتماعی دارند.

اما دقیقا چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟ در ادامه همراه باشید چرا که قصد دارم به ساده‌ترین شکل ممکن یکی از هیجان‌انگیزترین جنبش‌های اینترنتی حال حاضر را برایتان توضیح دهم.

هر آن چیزی که باید از بورس و سهام بدانید

در یک سال اخیر به دلیل مشکلات اقتصادی و پناه آوردن بسیاری از مردم کشور به بازار سهام فکر می‌کنم که اطلاعات عمومی در نحوه کار بازار بورس و اصطلاحات آن بیشتر از هر زمان دیگری شده است اما اگر شما هم مثل من تا به امروز هیچ وقت سر و کاری با بورس نداشتید، احتمالا تمام کل این قضیه برایتان گنگ و نامفهوم است. اما یک مثال ساده و دانستن چند تا اصطلاح ساده و شناختن مهره‌های این بازی فهم همه‌چیز را برایتان ساده می‌کند.

برای شروع، مثال ساده زیر را در نظر بگیرید تا بعد در مورد آن مفصل‌تر صحبت کنیم:

یکی از دوستان شما ۱۰ تا خودکار دارد و قیمت حال حاضر هر خودکار هم ۱۰ هزار تومان است. شما به دلایلی حدس می‌زنید که قیمت خودکار قرار است به زودی کمتر شود و برای همین ۱۰ تا خودکار دوستتان را برای مدتی از او قرض می‌گیرید و می‌گویید تا هفته آینده خودکارهایتان را پس می‌دهم. اما بالافاصله با قرض گرفتن این خودکارها آن را می‌فروشید، حالا ۱۰۰ هزار تومان پول دارید و بعد از آنکه چند روز بعد قیمت هر خودکار به ۵ هزار تومان رسید، به بازار می‌روید و ۱۰ خودکار جدید و مشابه قبلی می‌خرید وخودکارهای دوستتان را پس می‌دهید. در این بین اما شما ۵۰ هزار تومان سود کرده‌اید.

برای آوردن مثال بالا به دنیای واقعی و بازار بورس، جای «خودتان» یک سری کمپانی‌های بزرگ و افراد سرمایه‌دار را که به Hedge Funds معروف هستند، قرار دهید. «خودکارها» سهم‌های یک شرکت مشخص هستند و «دوست شما» هم افرادی هستند که سهام این شرکت‌ها را دارند. در واقع مهره‌های بزرگ وال استریت وقتی حدس می‌زنند سهام یک شرکتی در حال سقوط است، می‌روند مقدار قابل توجهی از سهام آن شرکت را قرض می‌کنند، آن را می‌فروشند، وقتی سهام افت کرد، دوباره به همان اندازه سهم خریداری می‌کنند و در زمان مشخص شده سهم قرض گرفته شده را پس می‌دهند. به کل این فرآیند Short Sell می‌گویند.

همه‌چیز بیشتر شبیه یک قمار می‌ماند با این تفاوت که افراد پولدار و شرکت‌های مولتی میلیاردی تقریبا همیشه پیروز این بازی هستند و البته با همین کار شرکت‌های در حال تقلا و ضعیف را نابود می‌کنند. اگر فکر می‌کنید این کار غیرمنصفانه و غیر قانونی است، در مورد بخش اول حق با شما است اما نه، قوانین بازار آزاد آمریکا چنین اجازه‌ای را به این شرکت‌ها و کمپانی‌ها می‌دهد.

ربط این قضیه به گیم‌استاپ چیست؟

فروشگاه گیم استاپ قرار بود به یکی از آخرین قربانی‌های حرص و طمع کمپانی‌های بزرگ تبدیل شود. این فروشگاه چند ماهی می‌شود که اوضاع چندان خوبی را سپری نمی‌کند. پاندمی کرونا و لزوم ماندن در خانه آسیب شدیدی به درآمدزایی این فروشگاه زنجیره‌ای وارد کرد، از طرفی تمایل مردم به خرید بازی‌ها به صورت دیجیتالی روز به روز بیشتر می‌شود و در نهایت برخی از تصمیمات اشتباه مدیریت این فروشگاه باعث شد تا وضعیت آن روز به روز بدتر و به طعمه خوبی برای شرکت‌های بزرگ‌تر تبدیل شود.

بیشتر از دو هفته پیش اما رایان کوهن (Ryan Cohen) یک سرمایه‌گذار معروف که سال گذشته ۱۰ درصد از سهام گیم استاپ را خریداری کرده بود، به تیم مدیریت این فروشگاه پیوست و با یک نامه انگیزشی به بقیه مدیرها و انتقاد از آن‌ها باعث یک افزایش قابل توجه در ارزش سهام گیم استاپ شد، موضوعی که توجه مردم عادی فعال در ردیت و سرمایه‌گذارهای خورد را جلب کرد.

هفته گذشته یکی از اعضای شبکه اجتماعی ردیت که در ساب ردیت Wallstreetbets مشغول است، متوجه روندی عجیب در سهام گیم استاپ شد. موضوعی که توجه این کاربر را جلب کرد این بود که تعداد سهم‌هایی که به سرمایه‌گذاران قرض داده شده بود بیشتر از تعداد کل سهم‌های موجود بود، یعنی برخی از سهم‌ها دو بار قرض داده شده‌اند.

این کاربر با نوشتن تاپیکی به همه توضیح داد که چه اتفاقی در حال رخ دادن است و برخی از شرکت‌هایی چون سیتروئن می‌خواهند با خرید دوباره این سهام‌ها از امثال من و شما، سود کنند. برای همین او بقیه را به خرید سهام گیم استاپ و ممانعت از فروش آن تشویق کرد.

اگر درک این موضوع برایتان همچنان سخت‌ است، بیاید به مثال خودکارها برگردیم. شرکت‌های بزرگ خودکارهایی را که قرض کرده بودند، فروخته‌اند و حالا می‌خواهند با خرید دوباره آن‌ها قرضشان را پس دهند اما چه می‌شود اگر هیچ خودکاری در بازار وجود نداشته باشد و کسی مایل به فروش آن‌ها نباشد؟ نه تنها قیمت خودکار بالا می‌رود و برنامه اصلی آن‌ها برای سود کردن متلاشی می‌شود، بلکه با تمام شدن مهلتی که برای پس دادن خودکارها دارند، متحمل یک ضرر دیگر هم می‌شوند.

به بیان ساده‌تر، برای اولین بار به صورت تاریخی بازار در جهت مخالف حرکت می‌کند. افراد ضعیف‌تر جامعه علیه سرمایه‌داران و قشر مرفه ایستاده‌اند و می‌خواهند آن‌ها را اسیر طعمه‌ای کنند که خودشان سال‌ها از آن استفاده می‌کردند. این سلاح بزرگی است که حالا به سمت مخالف شلیک شده.

ادامه این ماجرا چه می‌شود؟

در حال حاضر این قضیه بسیار فراتر از گیم استاپ رفته است و اعضای جامعه ردیت و مردم شروع به خرید سهام شرکت‌های دیگری کرده‌اند که حدس می‌زنند قربانی‌های بعدی Short Sell باشند و گویا بیشتر آن‌ها با وجود آنکه سودهای بسیار کلانی کرده‌اند، قصد ندارند سهامشان را به فروش برسانند.

بیشتر بخوانید:

برخی از پلتفرم‌ها معامله سهام، خرید سهام گیم استاپ و برخی شرکت‌های مشابه دیگر را غیر فعال کرده‌اند و اختلاف نظر بین سیاست‌مداران و اعضای رسانه هم زیاد است. برخی از آن‌ها این اتفاق را غیر اخلاقی می‌دانند و صحبت از آن می‌کنند که بحث در مورد بازار بورس در شبکه‌های اجتماعی باید ممنوع شود و برخی دیگر هم از آن می‌گویند که این همان آزادی بازاری است که همه کمپانی‌ها سال‌ها از آن دفاع می‌کردند، پس مشکل آن چیست؟

در حال حاضر سرور دیسکوردی که اعضای ردیت و مردم در آن برای خرید سهام‌ها با هم صحبت می‌کردند، به دلیل «ترویج خشونت» غیر فعال شده است. برای همین ادامه این روند به دو المان اصلی ۱-مقاومت مردم در برابر فروش سهام و ۲-واکنش دولت به این موضوع بستگی دارد.

آیا مردمی که سهام گیم‌استاپ را خریداری کردند، پولدار شده‌اند؟

اولین موضوعی که باید در نظر داشته باشید این است که این سهام‌ها هنوز به پول تبدیل نشده‌اند و به نوعی یک سرمایه به حساب می‌آیند. هر تغییر دیگری در بازار بورس و ارزش سهام گیم استاپ می‌تواند معنای سود و ضرر را تغییر دهد. از طرفی بیشترین سود را تا به الان سهام‌داران اصلی خود گیم استاپ کرده‌اند که خب مالکیت فروشگاه را بر عهده دارند.

اما در این بین مردمانی هم هستند که پول آن‌ها چندین برابر شده است. مثل خود کسی که این قضیه را شروع کرد و گویا ۷۵۰ هزار دلاری که برای خرید سهام خرج کرده بود، حالا ارزشی نزدیک به ۲۲ میلیون دلار دارد. برخی از افراد بخش کوچکی از سهام خودشان را فروخته و دست به حرکاتی نمادین زده‌اند. برای مثال یکی از آن‌ها از خود گیم استاپ ۱۰ کنسول نینتندو سوییچ خریداری کرده و به کودکان مریض در بیمارستان‌ها اهدا کرده است. اما در حال حاضر به نظر می‌رسد بیشتر آن‌ها توانسته‌اند جلوی خودشان را در برابر وسوسه فروش سهامشان بگیرند و روحیه خودشان را با ساخت میم‌های مختلف حفظ کرده‌اند.