خانه‌دار شدن در تهران چند سال زمان می‌خواهد؟

برترین‌ها: رشد قیمت مسکن در یک سال گذشته کافی بود تا قدرت خرید به قدری کاهش یابد که خانه دار شدن به یک رویا تبدیل شود، پس به نظر می رسد این روند مدت زمان انتظار را افزایش و پس انداز برای خانه دار شدن را به یک شوخی تبدیل کرده است. یک خانواده کارگر با حداقل مزد مصوب‌ امسال یعنی دو میلیون و هشتصد هزار تومان باید برای خانه‌دار‌شدن بیشتر از ۷۸ سال صبر کند!

بر اساس گزارش بانک مرکزی در حالی که میزان معاملات آپارتمانهای مسکونی در تهران نسبت به ماه قبل ۸۷.۸ درصد کاهش پیدا کرده قیمت مسکن در تهران تنها ۲.۱ درصد نسبت به ماه قبل کاهش یافته است؛ با این حال به دلیل افت قدرت خرید مردم معاملات مسکن با کاهش قابل توجهی همراه بوده است.

متوسط قیمت مسکن در تهران در معاملات اردیبهشت ماه ٩٩، به ۱۷ میلیون تومان در هر متر مربع رسید. دفتر برنامه ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی آمار بازار مسکن اردیبهشت ماه ۹۹ تهران را منتشر کرد که بر اساس آن، متوسط قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در تهران ۱۷ میلیون و ۶۶ هزار تومان برآورد شده که نسبت به ماه گذشته که متوسط قیمت هر متر واحد مسکونی ۱۵ میلیون و ۵۴۵ هزار و ۷۰۰ تومان بود افزایش یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی نشان می‌دهد.

متوسط قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در اردیبهشت ماه سال گذشته ۱۲ میلیون و ۷۱۲ هزار و ۶۰۰ تومان بود که طی یک سال رشد ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تومانی در هر متر داشته است.همچنین تعداد مبایعه نامه‌های صادر شده در بخش مسکن در اردیبهشت امسال ۱۱ هزار و ۵۶۹ واحد بوده، در حالی که در اردیبهشت ماه سال گذشته ۱۲ هزار و ۳۱۷ واحد مسکونی به فروش رسیده است، بنابراین تعداد مبایعات در اردیبهشت امسال نسبت به ماه قبل (فروردین ۹۹) که هزار و ۶۰۰ واحد معامله شد، معادل ۷۸۹.۹ درصد رشد داشته اما نسبت به ماه مشابه سال قبل (اردیبهشت ۹۸) معادل منفی ۶.۱ درصد کاهش نشان می‌دهد.

قیمت مسکن نیز در تهران در اردیبهشت ماه امسال نسبت به فروردین ماه رشد ۹.۴ درصدی و نسبت به اردیبهشت ماه سال گذشته رشد ۳۳.۸ درصد داشته است.گران‌ترین منطقه تهران مانند یک دهه اخیر، منطقه یک با متوسط قیمت ۳۴ میلیون و ۱۹۹ هزار و ۴۰۰ تومان بود.ارزان‌ترین منطقه نیز منطقه ۱۸ با متوسط قیمت ۷ میلیون و ۷۴۳ هزار و ۶۰۰ تومان در نظر گرفته شده است.

این آمار نشان می‌دهد که رشد بیش از ۱۰۰ درصدی قیمت مسکن در یک سال گذشته قطعا این آمارها را جابه جا خواهد کرد، به طوری که اگر درآمدها را به میزان نرخ تورم رشد کرده تلقی کنیم، این رشد قیمت مسکن است که از این نرخ تورم پیشی گرفته و هر خانوار ایرانی که حداقل دستمزد را دریافت می‌کند، باید سال ها پس انداز کند تا بتواند صاحب مسکن شود.

اگر بخواهیم یک سوم درآمد شهروندان ایرانی را برای خانه‌دارشدن شان پس‌انداز کنیم، طول زمان خانه‌دار شدن قشرهای مختلف به زمان‌های قابل توجهی می‌رسد. بر این اساس، یک خانواده کارگر با حداقل مزد مصوب‌ امسال یعنی دو میلیون و  هشتصد هزار تومان سالانه حدود ۳۳ میلیون تومان دستمزد می‌گیرد‌. در واقع با کسر هزینه‌های جاری و اختصاص یک‌سوم درآمد برای مسکن، یک کارگر در شرایط فعلی چقدر باید برای خرید خانه پول کنار بگذارد؟ مدت زمان انتظار برای خانه‌دارشدن قشر متوسط جامعه در کشورهای پیشرفته جهان بین پنج تا هفت سال است و البته با این شرط که شهروندان این کشورها یک‌سوم درآمدشان را پس‌انداز کنند. با این حال ایرانی‌ها برای خانه‌دار‌شدن بیشتر از ۷۸ سال صبر کند!

نبود توازن بین عرضه و تقاضا و همچنین افزایش قیمت تمام‌شده ساخت ازجمله دلایلی است که بر رکود بیشتر خریدوفروش خانه دامن زده است. فعالان ساخت‌وساز کشور هم می‌گویند که صدور پروانه‌های ساختمانی ٣٠ تا ۵٠‌ درصد کاهش یافته که اصلی‌ترین دلیل آن افزایش شدید قیمت تمام‌شده ساختمان است؛ چراکه متقاضیان توان خرید ندارند و سازندگان نیز انگیزه‌ای ندارند با سودهای اندک و حتی در برخی موارد ضرر و زیان، پروژه‌های جدید ساختمانی را شروع کنند و این زنگ خطری است که به نظر می رسد به زودی به صدا درمی آید و بحران جدی را ایجاد می‌کند.نبود یک سیاست کلان و مشخص در دولت باعث شده تا این بازار با آشفتگی بیشتری مواجه شود.

سیاست یک بام و دو هوا با مسکن مهر و سردرگمی در اتخاذ رویکردی جدید باعث شده بازار مسکن به شدت از نیاز جامعه عقب‌تر باشد و امیدواریم مسکن ملی و توسعه آن بتواند جواب گوی این نیاز باشد و الا با سونامی بی‌خانمان‌ها در آینده‌ای نزدیک در جامعه مواجه خواهیم شد. هرچند سیاست‌هایی مانند اخذ مالیات از زمین‌های بلا استفاده و خانه‌های خالی هم می‌تواند به کم کردن این بحران کمک شایانی کند.  هرچند نسبت قیمت مسکن به درآمد خانوار در کشورمان طی ۳ دهه گذشته با نوساناتی مواجه بوده، اما در مجموع می توان روند کلی آن را صعودی دانست. در چنین شرایطی بدیهی است که طول دوره انتظار مسکن نیز افزایش یافته است. اطلاعات موجود نیز موید آن است که هم اکنون طول دوره انتظار مسکن به بیشترین حد تاریخی خود رسیده است و هیچ گاه به این اندازه نبوده است.

مقصد اصلی خانه‌اولی‌ها در بازار مسکن مناطقی است که آپارتمان‌های تا ۷۰۰ میلیون تومانی برای فروش در آنها عرضه می‌شود. در جدول زیر قیمت آپارتمان‌های نُقلی در تهران  که در تاریخ اول خرداد و قبل از اعلام متوسط قیمت مسکن در تهران حدود ۱۷میلیون تومان منتشر شده است را ببینید.