جفت سر راهی؛ انواع، علت و روش درمان

جفت یکی از اندام‌های حیاتی دوران بارداری است که وضعیت قرارگیری آن درون رحم اهمیت زیادی دارد. جفت سر راهی زمانی ایجاد می‌شود که همه یا بخشی از جفت در مسیر ورودی رحم قرار بگیرد. می‌دانید چرا این اتفاق می‌افتد و چه عوارض و درمانی دارد؟ برای آشنایی بیشتر با جفت سر راهی تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

جفت سر راهی چیست؟

جفت اندامی است که در دوران بارداری، ارتباط بین مادر و جنین را برقرار می‌کند. این اندام اکسیژن و مواد غذایی موردنیاز جنین را فراهم و مواد زائد را خارج می‌کند. جفت از طریق طناب نافی با جنین در ارتباط است. معمولا جفت به قسمت بالایی یا کنار دیواره داخلی رحم می‌چسبد. جفت سرراهی یکی از مشکلات دوران بارداری است و زمانی اتفاق می‌افتد که کل یا بخشی از جفت در قسمت پایینی رحم قرار می‌گیرد و ورودی رحم را می‌پوشاند. این مسئله می‌تواند موجب خونریزی دوران بارداری، زایمان یا بعد از آن شود. از هر ۲۰۰ بارداری در یکی احتمال جفت سرراهی وجود دارد.

انواع جفت سر راهی

• جفت سر راهی حاشیه‌ای: جفت لبه دهانه رحم را لمس می‌کند، اما آن را نمی‌پوشاند. این نوع جفت سرراهی معمولا خود‌به‌خود و قبل از زمان زایمان برطرف می‌شود.
• جفت سر راهی جزئی: جفت سرراهی بخشی از دهانه رحم را می‌پوشاند.
• جفت سر راهی کامل: جفت کاملا دهانه رحم را می‌پوشاند و واژن را مسدود می‌کند. این نوع از جفت سرراهی به‌ندرت خود‌به‌خود برطرف می‌شود.

هرکدام از انواع جفت سرراهی ممکن است موجب خونریزی واژنی در دوران بارداری و زایمان شود. به‌دلیل افزایش احتمال خونریزی، بیشتر افراد به زایمان سزارین نیاز دارند.

علت ایجاد جفت سرراهی

جفت سرراهی در بعضی خانم‌ها شایع‌تر است، از جمله:

• افراد دارای فرزند؛
• افرادی با سابقه سزارین قبلی؛
• افراد دارای زخم در رحم به‌علت جراحی قبلی؛
• افرادی با سابقه جفت سرراهی در بارداری قبلی؛
• افرادی که با روش‌های کمک باروری باردار شده‌اند؛
• بارداری چندقلو؛
• سن بیشتر از ۳۵ سال؛
• افراد سیگاری؛
• افراد مصرف‌کننده کوکائین؛
• سابقه فیبروئید رحم.

علت خونریزی ناشی‌ از جفت سر راهی

• دهانه رحم بین رحم و واژن قرار دارد. در انتهای دوره بارداری، دیواره دهانه رحم نازک‌ و برای زایمان آماده می‌شود. اگر جفت در نزدیکی دهانه رحم قرار داشته باشد، می‌تواند موجب خونریزی شود.
• در زمان زایمان، دهانه رحم باز می‌شود تا سرجنین از آن خارج شود. در این زمان رگ‌های خونی بین جفت و رحم پاره و موجب خونریزی می‌شوند.

علائم جفت سرراهی

• علامت اصلی جفت سرراهی خونریزی واژن با رنگ روشن است که معمولا بدون درد است و در هفته ۲۰ بارداری اتفاق می‌افتد. ممکن است این خونریزی قطع شود و چند روز بعد دوباره شروع شود.
• انقباضات خفیف شکم یا پشت.

عوارض جانبی جفت سر راهی

اگر جفت سرراهی داشته باشید، پزشک برای بررسی عوارض جانبی شرایط شما و جنین را بررسی می‌کند. در ادامه، بعضی از عوارض جانبی جفت سرراهی را بررسی می‌کنیم.

• خونریزی: خونریزی واژنی شدید یا هوموراژی ممکن است در طول بارداری، زایمان و ساعات اولیه بعد از زایمان اتفاق بیفتد و زندگی فرد را تهدید کند.
• زایمان زودرس: خونریزی شدید ممکن است موجب زایمان فوری قبل از اتمام دوره بارداری شود.
• ازدست‌دادن خون: کم‌خونی، کاهش فشار خون، رنگ‌پریدگی یا تنگی نفس به‌علت ازدست‌دادن خون زیاد.
• جفت آکرتا: جفت سرراهی با گروهی از بیماری‌ها به‌نام جفت آکرتا مرتبط است. در این بیماری، جفت به درون دیواره رحم رشد می‌کند. جفت آکرتا خطر خونریزی در دوران بارداری، زایمان یا بعد از آن را افزایش می‌دهد.
• جداشدن جفت: جداشدن جفت قبل از تولد نوزاد می‌تواند میزان اکسیژن و مواد غذایی موردنیاز جنین را کاهش دهد.

عوارض جفت سر راهی برای جنین

• نوزاد نارس: اگر خونریزی شدید باشد و به سزارین نیاز داشته باشید، ممکن است نوزاد نارس به دنیا بیاید.
• وزن کم هنگام تولد: مشکل گرم‌ماندن و افزایش کم وزن از عوارض جانبی بالقوه وزن کم هنگام تولدند.
• مشکلات تنفسی: ریه‌های تکامل‌نیافته ممکن است موجب مشکل تنفسی شوند.

زمان مراجعه به پزشک

اگر در سه‌ماهه دوم و سوم بارداری خونریزی واژنی داشتید، به پزشک مراجعه کنید. اگر خونریزی شما شدید بود، به اورژانس مراجعه کنید.

تشخیص جفت سر راهی

جفت سرراهی با سونوگرافی تشخیص داده می‌شود. بیشتر جفت‌های سرراهی در سه‌ماهه دوم بارداری با انجام سونوگرافی مشخص می‌شوند. تشخیص اولیه با سونوگرافی شکمی انجام می‌شود و برای بررسی دقیق‌تر از سونوگرافی درون واژنی استفاده می‌شود.

درمان جفت سر راهی

اگر جفت سرراهی در دوران بارداری با سونوگرافی معمول تشخیص داده شود، برای بررسی تغییرات جفت به سونوگرافی‌های بیشتری نیاز دارید. در بیشتر زنان جفت سرراهی در اوایل بارداری تشخیص داده می‌شود و خود‌به‌خود برطرف می‌شود. با بزرگ‌شدن رحم، فاصله بین واژن و جفت افزایش می‌یابد. بنابراین جفت در موقعیت بالاتری درون رحم قرار می‌گیرد و لبه‌های آن به‌سمت واژن خواهد بود.

اگر مشکل جفت حل شود، می‌توانید به انجام زایمان طبیعی هم فکر کنید و اگر برطرف نشود، باید برای زایمان سزارین برنامه‌ریزی کنید.

درمان خونریزی جفت سرراهی

• خونریزی واژنی بعد از هفته ۲۰ بارداری به‌عنوان فوریت پزشکی درمان می‌شود. در این‌ حالت، باید به اتاق زایمان منتقل شوید. وضعیت شما و جنین بررسی می‌شود و برای جایگزینی خون ازدست‌رفته، واحد خون دریافت می‌کنید.
• اگر در هفته ۳۶ باردرای باشید، ممکن است سزارین انجام شود. اگر خون زیادی از دست داده باشید و سلامت شما یا جنین در خطر باشد، ممکن است سزارین قبل از هفته ۳۶ انجام شود.
• اگر برای اولین بار دچار خونریزی شده باشید و خونریزی در کمتر از ۴۸ ساعت قطع شود، ممکن است از بیمارستان ترخیص شوید. اما اگر خونریزی سنگین و ادامه‌دار باشد، ممکن است در بیمارستان بستری شوید.

درمان جفت سرراهی بدون خونریزی

اگر خونریزی نداشته باشید، هدف درمان کاهش احتمال خونریری و رساندن شما به زمان زایمان است. ممکن است تیم پزشکی به شما توصیه کند که از بعضی فعالیت‌ها پرهیز کنید، از جمله:

• رابطه یا فعالیتی جنسی که موجب ارگاسم می‌شود؛
• ورزش ملایم یا شدید؛
• بلندکردن وسایل معمول یا سنگین؛
• ایستادن به مدت طولانی.

اگر بعد از اولین خونریزی به خانه منتقل شدید، ممکن است برای کاهش احتمال خونریزی دوم همین توصیه‌ها را دریافت کنید. همچنین حتی اگر خونریزی نداشته باشید، احتمالا باید برای سزارین در هفته ۳۶ تا ۳۷ بارداری برنامه‌ریزی کنید.

سایر درمان‌ها

• استراحت در منزل یا بستری‌شدن در بیمارستان؛
• مصرف دارو برای به تعویق انداختن زایمان؛
• تزریق استروئید برای رشد سریع‌تر ریه جنین؛
• تزریق خون در خونریزی‌های شدید؛
• سزارین فوری برای خونریزی‌های شدید و کنترل‌نشده.

تفاوت بین جفت سرراهی و جداشدن جفت

جفت سرراهی یعنی جفت جزئی یا کامل دهانه گردن رحم را می‌پوشاند، اما همچنان به دیواره رحم متصل است. جداشدن جفت زمانی اتفاق می‌افتد که جفت از رحم جدا شود. هر دو مورد می‌توانند موجب خونریزی واژنی در دوران بارداری و زایمان شوند.

تفاوت بین جفت سرراهی و جفت قدامی

جفت می‌تواند در هر جایی از رحم قرار بگیرد. جفت قدامی زمانی ایجاد می‌شود که جفت به دیواره جلویی رحم متصل شود.

آیا جفت سر راهی باعث سقط می شود؟

سقط جنین به‌معنی ازدست‌دادن جنین قبل از هفته ۲۰ است. معمولا جفت سر راهی تا هفته ۲۰ تشخیص داده نمی‌شود. به‌ همین ‌دلیل به نظر نمی‌رسد که جفت سرراهی موجب سقط جنین شود.

شما بگویید

شما چقدر با جفت سرراهی آشنایی دارید؟ آیا تابه‌حال دچار این عارضه شده‌اید؟‌ در صورت تمایل، می‌توانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه برایمان بنویسید و این مطلب را از طریق شبکه‌های اجتماعی برای دوستانتان ارسال کنید.

اگر می‌خواهید دلیل بسیاری از رفتارهای شریک عاطفی، یا حتی خودتان را در رابطه متوجه شوید، حتما این کتاب را بخوانید.