حمله روسیه به اوکراین ریسک مذاکرات هسته‌ای ایران را افزایش می‌دهد

به گزارش هوشمند نیوز، ولی کالجی در مقاله ای برای نشنال اینترست نوشت:  با تهاجم نظامی روسیه به اوکراین و تشدید شکاف و اختلاف بین روسیه و جهان غرب، نگرانی های زیادی در مورد پیامدها و تاثیر این تحولات بر روند پایانی مذاکرات هسته ای ایران در وین پدید آمد.

این نگرانی ها زمانی افزایش یافت که به موازات سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه خواستار تضمین کتبی ایالات متحده آمریکا در رابطه با عدم تاثیرگذاری تحریم های غرب علیه روسیه شد. درخواستی که ایران خواستنار ابهام زدایی از آن شد و فرانسه و آمریکا صراحتاً آن را رد کردند. در چنین شرایطی به نظر می رسد غرب برخلاف روسیه، علاقه بیشتری به نهایی شدن توافق هسته ای ایران در وین پیدا کرده است که حداقل شش دلیل را می توان برای آن متصور بود. 

 نخستین دلیل این است که غرب نگران است با تداوم جنگ روسیه با اوکراین، مسکو از مذاکرات هسته ای با ایران به عنوان کارت یا ابزاری علیه غرب اضافه کند و موانع جدیدی در روند مذاکرات ایجاد کند که باعث دشواری بیشتر در دست یابی به توافق نهایی با ایران شود. 

دوم این که دولت جو بایدن پس از دو ناکامی در افغانستان (به قدرت رسیدن طالبان) و اوکراین (حمله نظامی روسیه)، علاقه مند است پرونده هسته ای ایران را به عنوان یک موفقیت در کارنامه سیاست خارجی خود ثبت کند؛ ضمن آن که احیای برجام به عنوان میراث سیاسی دولت اوباما، پیام روشنی به حزب جمهوری خواه به ویژه دونالد ترامپ و همفکران او خواهد بود. 

سوم این که به نتیجه رسیدن توافق هسته ای با ایران، تمرکز بیشتری را به غرب برای مواجهه با روسیه در بحران اوکراین می دهد و از این جهت غرب، تداوم مذاکرات هسته ای با ایران را به نفع روسیه و به ضرر غرب می بیند. 

چهارم این که هرگونه ناکامی در مذاکرات هسته ای و تداوم تحریم ها علیه ایران، روسیه ای که با تحریم های گسترده از سوی غرب مواجه شده است را بیشتر به ایران نزدیک می کند و می تواند به این امر منجر شود که روسیه برخی ملاحظات تحریمی سال های اخیر در قبال ایران را به طور کامل کنار بگذارد و لذا این شرایط نیز به نفع غرب نخواهد بود.

پنجم این که توافق نهایی در مذاکرات هسته ای با ایران می تواند منجر به ثبات و امنیت بیشتر در خاورمیانه و خلیج فارس شود و از دامنه جنگ های نیابتی در این منطقه بکاهد. این امر نیز باعث تمرکز بیشتر غرب به ویژه ایالات متحده آمریکا برای مواجه با روسیه در بحران اوکراین خواهد شد. 

 ششم این که توافق نهایی در مذاکرات هسته ای و لغو تحریم های ایران می تواند حداقل باعث ورود یک میلیون بشکه نفت به بازار جهانی نفت شود و قیمت نفت را که پس از بحران اوکراین به بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه افزایش یافت، به حدود ۸۰ دلار در هر بکشه کاهش دهد. هرچند غرب در این زمینه به صورت ترکیبی عمل خواهد کرد و تنها به محدود به افزایش ظرفیت تولید ایران نخواهد بود. آزادسازی ذخایر نفتی استراتژیک آمریکا و استفاده از ظرفیت و توان تولیدی و صادراتی کشورهایی مانند ونزئلاء بخشی از این اقدامات ترکیبی خواهد بود. 

در مجموع به نظر می رسد روسیه «نمی خواهد» یا «نمی تواند»  کل مذاکرات هسته ای با ایران را در شرایط جنگ با اوکراین بر هم بزند، اما «تعویق و تداوم» مذاکرات هسته ای از این جهت بیشتر به نفع روسیه خواهد بود که هم نقش فعال این کشور در عرصه دیپلماسی بین المللی بعد از جنگ با اوکراین نشان داده شود و هم بتواند امتیازات احتمالی را در چنین شرایطی از غرب دریافت کند. 

311311