خروج نیروهای امریکایی از عراق یا افغانستان؟

به نظر می رسد خروج آمریکایی ها از عراق جدی تر شده است. بحث خروج نیروهای نظامی از منطقه از دوران اوباما آغاز شد و در دوران ترامپ نیز او تلاش بر این داشت تا نیروهای آمریکایی را از خاک افغانستان خارج کند اما به دلیل برخی از مسائل و مخالفت های سران نظامی آمریکا این روند به تعویق افتاد. زمانی که بایدن وارد کاخ سفید شد بحث خروج نیروها را به صورت جدی تر پیگیری و برای آن زمان نیز تعیین کرد.

قطعی شدن خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان سبب شده تا نیروهای طالبان نیز روحیه جدی تری در جنگ پیدا کنند و در مذاکرات هم امتیاز ندهند. از طرفی نگرانی نیروهای دولتی نیز نسبت به حوادث آینده افزایش یافته است، با توجه به توانایی نظامی طالبان این احساس در آنها شکل می گیرد که نکند به شکست تن در دهند و یا کشته شوند. وجود چنین یأس و ناامیدی سبب شده تا آنان نتوانند در جبهه ها از توانایی های خود به نحو مطلوب استفاده کنند. همین موضوع سبب شده تا طالبان موفقیت های قابل توجهی کسب کند و بر اساس گزارشات حدود ۵۰ شهر را تصرف کند. تداوم این روند پیامدهایی را متوجه نیروهای افغان می کند و اتفاق جدی و ناگواری برای مردم افغانستان رقم می زند.

آمریکایی ها نیز که همواره بر حمایت های اقتصادی و معیشتی تاکید می کنند در نهایت کمک های نظامی را  وعده می دهند. ممکن است در پشت صحنه توافقی هم صورت گرفته باشد اما به نظر نمی رسد برای آمریکایی ها بود و نبود دولت مستقر در کابل اهمیت چندانی داشته باشد. ممکن است طالبان تحت شرایطی قدرت را در دست گیرند که این مساله نیز برای آمریکایی ها تفاوتی ندارد. وجود حس چنین وضعیتی طبقه شهرنشین افغان را بسیار ناراحت و نگران کرده است، از همین رو خیلی از این شهروندان با فروش خانه های خود تصمیم برآن گرفته اند تا به کشور های دیگر مهاجرت کنند. فضا به گونه ای شده که در مقایسه با گذشته ممکن است حاکمیت طالبان اتفاق بیفتد که در این صورت دولت دیگر توان کنترل اوضاع و مقابله با طالبان را نخواهد داشت.

ضمن اینکه باید در نظر داشته باشیم با خروج نیروهای نظامی ایالات متحده از افغانستان نقش کشورهای همسایه این کشور نیز بیشتر خواهد شد. در این راستا هر کشور در راستای منافع خود سعی بر این خواهد داشت تا از یک طرف درگیری حمایت کند. با این شرایط می توان گفت که کبوتر شانس بر روی شانه های طالبان نشسته است.

پاکستانی ها به خود اجازه می دهند تا فعالیت های خود را در افغانستان افزایش و به گروه طالبان کمک بیشتری برساند و امیدها در این کشور برای این اقدام افزایش یافته است. از طرفی هندی ها باتوجه به حمایت ها از دولت افغانستان،  نسبت به این مساله ناامید شده اند. نمی توان گفت که دولت افغانستان به زودی سقوط خواهد کرد چرا که روندی نسبی خواهد بود اما طالبان در این بین به دلیل تسلطش به مناطق روستایی و شهری قادر خواهد بود قسمت هایی از کشور را به تصرف خود درآورد. همین مساله در افغانستان فضای حاکمیتی دوگانه را بر این کشور غالب خواهد کرد و تداوم این کشمکش ها می تواند سرآغاز جنگی داخلی شود؛ جنگی که وضعیت و پایان آن نیز در هاله ای از ابهام خواهد بود. چنین شرایطی بیش از پیش وضعیت افغانستان را تیره و تار نشان می دهد و امیدها را برای رسیدن به صلح و ثبات از بین می برد چرا که طالبان مایل به تقسیم قدرت نیست.

*کارشناس مسائل بین الملل

310311