جایگاه سواد مالی برای نسل جدید

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا) ، اولین همایش مدرسان و فعالان سواد مالی کشور – امروز یک‌شنبه ۲۸ بهمن ماه – به همت شرکت اطلاع رسانی و آموزش بورس، در محل سازمان بورس و اوراق بهادار برگزار شد.

در این همایش بهروز خدارحمی، استادیار دانشگاه تربیت مدرس در خصوص اهمیت سواد مالی برای نسل جدید توضیح داد: در زمینه سواد مالی،مجموعه های معتبر فعال، بسیار اندک هستند اما هزاران مجموعه به صورت جعلی به اسم سواد مالی کار می کند و دست به رویافروشی می زنند.

او افزود: سواد مالی به معنی توانایی درک درست مفاهیم مالی و به کار گیری آن‌ها در زندگی روزمره است. این موضوع به مفاهیم پیچیده بورس یا رمز ارز ارتباطی ندارد. بلکه قرار است در سواد مالی عینکی به چشم بزنیم تا دیدگاه متفاوتی پیدا کنیم.

اهمیت هزینه و کیفیت در سواد مالی

خدارحمی ادامه داد: در سواد مالی برای ما هزینه وکیفیت مهم است و عینکی هم که استفاده می کنیم، عینک مالی اقتصادی و مالی است.

او با طرح این پرسش که سواد مالی چه اهمیتی دارد؟ توضیح داد: عمر کاری همه افراد را می توان به دو بخش تقسیم کرد. نکته مهم این است که ما این ظرفیت را داریم که در نیمه اول درآمدمان از مخارج‌مان بیش‌تر باشد اما در نیمه دوم عمر کاری ما این رابطه معکوس می شود.

او افزود: بنابراین از پس انداز نیمه اول باید برای نیمه دوم استفاده کنیم. این کار نیاز به هوشیاری مالی دارد. تصمیم گیری هوشمندانه لذت زیادی نیز به ما می دهد، این موضوع صرف نظر از خود صرفه جویی است.

این استاد حوزه مالی در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره ویژگی‌های نسل جدید در حوزه سرمایه گذاری و مالی گفت: قبلا شاید فرصت بیشتری وجود داشت اما امروز با اولین کلیک اولین خرید انجام شده است.در این‌جاست که هوشمندی مالی اهمیت دوچندانی پیدا می کند.

خدارحمی تاکید کرد: اگر قرار است سواد مالی را به نسل جدید آموزش دهیم، مهم‌ترین مسئله این است که متوجه باشیم نگاه نسل جدید متفاوت است. این نسل دسترسی بسیار ساده‌ای به خریدهای آنلاین دارد. از این رو آموزش دادن به چنین نسلی چالش‌های خود را دارد.

خدارحمی اضافه کرد: تفاوت نگاه در میان نسل جدید در حوزه های مختلف وجود دارد. اولین تفاوت پس انداز و خرج کردن است.

او توضیح داد:نسل قبلی یک شغل مشخص و درآمد ثابت داشت اما نسل جدید می خواهد از چند محل درآمد داشته باشد. نسل قبلی به پس‌انداز بلندمدت اعتقاد داشت و خرید را برای موارد ضروری انجام می‌داد اما نسل جدید به لذت بردن در لحظه باور دارد. به جای این‌که پول را برای روز مبادا نگه دارد، پول و خرید را برای لحظه می خواهد و خرید را برای نیازهای ضروری اش نمی خواهد.

او افزود: نسل جدید ترجیحش درآمدزایی از اینترنت است. نسل قبلی سرمایه‌گذاری در املاک و طلا را می پسندید و ریسک گریزی زیادی داشت اما علاقه نسل جدید سرمایه‌گذاری در کریپتو کارنسی و استارتاپ‌هاست و ریسک های بیشتری را می پذیرید.

او ادامه داد: روش های یادگیری به نسل جدید و قدیم هم با یکدیگر متفاوت است. نسل جدید حوصله کتاب خواندن ندارد و به صورت آنلاین آموزش می بیند. در اقتضائات آموزشی باید به تمامی این موارد توجه شود.

او گفت: قرار است عادت های فراگیر مالی افراد را تغییر دهیم. عادت‌های مالی چه خوب و چه بد قرار است رفتارهای اقتصادی ما را تحت تاثیر قرار دهد و از دوران کودکی آغاز می‌شود.

جایگاه سواد مالی در عرصه کارآفرینی

هم‌چنین مهسا قربانی،عضو هیات علمی گروه مالی و بانکداری دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه این همایش پژوهشی را در زمینه سواد مالی با رویکرد کارآفرینی ارائه داد.

او گفت: سواد مالی، با رویکرد کارآفرینی، دانشی است که در مدیریت کسب و کار استفاده می شود، جایی که دانشجو یا دانش آموز مهارت های پروش ایده و مدیریت کردن را یاد می گیرد.

به گفته او، باید دیدگاه و ایده دانش‌آموزان تغییر کند. این‌که دانش آموز فکر کند که باید درس بخواند و در آینده کارمند شود، تفکر اشتباهی است.

او افزود: بچه‌هایی که درد بی‌پولی را کشیده‌اند و نخواسته‌اند راه پدرانشان را بروند، به سمت کارآفرینی و خلق اثر رفته‌اند.

او گفت: یکی از موضوعات مهمی که در بانک ها، موسسات مالی و شرکت‌ها مضموم شناخته شده و قوانین درستی ندارد بحث ورشکستگی است، این اتفاق به این دلیل است که تعریف درستی از ورشکستگی نداشته‌ایم.

قربانی با تاکید بر این‌که مولفه اصلی سواد مالی کارآفرینی است، تاکید کرد: سواد مالی اعتماد به نفس و تصمیم گیری را تقویت و از اشتباهات جلوگیری می کند.

او افزود: در سواد مالی باید انواع شرکت ها و فناوری ها را شناخت و با تصمیم گیری هوشمندانه آشنا شد و در مقابل کاهش ریسک و افزایش سودآوری به ارمغان آورد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: شاخص های سواد مالی کارآفرینی در کشورها به کارآفرینان،سرمایه گذاران و سیاستگذران کمک می‌کند تا وضعیت مالی کسب و کارها را تحلیل کنند و تصمیمات بهتری بگیرند.

قربانی با بیان این‌که باید افراد را از دوران دانش آموزشی در محیط‌های مرتبط با مباحث مالی و تکنولوژیک قرار داد گفت: باید دانش آموزان را به اردو و پارکی مثل پارک فناوری پردیس ببریم. وقتی بچه‌ها چنین جاهایی را ببینند در ذهن‌شان جرقه ایجاد می شود.

قربانی تاکید کرد: واقعا امروز بحث هوش مصنوعی تمام بازی‌ها را تغییر داده است. اگر دانش‌آموزان و دانشجویان ما از ابزارهای هوش مصنوعی غافل باشند، نمی توانند بقا و مانایی داشته باشند. یکی از موضوعاتی که دانش آموزان ما باید یاد بگیرند هوش مصنوعی است.

این استاد دانشگاه بر اهمیت آشنایی کسب و کارها با قوانین کشور تاکید کرد و گفت: بخشی از کسب و کارهای نوپا به دلیل تطبیق نداشتن با قوانین شکست خوردند. باید یاد بگیرند که مشورت‌پذیر باشند تا در کسب و کار خود موفق باشند.

سیر تحولات سواد مالی در گذر زمان

هم‌چنین کیانوش رضایی،رئیس هیات مدیره شرکت مانی پارس ماد و عضو و دبیر شورای راهبری بانکداری جامع گفت: در ابتدا باید پرسید چرا می خواهیم صاحب سواد مالی شویم؟

او افزود: از دید سازمان علمی یونسکو سواد مفهومی در حال تحول است. بنابراین در بازه های زمانی مختلف تعریف خود را از سواد تغییر داده است. با ورود کامپیوتر تعریف از سواد مالی تغییر کرد و در کنارش گفته شد که فرد با یک زبان خارجی هم آشنا شود.

او گفت: در تعاریف بعدی گفته شد که با سواد فردی است که با ۱۲ نوع سواد آشنا باشد که یکی از آن‌ها سواد مالی است. اما جدیدترین تعریف از سواد این است که علم با عمل معنا شود. یعنی آنچه یاد گرفتیم در زندگی شخصی‌مان از آن استفاده کنیم.

توجه بیشتر به هوش مالی از سواد مالی در ایران

رضایی اعلام کرد: در ایران بحث هوش مالی بیشتر از سواد مالی جا افتاده و بیش‌تر به آن بها داده است. به عنوان مثال هوش مالی در کسب و کار مربوط به بخش مالی و حسابداری است که برای کارایی شرکت پیاده می‌شود. در جایی دیگر هوش مالی در نهادهای نظارتی مثل بانک مرکزی از دیتاها و تراکنش های مختلف مالی استفاده می کند. در اقتصاد خانوار هم هوش مالی معنی پیدا کرده است.

این مدرس مالی ادامه داد: در سال ۱۹۹۵ نهادی به نام «جامپ استارت» راه اندازی شد که در حوزه سواد مالی کار زیادی انجام داد. همچنین OECD یا همان باشگاه مشتریان کشورهای قدرتمند اقتصادی، سال ۲۰۰۲ پروژه جامعی را در حوزه سواد مالی راه انداخت. اما در ایران اولین جایی که در زمینه سواد مالی کار کرد، بانک کشاورزی بود و بانک ملی هم بعد از آن فعالیت خوبی در این زمینه داشت. شرکت فناپ و برخی بانک ها مثل اقتصادنوین نیز زیرساخت های خوبی راه انداختند. سازمان بورس هم از طریق مستنداتی که آن را الزام کرده بود و یا به دلیل خواسته برخی مدیران به این سمت حرکت کرد که انصافا کارشان هم خوب بوده است.

اهمیت سوادم برای نسل جدید

در ادامه سید صابر امامی،مدرس دانشگاه و رئیس کمیسیون محتوا و ارزش افزوده نظام صنفی رایانه گفت: اولین سول این است که موضوع سواد مالی را چگونه برای بچه ها جذاب کنیم که کار آسانی نیست.

او ادامه داد: باید سراغ موضوعی برویم که بچه ها را با سواد مالی درگیر کنیم. بچه های این نسل مفاهیم کارآفرینی را درک کردند. مفاهیمی که می تواند آن ها را به سمت بیزنس های بزرگتر سوق دهد.

او افزود: نسل جدید تشخیص فرصت ها را جدی می‌بینند. باید به بچه‌ها این پیام را بدهیم که سواد مالی به شما این کمک را می کند که در زندگی فردی خودتان بهتر عمل کنید و در عین حال می توانید موقعیت کارآفرینی را هم بدست بیاورید.

امامی با اشاره به برخی مصادیق سوددهی در شرکت‌ها گفت: برخی استارتاپ‌های شناخته شده الزاما سود ده نیست. اما در کنارش امکان‌های دیگری فراهم کرده‌اند. بنابراین همه دارایی‌ها از سبد سواد مالی کسب و کارها شکل می‌گیرد.

او افزود: باید این نکته را جا بنداریم که سواد مالی بخشی از زنجیره ارزش فرد را تکمیل می‌کند. ما معلم‌هایی هستیم که می‌خواهیم به بچه‌ها بگوییم سواد مالی مهم است.

حسین حق پناه،مدرس دوره های تربیت مربی سواد رسانه ای نیز با ارائه پژوهشی در خصوص ویژگی‌های نسل زد، گفت: بسیاری از پیش فرض‌های ما نسبت به نسل جدید اشتباه است. هر نسلی از نسل‌های قبل خود باهوش‌تر است و نسل جدید هم این ویژگی را دارد.

او افزود: نسل Z اولویت‌های متفاوتی دارد و خیلی سخت انگیزه‌مند می‌شود ولی اگر بشود خیلی سریع‌تر پیش می‌رود. ما با نسلی طرفیم که با فناوری‌های گوشی توانمندتر است و نه در مهارت های قدیمی‌تر مثل ICDL.

حق پناه اضافه کرد: نوجوانی در طول تاریخ خیلی سریع محو می‌شد. از انقلاب صنعتی به بعد نوجوانی معنادار شد. مدرسه جایی بود که بچه ها را آماده کار کند. امروز نوجوان نه فقط در اقتصاد بلکه در سیاست و فرهنگ و فناوری مهم شده است.