جریان روشنفکری از نظر دکتر اسلامی ندوشن

مسائلی مانند نحوه مواجهه با غرب، وضعیت روشنفکری و روشنفکران در یکصد سال اخیر ،برخی رجال ادبی، مثل محمد علی جمال زاده ، فضل الله رضا……و بعضی پیشنهادها برای ارتقاء نسل جوان و ایجاد تحول بنیادین اجتماعی در این گفت و شنود آمده است که به زودی به صورت مستند تصویری ارائه خواهد شد.

ابتدا به روشنفکر منورالفکر می گفتند، اما آنچه تاکنون درباره روشنفکران گفته اند با واقعیت فاصله دارد. از مشروطه به اینطرف روشنفکر بیشتر اصطلاح” چپی” است ،از موقعی که “چپ” وارد کشور شد این اصطلاح باب شد.
بیشتر کسانی که اصطلاح روشنفکری برآنها اطلاق می شد ، اکثرشان وظیفه خودشان را انجام ندادند یا در جهت منفی انجام دادند یعنی بیشتر ضرر زدند تا منفعت. تاریخ و جریان روشنفکری در ایران مثبت نیست.
اگر روشنفکران ایرانی در عرض این صدسال واقعا علاقه ای اصولی به خرج داده بودند به فکر ملت، به فکرانسانیت یا جنبه های مثبت زندگی بودند البته کار ایران خیلی بهتر و پیشرفته تر از آنچه الان هست می بود.
بنابراین بهترینش کسانی بودند که در هیچ جهتی زیانی وارد نکردند.

ما دو دسته روشنفکر داریم یکی آنهایی که فقط منافع و مصلحت خودشان را متاعی میدانستند به عنوان سواد یا مدرک تحصیلی یا اینکه در خارج درس خوانده بودند .
یک متاعی بود که هر که می خرید یا هر که بهتر میخرید عرضه می کردند، صرف نظر از اینکه این فروشی که اینها می کنند اینها به سود یک ملت بکار می افتد یا نه .یک عده اینطوری بودند و ما ناظر بودیم . در عرض چهل یا پنجاه سال که چه معامله ای شد با سواد با علم وبا فرهنگ ،یک عده دیگر جنبه ای تخریبی داشتند. چپ های مخصوص ،چپ روی های مخصوص رواج داده شد که به نفع این کشور نبود. ایرانی میبایست روی خط اعتدال حرکت کند واین افراط و تفریط ها نارواست.

در جهت دیگر اندیشه های جوان ها به طرف تخریب برده شد چیزهایی را در مغز آنها برد که واقعا برای کشور سازنده نبود و ما ناظر این عده روشنفکر که نفوذ داشتند و دست به قلم بودند بودیم .
بنابراین فقط تعداد کمی به مصلحت کشور حرکت کردند .در مجموع که نگاه میکنیم روشنفکران وظیفه خودشان را انجام ندادند طبقه ای که خود را پیشگام می دانسته و حرفی که می زده شنونده داشته و ماناظر هستیم که 100 سال از مشروطه گذشته و پنجاه سال از دوران کودتا 28 مرداد گذشته میبینیم جوانهای ما در یک خط فکری مثبتی نیستند درست نمی دانند چی خوب است و چی بد و علتش این است کسانی که در صف اول فکر در ایران قرار داشتند وظیفه خودشان را انجام ندادند .

این یک واقعیتی است و اگر در آینده بخواهند فکری به حال کشورکنند باید مسیر روشنفکری عوض شود . واقعیات ایران باتاریخ طول و درازی که دارد با موقعیت جغرافیایی ووضع اقتصادی خاصی که دارد وبا روحیه و فرهنگی که مردمش دارند همه این عوامل را باید در نظر گرفت تا قدمهای اساسی برداشته شود . یک راه میانه ،سالم و معتدل تا استعداد وتوانایی جوانان شکوفا شود.