حقایق جالب درباره ممتاز محل، بازخوانی داستان یک عشق ابدی

اگر به تاریخ علاقه‌مند باشید، تاج‌ محل احتمالا یکی از جذاب‌ترین گنجینه‌های جهان برای شما خواهد بود. «تاج‌ محل» (Taj Mahal) مقبره‌ا‌ی باشکوه از مرمر سفید در شهر «آگرا» (Agra) هند است. این بنا در سال ۱۶۳۱ میلادی به دستور «شاه جهان» (Shah Jahan) برای همسرش، «ممتاز محل» (Mumtaz Mahal)، ساخته شد. ساخت آن ۲۲ سال طول کشید و هزینه‌ای معادل ۳۵ میلیارد روپیه امروز داشت. این مجموعه‌ بزرگ ۱۷ هکتار وسعت دارد و شامل مسجد، مهمان‌خانه و باغ‌های زیبا می‌شود. تاج محل در سال ۱۹۸۳ میلادی به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شد. هر سال بیش از ۵٬۰۰۰٬۰۰۰ نفر از تاج‌ محل بازدید می‌کنند. این بنا یکی از هفت عجایب جدید جهان به‌شمار می‌رود. (msn)

ممتاز محل در خانواده اشرافی ایرانی به‌دنیا آمده بود و اگرچه بیشتر افراد او را به‌خاطر زیبایی‌اش می‌شناسند، این زن نقش مهمی در نحوه‌ حکمرانی همسرش، شاه جهان داشت. او به شاه توصیه می‌کرد که عدالت را بر قدرت ترجیح دهد و با سخت‌گیری حکومت نکند. شاه جهان نیز که عاشق ممتاز محل بود، به نصیحت‌های او توجه می‌کرد. درایت، مهربانی و ذکاوت ممتاز محل باعث شده بود که بتواند زنی تاثیرگذار در حکومت باشد.

شاه جهان چند همسر داشت؛ اما ممتاز محل تنها عشق واقعی او بود. شاه جهان پیش از ازدواج با ممتاز محل، با دو زن دیگر ازدواج کرده بود و از هر کدام یک فرزند داشت؛ اما هرگز عاشق آن‌ها نشد. نکته‌ای که تاج‌محل را جذاب می‌کند، عشق منحصربه‌فرد شاه به ممتاز محل بود. در واقع هیچ‌یک از همسران دیگر شاه، چنین توجه و یادبودی ویژه‌ای دریافت نکردند.

عکاس: نامشخص / سایت rishikeshdaytour.com

ممتاز محل و شاه جهان صاحب ۱۴ فرزند شدند که تنها هفت نفر از آن‌ها زنده ماندند. متاسفانه ممتاز محل در اثر عوارض زایمان فرزند آخرش در ۳۷ سالگی در گذشت؛ اما آخرین فرزند او که دختر بود، عمری طولانی داشت و در سن ۷۴ یا ۷۵ سالگی به مرگ طبیعی از دنیا رفت که در آن دوران سن بالایی بود.

ممتاز محل در واپسین روزهای زندگی خود چند خواسته از همسرش داشت. او از شاه جهان درخواست کرد کاری انجام دهد که جهان شاهد عشق آن‌ها باشد. این خواسته نیز با ساخت تاج محل تحقق یافت؛ البته احتمالا ممتاز محل هنگام بیان این درخواست به چنین کار عظیمی فکر نمی‌کرد. او همچنین می‌خواست فرزندانشان را با مهربانی تربیت کند و هر سال در سالگرد وفاتش به قبر او سر بزند.

عکاس: نامشخص / سایت citytoursindia.com

روایت‌ها می‌گویند «شاه جهان» (Shah Jahan) از زیبایی «ممتاز محل» (Mumtaz Mahal) مسحور شد و همان لحظه‌ نخست دیدار، عشق عمیقی به او پیدا کرد و به‌همین‌خاطر نیز بنای تاج محل را ساخت؛ البته این داستان کمی ناقص است. در واقع شاه جهان پس از فوت ممتاز محل، در اندوه فرو رفت و برای تسکین درد خود و گرامی‌داشت یاد ممتاز محل، تاج محل را بنا کرد؛ ساختمانی که ساخت آن ۲۲ سال به طول انجامید.

داستان عشق تاج‌ محل آن را به نمادی از عشق ابدی تبدیل کرده است. این بنا الهام‌بخش آثار هنری متعددی شده است و داستان عشق و زیبایی آن در فیلم‌های «بالیوود» (Bollywood) و کتاب‌های عاشقانه، مردم را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. هر سال میلیون‌ها نفر از تاج‌ محل بازدید می‌کنند تا زیبایی آن و قدرت عشق را مشاهده کنند. شهرت جهانی تاج‌ محل به‌عنوان نماد فرهنگی، آن را به یکی از مقاصد مهم گردشگری در دنیا تبدیل کرده است و نقش مهمی در تقویت گردشگری هند دارد.

عکاس: Antrix3 / ویکی‌مدیا

تاج‌ محل بنایی تزیینات خیره‌کننده‌ای دارد و تقریبا هر بخش آن را بهترین معماران ساخته‌اند؛ بااین‌حال، قبرهای ممتاز محل و شاه جهان بسیار ساده هستند. در واقع در آن زمان در دین اسلام، ساخت قبر تجملی عملی خودخواهانه تلقی می‌شد و نشانه‌ای از نافرمانی عمدی نسبت به خدا بود؛ بنابراین قبرهای ممتاز محل و شاه جهان به‌گونه‌ای ساخته شدند که پرزرق و برق نباشند و در عین حال جایگاه اجتماعی‌ آن‌ها را نشان دهند.

عکاس: Derek A Young / سایت smarthistory.org

پس از درگذشت ممتاز محل، او ابتدا در باغی به نام «زین آباد» (Zainabad) دفن شد. حدود شش ماه بعد، شاه جهان دستور داد بقایای جسد ممتاز محل به مقبره کوچکی در همان محل ساخت تاج محل منتقل شود و تا زمان تکمیل بنای اصلی، در آنجا باقی بماند. به نظر می‌رسد شاه جهان می‌خواست عشق زندگی‌اش به او نزدیک‌تر باشد. به‌صورت کلی هدف شاه جهان از تغییر قبر این بود که مقبره‌ای درخور برای ممتاز محل بسازد.

یکی از جالب‌ترین ویژگی‌های تاج‌ محل تقارن بی‌نظیر آن است؛ بااین‌وجود بسیاری نمی‌دانند که قبر ممتاز محل دقیقا در مرکز بنا قرار دارد؛ درحالی که قبر همسرش وسط بنا واقع نشده و تقارن بنا را بهم زده است. در واقع این بنا در اصل برای نگه‌داشتن تنها یک قبر، یعنی قبر ممتاز محل طراحی شده بود. شاه جهان بعدها در همان بنا دفن شد؛ زیرا مردم باور داشتند او می‌خواست در مرگ نیز همانند زندگی، نزدیک به عشق زندگی‌ خود باشد.

عکاس: نامشخص / سایت ohfact.com

تاج محل در دوران اوج امپراتوری مغول ساخته شد؛ امپراتوری‌ای که از قرن ۱۶ تا ۱۹ بخش زیادی از هند را اداره می‌کرد و به هنر، معماری و ادبیات اهمیت می‌داد. شاه جهان، پنجمین امپراتور مغول، شخصیتی آینده‌نگر بود. او پروژه‌های ساختمانی بسیاری را در قلمرو خود آغاز کرد. تاج محل جلوه‌ای زیبا از دوره باشکوه حکومت شاه جهان و همچنین نشانه‌ای از عشق عمیق او به ممتاز محل محسوب می‌شود.

عکاس: نامشخص / سایت mapacademy.io

تاج‌ محل مقبره‌ای سفید از جنس مرمر است که در قرن ۱۷ ساخته شد و در آن ترکیبی از معماری مغولی، هندو و اسلامی به چشم می‌خورد. ساختمان اصلی این مقبره روی پایه‌ای مربع شکل قرار دارد و گنبد بزرگی در مرکز آن خود نمایی می‌کند. چهار گنبد کوچک و چهار مناره زیبا نیز اطراف گنبد مرکزی واقع شده‌اند. گنبد مرکزی نماد عظمت و جاودانگی خداوند است. کنده‌کاری‌ها و سنگ‌کاری‌های زیبا با الگوهای گل و هندسی در این بنا، مهارت بالای استادکاران را به نمایش می‌گذارد.

سازندگان تاج‌ محل احتمال می‌دادند که روزی بنا استحکام خود را از دست بدهد و تخریب شود؛ این موضوع نیز فکر آن‌ها را مشغول کرده بود؛ چرا که آرامگاه همسر محبوب امپراتور در آن قرار داشت. به‌همین‌دلیل، آن‌ها ساختمان را طوری طراحی کردند که در صورت ریزش، مصالح روی مقبره ممتاز محل آوار نشوند و آن‌ها اطراف مقبره بریزند. این موضوع نکته‌ای شگفت‌انگیز درباره تاج‌ محل است.

عکاس: Muhammad Mahdi Karim / ویکی‌مدیا

نظر شما در مورد این عشق افسانه‌ای چیست؟ به‌نظر شما چه چیزی می‌تواند مردی را این‌چنین عاشق کند؟ خوشحال می‌شویم نظرهای خود را با ما و همراهان کجارو به اشتراک بگذارید.

منبع عکس کاور: سایت prestigeonline.com؛ عکاس: نامشخص (تاج محل، هند)