خانه‌ای در قزوین که یزدی‌ها در آن ساکن بودند

زهره فرزادپور در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: درسال‌های ۱۱۳۲ تا ۱۱۴۲ هجری قمری، افغان‌ها هنگام حمله به اصفهان، به یزد نیز حمله‌ور شدند و بسیاری از مردم را کشتند. جمع کثیری از مردم یزد نیز از ترس افغان‌ها، به شهرهای غربی ایران که با مرکز فتنه فاصله داشتند؛ فرار کردند و در این میان عده‌ای از آنان در قزوین ساکن شدند.

وی ادامه می‌دهد: از آنجا که قزوین در آن زمان یک شهر بزرگ تجارتی یا به عبارتی یک بارانداز بزرگ بر سر راه آذربایجان، قفقاز و ترکیه، غرب و شمال بود، خاندان یزدی‌ها پس از استقرار در این شهر، پیشه خود را از سر گرفتند و به تجارت گسترده حنا پرداخته و این محصول را به قفقاز صادر می‌کردند.

این کارشناس توسعه توریسم، بیان کرد: می‌توان گفت خانه تاریخی یزدی‌ها یکی دیگر از بناهای فاخر و نفیس قزوین است که در اواخر دوران قاجار به دستور «حاج محمدحسین یزدی» از تجار نامی آن زمان، بنا شد.

وی گفت: این خانه که درگذر صالحیه بنا شده، یکی از زیباترین خانه‌های قزوین محسوب می‌شود که به‌ رسم خانه‌های ایرانی از ۲ بخش بیرونی و اندرونی تشکیل‌ شده بود. قسمت بیرونی این بنا شامل اسطبل و اتاق‌هایی برای خدمه‌ها بوده که در جریان فروش این بنا، و پس‌ازآن، به‌کلی از بین رفته است.

فرزادپور اظهار کرد: قسمت اندرونی خانه یزدی‌ها، شامل شاه‌نشین، ۲ تالار شمالی و جنوبی، حوض‌خانه و آب‌انبار است. زیباترین بخش این بنا شاه‌نشین آن است که دارای تزئینات گچ‌بری با نقش گل و مرغ، ارسی، شومینه و بالاخره سقف خنچه پوش است.

وی ادامه داد: در کنار بهره‌گیری از ویژگی اصلی خانه‌های ایرانی، یعنی معماری درون‌گرا، اختلاف سطح بین قسمت بیرونی در و قسمت درونی مرتبط با خانه مشاهده می‌شود که شاید دلیل این اختلاف ایجاد تمایز ارزشی بین محیط درون و بیرون باشد.  

این فعال حوزه گردشگری عنوان کرد: درب ورودی خانه یزدی‌ها، با مقداری عقب‌نشینی، فضای مکثی را ایجاد کرده است که با توجه به فرهنگ هر منطقه می‌تواند کاربردهای گوناگونی مانند فضایی برای گردآمدن همسایگان و یا فضایی برای بدرقه میهمان معنی شود.

وی با بیان اینکه فضای ورودی خانه به تبعیت از اهداف مذهبی و اجتماعی، به‌گونه‌ای ساخته‌شده است که افراد به‌صورت ناگهانی و یک‌مرتبه وارد فضای خانه نشوند، افزود: حیاطی نیز در مرکزیت بنا وجود دارد که از عناصر موجود در آن می‌توان به حوض در وسط  و باغچه‌هایی در اطراف آن اشاره کرد.  

وجود «آب‌انبار» و «پنیر چاله» در خانه تاریخی یزدی‌ها

فرزادپور تصریح کرد: در ضلع جنوب غربی این بنا، آب‌انبار نسبتاً بزرگی وجود دارد که آب آشامیدنی یک سال خانه را تأمین می‌کرد. همچنین در این قسمت، فضایی تحت عنوان «پنیر چاله» وجود دارد که همان‌طور که از نام آن پیداست، محل نگهداری کوزه‌های پنیر بوده است. علاوه بر این، «پنیر چاله» محل نگهداری میوه‌های فصلی مثل هندوانه و خربزه نیز بوده است.

وی افزود: همچنین در قسمتی از بنا، اتاقکی تحت عنوان «بالاخانه» جهت خشک‌کردن انگور با استفاده از جریان هوا، و تهیه کشمش و مویز تعبیه‌ شده بود. در حال حاضر متولی این بنای نفیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری قزوین است که پس از خریداری و تملک این بنا در چند سال اخیر اقدام به مرمت و بهسازی آن کرده است.  

این کارشناس عنوان کرد: «گنجینه نگارخانه هنر پایداری» عنوان جدید خانه یزدی‌ها در کاربری جدید است که به موزه هنرهای نفیس هنرمندان و نام آوران قزوینی تبدیل شده است.

وی گفت: در چند سال اخیر برخی از خانه‌های تاریخی شهر قزوین، با مرمت و تعریف کاربری مناسب، جای خود را تا حدودی در میان جاذبه‌های گردشگری شهر باز کرده‌اند. اما جهت معرفی هرچه بیشتر این بناها، که به‌واقع ازجمله جاذبه‌های اصیل و زنده‌ی شهر هستند، می‌توان تورهایی با محوریت این بناها در بافت‌های تاریخی برای اهالی شهر و گردشگران اجرا کرد.  

این فعال حوزه گردشگری در پایان با اشاره به محدودیت تردد وسایل نقلیه سنگین به بافت تاریخی شهر، اظهار کرد: برای دیدن خانه‌های تاریخی قزوین باید تورهای پیاده‌روی و اصطلاحاً «بافت گردی پیاده» تعریف شود تا هم گردشگران از دیدن چنین بناهای زیبایی محروم نمانند و هم این خانه‌ها توفیق شناسایی و اضافه شدن در فهرست جاذبه‌های گردشگری شهر را بیابند.  

انتهای پیام