خدمتی به مذاکرات وین – خبرآنلاین

آژانس بین المللی انرژی اتمی با تمدید تفاهم با ایران تا تاریخ ۲۴ ژوئن یعنی سوم تیرماه نشان داد که تا زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ایران به دنبال رسیدن به نتیجه ای ملموس در مذاکرات وین است. ایالات متحده آمریکا به رهبری بایدن بر مبنای نظریه نئورئالیسم تدافعی خواستار ایجاد توازن قدرت در منطقه خاورمیانه و قدرت های آن یعنی ایران، ترکیه، عربستان و اسرائیل است. تلاش دولت آمریکا در ارتباط با تهران با موانع جدی روبرو است؛ از یک طرف تحریم های شدید دولت دونالد ترامپ علیه ایران به گونه ای اعمال شده که لغو آنها در مدت زمان کوتاه به سهولت انجام پذیر نیست. از طرف دیگر در آمریکا و کنگره این کشور علی رغم اختلافات بین دو حزب جمهوری خواه و دموکرات، در خصوص رویکرد نسبت به ایران نوعی تفاهم وجود دارد که از همین رو دولت جو بایدن به راحتی نمی تواند در برابر ایران عقب نشینی کند.

با گذشت سریع زمان و نزدیک شدن به برگزاری انتخابات میان دوره ای در ایالات متحده آمریکا فشارها بر دولت بایدن نیز افزایش می یابد. دولت او نیز به خوبی به این مساله واقف است که در ایران، قوه مجریه یعنی رئیس جمهور و تیم دیپلماتیک او در وزارت امور خارجه تصمیم گیرنده اصلی نیست. لذا بر اساس تجارب موجود بر آن است تا از فرصت بدست آمده در جهت ایجاد فضای فشار بر ایران به منظور همگرایی اتحادیه اروپا با ایالات متحده آمریکا بهره ببرد.

در همین حال پنجمین دور از مذاکرات وین نیز بین دولت ایران و دیگر طرف های برجام انجام شده است؛ دولتی میانه رو که معتقد به اصل مذاکره با آمریکا برای حل و فصل مسائل هسته ای است و اگر این گفتگوها به سرانجامی نرسد، ممکن است همگرایی اتحادیه اروپا و حتی کشورهای روسیه و چین نیز با ایالات متحده آمریکا در فشار آوردن به ایران افزایش یابد.

از همین رو تمدید تفاهم یک ماهه بین جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در خدمت مذاکرات وین قرار می گیرد که می توان آن را در راستای رسیدن به یک مصالحه موقت ارزیابی کرد. موضوعی که با قرائت های متفاوتی نیز روبرو است: یک قرائت حاکی از لغو همه تحریم ها علیه ایران است و قرائتی دیگر می گوید که تحریم ها بر روی کاغذ برای مدت معینی تعلیق خواهد شد. چنین مسائلی تا حدود زیادی موجب آن خواهد شد تا در تهران نیز نوع برخورد با مذاکرات وین متفاوت باشد.

مجلس نوانقلابی حاکم که تاکید کرده است ایران از پروتکل الحاقی و یا بالطبع از برجام خارج شود، تمدید مذاکرات ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی را دور زدن مصوبه مجلس در الزام دولت از خروج پروتکل الحاقی می داند. این در حالی است که رهبری نظام جمهوری اسلامی با تغییر پارادایم «نه جنگ، نه مذاکره» به مذاکرات فوری و غیرفرسایشی برای لغو تمامی تحریم ها، زمینه را برای برگزاری مذاکرات وین آماده کرده است. در بررسی نتایج مذاکرات وین به نظر نمی رسد که آمریکایی ها حاضر به لغو تمامی تحریم ها باشند و با دستان باز و بخشنده با تهران روبرو شوند؛ لذا برای ارزیابی دقیق تر باید منتظر نتایج نهایی این گفتگوها باشیم.

310311