خطر بازگشت بیماری‌ها ناشی از کمبود ید با مصرف نمک‌های رنگی

آمنه مصیبی دهکردی در گفت‌وگو با هوشمند نیوز، با اشاره به اجرای پویش ملی اطلاع‌رسانی تغذیه سالم از اول تا ۱۵ بهمن‌ماه اظهار کرد: نمک‌های رنگی (صورتی، آبی و بنفش) و سنگ نمک سلامتی انسان را به خطر می اندازند. هر نوع نمکی که در طبیعت وجود دارد، در شرایط عادی با ناخالصی همراه است و حاوی سولفات کلسیم (گچ) و سولفات منیزیم است که همرنگ نمک هستند. علاوه بر این دارای گل و لای هستند که موجب تیرگی رنگ نمک می‌شود. این نمک‌ها دارای فلزات سنگین مانند سرب، جیوه، آرسنیک،کادمیوم، مس و… هستند که بسیار خطرناک‌اند.

سالم‌ترین نمک کدام است؟

وی افزود: زمانی که نمک به کارخانه می‌رسد، ناخالصی‌های آن از بین می‌رود، بلوری شکل می‌شود و به آن ید اضافه می‌شود. نمک تصفیه‌شده و یددار، سالم‌ترین نمکی است که متخصصان استفاده از آن را توصیه می‌کنند.

کارشناس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان گفت: نمک‌های رنگی (صورتی، آبی و نفش)، نمک دریا و یا سنگ نمک در واقع سنگ نمکی هستند که از دل طبیعت استخراج می‌شوند و سرشار از ناخالصی هستند. این نمک‌ها خطر ابتلا به انواع سرطان‌ها از جمله سرطان کبد و مثانه را بالا می‌برند.

وی عنوان کرد: نمک صورتی یا هیمالیا حاوی مقادیر کمی آهن اکسید با ترکیب اصلی  NaCl (سدیم کلرید) است. منابع اصلی این نمک در پنجاب کشور پاکستان قرار دارد و طعمی سبک‌تر از نمک معمولی دارد و شیرین‌تر است.

مصیبی دهکردی گفت: در خصوص نمک آبی نیز باید گفت که رنگ آبی این نمک به دلیل کلرید پتاسیم است. به علت کمیاب بودن، قیمت نمک آبی بیشتر از نمک‌های دیگر است.

بازار نمک‌های رنگی به فروشگاه‌های بزرگ آنلاین ایران رسیده است

وی با بیان اینکه بازار نمک‌های رنگی با تبلیغات وسوسه‌ برانگیز به فروشگاه‌های بزرگ آنلاین در ایران هم رسیده است، افزود: در شناسنامه این نمک‌ها فهرستی از خواص و مزایای بی‌شمار درمانی آن‌ها ردیف شده است در صورتی که نمک‌های رنگی به علت اینکه سرشار از ناخالصی هستند نه تنها برای بدن مفید نیستند و خواص ویژه‌ای ندارند بلکه مصرف آن‌ها بسیار خطرناک و سرطان‌زا است.

کارشناس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان گفت: استفاده طولانی مدت از نمک‌های تصفیه‌نشده خطر ابتلا به انواع بیماری‌ها را نیز افزایش می‌دهد. مطالعات انجام‌شده نشان‌ دهنده این است که استفاده از این نمک‌ها، التهاب‌آور است و امکان رسوب کردن آن در عروق و کبد بسیار زیاد است. نمک‌های دریا و نمک‌های رنگی (آبی و صورتی) همگی فاقد ید هستند.

وی عنوان کرد: در ترکیب اصلی همه نمک‌ها از جمله نمک دریا و نمک صورتی، سدیم وجود دارد. افزایش دریافت سدیم از هر منبعی می‌تواند منجر به افزایش فشار خون، بیماری‌های قلبی و سکته شود.

مصیبی دهکردی گفت: ۹۸ درصد ترکیب نمک صورتی همان کلرید سدیم است و بقیه آن را عناصری مانند کلسیم، منیزیم، پتاسیم، آهن و سایر مواد معدنی است اما مقادیر آن‌ها بسیار اندک است و در مقادیر معمول مصرفی این نمک هیچ گونه اثر مفیدی روی سلامتی ندارند.

وی افزود: اگر چه نمک صورتی یا هیمالیا ممکن است به طور طبیعی حاوی مقداری ید باشد اما مقدار ید آن نسبت به نمک یددار کمتر است بنابراین کسانی که کمبود ید دارند یا در معرض کمبود ید هستند، ممکن است در صورت استفاده از نمک صورتی به جای نمک خوراکی، علائم کمبود ید در آن‌ها بروز پیدا کند.

کارشناس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان ادامه داد: از سوی دیگر، مطالعه علمی که نشان دهد نمک هیمالیا (صورتی) در مقایسه با سایر نمک‌های رژیمی دارای مزایای سلامتی منحصر به فردی است، وجود ندارد. این نمک‌های رنگی همچنین می‌توانند حاوی مواد مضری از جمله آلومینیوم باشند.

ادعاها درباره مزایای نمک دریا و نمک‌های رنگی مبنای علمی ندارند

وی عنوان کرد: تمامی ادعاهای بیان شده برای نمک دریا و نمک صورتی یا آبی و بنفش، هیچ مبنای علمی نداشته و حقیقت ندارد، در نتیجه باید از نمک تصفیه‌شده یددار استفاده کرد و البته در مصرف آن هم باید احتیاط کرد.

مصیبی دهکردی با اشاره به چگونگی به دست آمدن سنگ نمک گفت: سنگ‌های نمک با حفر زمین توسط ماشین‌ها و سپس انفجار و خرد کردن به دست می‌آیند. بیشترین مصرف این نوع نمک برای یخ‌زدایی به کار می‌رود و  برای مصرف خوارکی نیست.

وی بیان کرد: نمک تصفیه‌نشده در مقایسه با نمک تصفیه‌شده، شوری کمتری دارد یعنی یک قاشق نمک تصفیه‌شده شورتر از یک قاشق نمک تصفیه‌نشده یا سنگ نمک است بنابراین زمانی که از این نوع نمک‌ها استفاده می‌شود مقدار بیشتری از آن برای مزه‌دار کردن غذا استفاده می‌شود و در نتیجه هم نمک بیشتری مصرف می‌شود و هم ناخالصی بیشتری همراه با این نمک‌ها وارد بدن می‌شود.

خطر بازگشت بیماری‌های ناشی از کمبود ید

کارشناس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان گفت: نمک‌های تصفیه نشده رنگی و نمک سنگ نمک‌ها مانند نمک دریا، از سوی سازمان غذا و دارو مجوز مصرف ندارند. تبلیغاتی که در راستای مفید بودن این نمک‌ها برای سلامت می‌شود، دقیقا برعکس است. در این تبلیغات ادعا می‌شود این نمک‌ها برای سلامت مفید هستند و همین ادعاهای بی‌پایه و اساس، افراد را ترغیب به استفاده بیشتر از نمک می‌کند.  

وی افزود: با ادامه این روند و حذف نمک‌های یددار تصفیه‌شده از سفره خانوار و جایگزین آن‌ها با این نمک‌های آلوده، به زودی شاهد بازگشت بیماری‌ها ناشی از کمبود ید خواهیم بود؛ بیماری‌هایی که بدترین آن‌ها عقب‌ماندگی‌های ذهنی کودکان است. همچنین کری و لالی، سقط جنین و گواتر عوارضی هستند که سودجویان با تبلیغ استفاده از این نمک‌ها، به سلامت جامعه تحمیل می‌کنند.

انتهای پیام