حراج کاربری دومین بنای خشتی جهان

ارگ راین به‌عنوان دومین بنای خشتی جهان پس از ارگ بم قرار است به دست سرمایه‌گذار بخش خصوصی سپرده شود تا به آن کاربری اقامتی و پذیرایی بدهد؛ این در حالی است که هنوز مطالعات باستان‌شناسی آن تمام نشده است.

این ارگ در دوره نادرشاه افشار محل حکومت میرزا حسین خان راینی و سپس پسرش محمد علی خان در دوره زندیه بوده است. این ارگ علاوه بر مکان زندگی حاکم راین، محل زندگی اقوام و نزدیکان حکومتی، تاجران، کشاورزان و پیشه وران و مشاغل نیز بوده است. ارگ راین همچنین محل داد و ستد کاروان‌هایی بوده که از این منطقه عبور می کرده‌اند.

ارگ راین یکی از آثاری است که با شماره ۱۲۸۶۷ در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسیده و متعلق به دوره صفوی و قاجاری است. این ارگ تاریخی که مالکیت آن در اختیار وزارت میراث فرهنگی است، به‌تازگی توسط صندوق حفظ و احیا و بهره‌برداری از بناهای تاریخی به مزایده گذاشته شده است.

اداره‌کل میراث فرهنگی استان کرمان برای این ارگ حکومتی کاربری اقامتی و فرهنگی و پذیرایی پیشنهاد کرده بود و صندوق کاربری علمی، پژوهشی، پذیرایی و اقامتی را برای این بنای تاریخی مصوب کرد.

در اسناد مربوط به واگذاری بنای ارگ راین آمده که تاریخ این بنا نسبتا ناشناخته است و تنها با کاوش‌های دقیق باستان‌شناسی که تاکنون در آن انجام شده، می‌توان به قدمت دقیق آن دست یافت.

همچنین در سند مزایده این بنای تاریخی آمده که از این بخش از ارگ راین تنها بخش عمارت حاکم نشین، چهار انبار و زمین پشت انبار با کاربری علمی، پژوهشی، پذیرایی و اقامتی به مزایده گذاشته می‌شود.

این آگهی مزایده اگرچه در روزهای آخر فروردین ماه اعلام شد اما تا روز ۱۶ اردیبهشت ماه تمدید شده و قیمت پایه اجاره بهای ماهانه سال اول بهره‌برداری آن را مبلغ ۳۵ میلیون تومان با اعمال ضریب افزایش سالانه شاخص تورم اعلامی بانک مرکزی بر مبنای مبلغ مذکور تا سال اول بهره‌برداری اعلام کردند. همچنین هزینه اجرای عملیات تکمیلی مرمت و آماده‌سازی احیا حدود ۳۹ میلیون تومان به استناد نظریه کارشناسی برآورد شده است.

قرار است سرمایه‌گذار تا ۲۶ سال که شامل ۲۴ ماه دوره طراحی و مرمت و مدت باقی مانده برای بهره‌برداری است در اختیار داشته باشد. اما چرا ارگ راین باید به مزایده گذاشته شود؟

این ارگ که به گفته کارشناسان میراث فرهنگی دومین ارگ خشتی جهان است به‌طور قطع یکی از آثار نفیس کشور به شمار می‌آید. آثاری که واگذاری آن‌ها طبق قانون به بخش خصوصی امکان‌پذیر نیست. بنابراین نباید در فهرست میراث قابل واگذاری صندوق احیا قرار می‌گرفت.

با این وجود ارگ راین به مزایده گذاشته شده تا بخشی از آن به مرکز اقامتی و پذیرایی تبدیل شود. این کاربری در واقع بیشترین آسیب را به یک بنای تاریخی به‌خصوص خشتی وارد می‌کند چون هم دور ریز آب و پساب دارد و هم تغییرات کلی که باید برای آن در بنا ایجاد کرد.

از طرفی مطالعات باستان‌شناسی این بنای ارزشمند هنوز تمام نشده است آیا بهتر نبود به‌جای تعیین کاربری، اقدامی برای کاوش‌های باستانی آن انجام می‌شد چطور است که این بنا بدون اتمام مطالعات باستانی، به سرمایه‌گذار بخش خصوصی سپرده می‌شود تا در آن رستوران و سرویس بهداشتی برای اقامت بسازد؟