تیمور لنگ ؛ جهانگشای بزرگ و شمشیر اسلام

تیمور لنگ سلسله تیموریان را بنیان گذاشت. او فتوحات بسیاری را در طول حکومت خود انجام داد و عنوان شمشیر اسلام را گرفت. او علاقه بسیاری به معماری داشت و در دوره حکومت خود، دستور ساخت بناهای بسیاری را داد. شهر سبز تیمور را می‌توان بزرگ‌ترین اثر معماری دوره امپراتوری تیمور لنگ قلمداد کرد. تیمور لنگ برای تکمیل بناهای معماری، صنعتگران بسیاری را از شهرهای مختلف به این منطقه آورد. او سمرقند پایتخت خود را طوری آباد کرد که عنوان مروارید شرق را به خود گرفت.

آنچه باید درباره تیمور لنگ بدانید:

تیمور لنگ کیست؟

_{منبع عکس: ناشناس}

تیمور لنگ در سال ۷۳۶ هجری قمری در قبیله برلاس که از اولوس جغتای (واقع در ماوراءالنهر) بود، به دنیا آمد. پدرش طرغای، رئیس قبیله برلاس بود. در این زمان ماوراءالنهر، زیر سلطه چهار قدرت عمده بود؛ جلایریان در خجند و آرلات‌ها در منطقه شمال افغانستان حضور داشتند و قبیله قاوجین و قبیله برلاس نیز در امتداد رودخانه‌های جیحون و سیحون زندگی می‌کردند.

 توغلق تیمور در سال ۷۶۱ هجری قمری، ماوراءالنهر را فتح کرد. تیمور نیز به خدمت او پیوست و از جانب او شهر کش را اداره می‌کرد. بعد از مرگ توغلق، پسر او الیاس خواجه، حاکمیت ماوراءالنهر را عهده‌دار شد. تیمور با الیاس اختلاف پیدا کرد و با امیرحسین قزغنی پادشاه بلخ، قندوز و کابل دست اتحاد داد. امیرحسین و تیمور با هم متحد شدند و شروع به تصرف نواحی مختلف کردند. تیمور لنگ با خواهر امیرحسین که از خون چنگیز بود، ازدواج کرد و به گورکان ملقب شد. آن‌ها در جنگی که با ترکمن‌ها داشتند به اسارت جانی قربان درآمدند؛ اما خیلی زود آزاد شدند.

امیرحسین و تیمور لنگ در جنگ لای از الیاس خواجه شکست خوردند

امیرحسین و تیمور لنگ به جنگ الیاس خواجه رفتند؛ اما در جنگی که لای نام گرفت از سپاه الیاس خواجه شکست خوردند و به قلمرو ملک معزالدین حسین کرت حاکم هرات گریختند. سپس مردم ماوراءالنهر بر ضد الیاس خواجه قیام و او را از آن منطقه بیرون کردند. متعاقب آن، امیرحسین و تیمور، قلمرو ماوراءالنهر را تصرف کردند و به عمر خاندان جغتای پایان دادند.

تیمور لنگ در سال ۷۷۱ هجری قمری، با ایجاد یک قوریلتای بزرگ، قدرت خود را در قلمرو تیموریان تثبیت کردند؛ اما تیمور لنگ به‌طور رسمی، عنوان سلطنت را اختیار نکرد؛ بلکه آن را به سیورغتمش واگذار کرد. تیمور لنگ سمرقند را پایتخت امپراتوری خود قرار داد و در سال ۷۷۳ هجری قمری، یک قوریلتای بزرگ از امرای مناطق مختلف امپراتوری، تشکیل داد که تنها زنده حشم، امیر ناحیه شبورغان در این قوریلتای غایب بود. تیمور لنگ به شبورغان لشگر کشید و زنده حشم را از دم تیغ گذراند.

تیمور لنگ به خوارزم لشکر کشید و آن را تصرف کرد و سپس به دشت مغولستان و قبچاق لشکرکشی کرد. وی به جنگ با آل‌کرت رفت، آن‌ها را شکست داد و هرات را نیز ضمیمه قلمرو خود کرد.

زندگی‌نامه تیمور لنگ

_{منبع عکس: ناشناس}

تیمور لنگ در جوانی نقش چندان مهمی در سرنوشت و تاریخ تحولات منطقه‌ مورد سکونت خود نداشت. نگاهی به منابع تاریخی نشان می‌دهند که ماوراءالنهر در آن روزها، عرصه شکل‌گیری بسیاری از رویدادهای تاریخی بوده است که تیمور هیچ نقشی پر رنگی در آن‌ها نداشت.

شواهد نشان می‌دهند که تیمور لنگ بیشتر از آن که به وقایع اطراف خود توجه کند؛ تحولات داخلی ایران را زیر نظر گرفته بود و مواظب اختلافات میان شاهان ایرانی و مغول بود. او به‌دنبال فرصتی مناسب بود تا نقشه‌های خود را برای دست‌یابی به حکومت، به اجرا درآورد. او حدود ۵۰ سال داشت که بخش بزرگی از آسیای مرکزی و آسیای غربی را به زیر سلطه خود درآورد.

تیمور شهر کش را که زادگاه او بود، آباد کرد و آن را شهر سبز نامید

تیمور لنگ از قبیله برلاس بود و خون مغولی در رگهای او جریان داشت. او در شهر کش سمرقند، به دنیا آمد، در نوجوانی سوارکاری ماهر بود و در تیراندازی نیز شخصی بی‌بدیل محسوب می‌شد. پدر تیمور، طراغای در شهر کش صاحب ملک بود. توغلق تیمور که از نوادگان جغتای بود به شهر کش حمله کرد و تیمور که ۱۵ سال داشت، مامور مقابله با توغلق تیمور شد. تیمور لنگ با مهاجمان همراهی کرد و جلوی ویرانی شهر کش را گرفت. او با زیرکی که داشت، خود را تابع مهاجمان نشان داد؛ اما خیلی زود، شهر را زیر سلطه خود درآورد. شهر کش همان شهر سبز تیمور است که آن را با معماری خاص ساخت و بنا کرد.

_{منبع عکس: ناشناس}

تیمور لنگ با اولجای خاتون خواهر امیرحسین ازدواج کرد و تیمور گورکانی لقب گرفت. او از این طریق، جایگاه و پایگاه خود را محکم‌تر کرد؛ زیرا اولجای خاتون از خون مغول‌ بود و مشروعیت بیشتری را برای حکومت تیمور لنگ و فرزندان او فراهم می‌کرد. دوستی بین تیمور و خانواده همسر او، بعد از مرگ اولجای خاتون، تبدیل به دشمنی شد. در نبرد آخری که بین تیمور لنگ و امیرحسین رخ داد، تیمور بر امیرحسین چیره شد و او را شکست داد.

با این پیروزی، تیمور در بلخ، فرمانروا شد و خود را با عنوان صاحبقران لقب داد. او چهار همسر امیرحسین را به عقد خود درآورد و بقیه آن‌ها را به سرداران سپاه خود داد. تیمور لنگ بعد از شکست امیرحسین، از ماوراءالنهر  به شهر سمرقند رفت و آن را پایتخت خود کرد. نسب تیمور به چنگیز نمی‌رسید؛ اما فرزندانش از طریق اولجای خاتون تلاش می‌کردند تا نسب خود را به چنگیز برسانند تا از این طریق، مشروعیت بیشتری برای حکومت کسب کنند.

لشگرکشی‌ها و جنگ‌های تیمور

_{منبع عکس: ناشناس}

تیمور لنگ در طول دوره حکومت خود، لشکرکشی‌های بسیاری انجام داد و فتوحات زیادی را از هند تا جاهای دیگر دنیا به خود اختصاص داد. او در سال ۷۸۸ هجری قمری، به داخل سرزمین ایران لشکرکشی‌هایی را انجام داد که به یورش‌های سه ساله شهرت یافتند.

یورش سه ساله

مهم‌ترین اقدامات تیمور در یورش سه ساله به ایران عبارت بودند از:

• نبرد با ملک عزالدین از امرای لر کوچک که در این جنگ، خواجه علی موید سربداری را که در رکاب تیمور جنگیده بود، کشتند و به این ترتیب دودمان سربداری منقرض شدند.
• آذربایجان به تصرف نیروهای تیمور درآمد و سلطان احمد جلایر مجبور به فرار شد.
• تیمور برای سرکوبی قرامحمد ترکمان عازم وان شد و آن شهر را به تصرف خود درآورد و سپس به آذربایجان بازگشت.

در یورش سه ساله، اصفهان و شیراز تصرف شدند

• تیمور لنگ به نخجوان، قارص و تفلیس  لشکرکشی کرد و در پی آن، آب بگرات پنجم که شاه گرجی‌ها بود را اسیر کرد. شاه گرجی به دین اسلام درآمد و تیمور اداره سرزمین‌های خود را به او سپرد.
• تیمور لنگ اصفهان را تصرف کرد و زین‌العابدین مظفری را که پیش از آن، اصفهان را به تصرف خود درآورده بود کنار گذاشت. مردم اصفهان علیه تیمور شورش کردند و تیمور دستور داد مردم این شهر را قتل عام کنند.
• تیمور لنگ، شیراز را نیز به تصرف خود درآورد؛ اما خبر شورش توقتمیش در این زمان به او رسید و او مجبور شد شیراز را بین شاه یحیی، ابواسحاق، سلطان احمد و سلطان محمد تقسیم کند و به سمرقند بازگردد.

_{منبع عکس: ناشناس}

یورش پنج ساله

• تیمور لنگ در یورش پنج ساله خود، شهر آمل و ساری را به تصرف خود درآورد و با اسیر کردن سید کمال مرعشی، حاکم ساری، به عمر دودمان مرعشیان مازندران پایان داد. تیمور لنگ، منصور مظفری را کشت و به عمر سلسله مظفریان پایان داد.
• تیمور لنگ همچنین شورش ترکمانان قراقویونلو را که به فرماندهی قرامحمد شکل گرفته بود فرونشاند.

تیمور در یورش پنج ساله، به عمر حکومت جلایریان و آل مظفر پایان داد

• تیمور بغداد و عراق عرب را که سلطان احمد جلایر بر آن‌ها حکمرانی می‌کرد، تصرف کرد و سلطان احمد مجبور به فرار به مصر شد. بعد از فتح بغداد، شرف‌الدین نظام شامی که در دربار سلطان احمد جلایر خدمت می‌کرد، به دستگاه تیمور گورکانی ملحق شد. در این دوره، نظام‌الدین شامی کتابی به نام ظفرنامه نوشت که قدیمی‌ترین منبع در زمینه شرح حال تیمور به شمار می‌رود.
• میرانشاه پسر تیمور که حکومت آذربایجان و اطراف آن را داشت، به‌دلیل سقوط از اسب، دچار اختلال دماغ و فکر شد و بعد از آن، شروع به ظلم و ستم بسیار کرد. این خبر به تیمور رسید. ظلم میرانشاه و مرگ دشمنانی چون قاضی برهان‌الدین احمد حاکم سیواس و الملک‌الظاهر برقوق که حاکم مصر بود، سبب لشکرکشی هفت ساله تیمور لنگ شد.

حمله تیمور به هند

_{منبع عکس:ناشناس}

تیمور لنگ به بهانه مبارزه با مذاهب برهمنی و بودایی به هندوستان لشکرکشی کرد. او در جنگ پانی‌ پت، لشکر سلطان محمود دوم را که از حکام تغلقیه و سلطان سند و پنجاب بود را شکست داد و دهلی را در سال ۱۸۰۱ هجری قمری تصرف کرد. تیمور بعد از قتل و غارت و نابودی و ویرانی دهلی به سمرقند برگشت. غیاث‌الدین علی یزدی کتاب غزوات هندوستان را در همین مورد نوشته است.

یورش هفت ساله

مهمترین حوادث یورش‌های هفت ساله عبارت‌اند از:

• تیمور میرانشاه را عزل کرد و حکومت غرب کشور را به امیرزاده عمر پسر میرانشاه سپرد.
• تیمور لنگ به گرجستان حمله کرد و قتل عامی بزرگ از گرجیان و ارامنه مسیحی به راه انداخت.
• تیمور لنگ سیواس را با تشویق‌های قراعثمان در سال ۸۰۳ هجری قمری فتح کرد.
• تیمور ملاطیه را در یورش‌های هفت ساله فتح کرد و حکومت آنجا را به قراعثمان واگذار کرد.

تیمور در یورش هفت ساله، دمشق را تصرف کرد

• تیمور بعد از آن، قصد داشت لبنان، فلسطین و شام را تصرف کند. بعد از اینکه احمد جلایر و قرایوسف قراقویونلو که دشمنان تیمور بودند به مصر فرار کردند، تیمور بهانه لازم را به دست آورد و به سوریه حمله کرد.
• او بعد از تصرف حماه، بعلبک و حمص، دمشق را نیز به تصرف خود درآورد. ملک ناصر، مردم دمشق را یاری کرد؛ اما نتوانست جلوی پیشروی تیمور لنگ را بگیرد و او دمشق را نیز به تصرف خود درآورد.
• ابن عرب شاه که مورخ دوره تیمور بود، اوضاع دمشق و قتل عام مردم توسط تیمور را توصیف کرده است. ابن خلدون نیز از تاریخ‌نگاران همان عصر بود که با تیمور نیز از نزدیک، دیدار و گفتگو داشت.

دانش و هنر دوره تیمور

_{منبع عکس: ناشناس}

دوره حکومت تیمور را عصر ظهور هنر و ادبیات ایرانی می‌دانند. در دوره تیمور، نهضت هنری رونق فراوان گرفت و در دوره‌های بعد زیر نظر حکومت صفویه به پیشرفت بیشتری دست یافتند. تیمور پادشاهی هنردوست بود و جانشینان او نیز به تقلید از تیمور، از شعرا و ادیبان حمایت می‌کردند. تیمور از نقاشان، خطاط‌ها، صحافان و جلدسازان حمایت کرد و کار آن‌ها در این دوره رونق گرفت.

نقاشی و نگارگری یکی از مهمترین هنرهای عصر تیموری بود که در مکتب هرات به اوج خود رسید

نقاشی یکی از شاخه‌های هنری این دوره بود که دستاوردهایی بزرگی در هنر ایران بعد از اسلام را کسب کرد. نقاشی عصر تیموری با جمع شدن نقاشان در شهر سمرقند، پایتخت تیمور، به رشد چشمگیری دست یافت و شهرهای بغداد و شیراز پرچم دار این مکتب بزرگ شدند. هنر نگارگری در دوره حاکمیت تیموریان، به پیشرفت قابل ملاحظه‌ای دست یافت. این هنر با تقلید از سبک‌های شرقی از دوره مغولان به ایران گام نهاد. نگارگری در این عصر، به استقلال دست یافت. استقلال این هنر، انعکاسی از هنر ایرانی بود و در عصر تیمور، به دوران طلایی هنر نقاشی مشهور شد.

_{منبع عکس: wikipedia}

سبک مشهور نقاشی این دوره، نقاشی مکتب هرات بود . این نوع نقاشی بیشتر در دوره جانشینان تیمور رواج یافت و اوج گرفت. نقاشی مکتب هرات را استاد کمال‌الدین بهزان، بنیاد گذاشت و آن را رونق داد. خط نستعلیق در عصر جانشینان تیمور، پیشرفت بسیاری کرد. این نوع خط، مراحل پایانی خود را در عصر تیموریان کامل کرد. هنر دوره تیموری بیشتر در عصر شاهرخ، سلطان حسین بایقرا و ابوسعید پیشرفت کرد. این افراد از هنر و ادبیات حمایت می‌کردند. میراث هنری عصر تیمور در ایران و هند رشد قابل ملاحظه‌ای داشت.

_{منبع عکس: ناشناس}

معماری دوره تیمور، رونق قابل‌توجهی داشت. تیمور با ساخت شهر سبز، بر شکوه و عظمت امپراتوری خود افزود. شهر سبز در ۸۰ کیلومتری جنوب سمرقند قرار گرفته است. این شهر زیبا قدمتی ۳۰۰۰ ساله دارد و در قرن‌های چهارم و ششم پیش از میلاد، با نام شهر کش شهرت داشت. شهر سبز، زادگاه تیمور لنگ بود. این شهر نقش مهمی در فرهنگ و تجارت ازبکستان داشت؛ اما بیشتر شهرت آن مربوط به تیمور است. تیمور این شهر را آباد و تغییرات مهمی در آن ایجاد کرد. بسیاری از بناهای این شهر متعلق به زمان حاکمیت تیمور هستند و مهم‌ترین آن‌ها کاخ آکسرای (کاخ سفید) و مقبره تیمور است.

قبر تیمور لنگ

عکس از مهسا شجاعی

آرامگاه تیمور، در شهر ازبکستان قرار دارد. این قبر از ورودی و مدخلی زیبا برخوردار است. کاشی‌های بنا، آبی رنگ هستند. رنگ آبی کاشی‌ها نشان‌دهنده شیوه معماری دوره تیمور است. با عبور از محوطه مقبره تیمور، با یک ورودی دیگر مواجه خواهید شد که گنبدی کاشی‌کاری دارد و چند کتیبه نیز در اطراف آن، قرار گرفته‌اند. ورودی بنا جزو آثاری محسوب می‌شود که از شیوه‌های معماری دوره تیموری تاثیر گرفته است. با ورود به ساختمان گنبد، کاشی‌هایی مشاهده می‌شوند که درخشش آن‌ها چشم‌ها را خیره می‌کند. قبر کسانی که در مقبره تیمور دفن شده‌اند درون یک دخمه و در زیر ساختمان اصلی بنا است. نورپردازی این بنا، جذابیت آن را در شب، چندین برابر می‌کند.

_{منبع عکس: ناشناس}

برخی از پژوهشگران، چهارتاقی باقی مانده از عصر تیمور را که به یکی از سرداران او تعلق دارد، به‌عنوان مقبره تیمور دانسته‌اند. مصالح این بنا از آجر و خشت است. بنا دارای کتیبه‌ای بود که انتساب آن را به عصر تیمور، مشخص می‌کرد. با این وجود، سقف هشت‌ضلعی چهارتاقی و سردابه‌ای که در آن است، تناسب بنا با عصر ایلخانی را نیز تقویت می‌کند.

اکثر پژوهشگران، آرامگاه تیمور را در ازبکستان دانسته‌اند؛ اما تعدادی نیز چهارطاقی عصر تیموری را مقبره او می‌دانند

این چهارتاقی که از خشت ساخته شده است، نمایی هشت‌ضلعی دارد که طاق‌های آن دارای پوشش جناقی هستند. آجرچینی در ساقه بنا، تزیین شده و فضایی گچ‌اندود دارد. بنای چهارتاقی گنبدی بلند دارد که بلندای آن در حدود چهار متر است. سردر بنا و اطراف آن، به رنگ فیروزه‌ای هستند و کتیبه‌ای که در آن قرار دارد با نقش‌ها و خطوط اسلیمی نوشته شده است.

تیمور لنگ چرا لنگ شد؟

_{منبع عکس: ناشناس}

نظرها درباره اینکه تیمور لنگ چرا لنگ شد، متفاوت است. در این زمینه روایت‌های مختلفی وجود دارد و تشخیص اینکه کدام‌یک از آن‌ها روایت صحیح است، کار ساده‌ای نیست. ابن عربشاه که مورخ عصر تیمور است در کتاب خود علت لنگ شدن تیمور را به‌دلیل ضربه‌ای می‌داند که یک چوپان بر پای تیمور وارد کرد. به گفته ابن عربشاه تیمور زمانی که در سیستان بود، یک گوسفند از چوپانی ربود و چوپان که شاهد ربودن گوسفند به دست تیمور بود، ضربه‌ای به پای تیمور وارد کرد و اثر این ضربه بر پای تیمور ماند و سبب لنگ شدن او شد.

تیمور لنگ در اثر ضربه‌ای که در سیستان به پای او وارد آمد، لنگ شد و به تیمور لنگ شهرت یافت

کلاویخو که سفیر هانری شاه اسپانیا به دربار تیمور بود، نظر دیگری درباره لنگ شدن تیمور دارد. در سفرنامه کلاویخو نیز همچون کتاب ابن عربشاه، تیمور در سیستان ضربه خورده است؛ اما این بار ضربه را چوپان نزده است. به گفته کلاویخو اهالی سیستان به تیمور حمله کرده‌اند و تیمور را از اسب به زیر کشیده‌اند و به پای او ضربه وارد کردند و پای تیمور در اثر این ضربه، لنگ شد.

داستان تیمور لنگ و مورچه

_{منبع عکس: ناشناس}

درباره تیمور لنگ و مورچه داستان‌ی ذکر شده است که بیشتر جنبه عبرت‌آموزی دارند. از مهم‌ترین خصلت‌های اخلاقی تیمور، سماجت او در کار بود. شاید ویژگی پشتکار تیمور بود که او را تبدیل به جهانگشایی بزرگ در تاریخ کرد. به نظر می‌رسد تیمور سماجت خود را با مورچه‌ها که به سخت کار کردن مشهور هستند، مقایسه کرده است.

گفته می‌شود تیمور با شکست در یکی از جنگ‌ها، در بیابان سرگردان شده بود. پس به گوشه‌ای پناه آورد تا استراحت کند. در حین استراحت، مورچه‌ای را دید که دانه‌ای بزرگ را بر دوش گرفته تا از دیواری بالا ببرد. وزن دانه زیاد بود و هر بار از دوش مورچه به زمین می‌افتاد. هر بار که دانه از دوش مورچه به پایین می‌افتاد، مورچه دیوار را پایین می‌آمد تا آن را همراه خود به بالا ببرد. مورچه از پای ننشست و منصرف نشد و این عمل را ۶۷ بار تکرار کرد؛ تا موفق شد دانه را حمل کند و به لانه خود برساند.

تیمور بر این عقیده بود که اراده راسخ و پشتکار خود را مدیون درسی است که از مورچه گرفته است

تیمور بین کار خود و مورچه، شباهت‌هایی می‌بیند و سماجت و اراده خود را با اراده آن مورچه، مقایسه می‌کند. او می‌گوید:

از مورچه درس عبرت گرفت و در هر برنامه‌ای که داشت، دست از کوشش برنمی‌داشت تا به هدف خود برسد.

تیمور در این مورد مثالی می‌آورد و می‌گوید:

۶ سال در ماوراءالنهر به جنگ و زد و خورد پرداختم و با رقیب خود، امیرحسین کشمکش کردم تا توانستم آنجا را تصرف کنم و بعد از تصرف ماوراءالنهر، ۳۰ سال به جنگ و جهانگشایی مشغول شدم تا به اهداف خود رسیدم.

تیمور بر این عقیده است که اراده راسخ و پشتکار خود را مدیون درسی است که از یک مورچه گرفت.

تیمور لنگ و حافظ

_{منبع عکس: ناشناس}

برخی منابع بر این عقیده‌اند که بین تیمور لنگ و حافظ شیرازی ملاقاتی صورت گرفته است. روایت مشهور که دولتشاه سمرقندی آن را در کتاب تذکره‌الشعرا ذکر کرده چنین است که وقتی امیر تیمور لنگ شیراز را تصرف کرد، گفت حافظ را پیش او بیاورند. وقتی حافظ را نزد او آوردند تیمور به او گفت:

من یک ربع از جهان را نابود کردم تا سمرقند و بخارا را که وطن من است به آبادانی برسانم، آن وقت تو این دو شهر بزرگ را به خال یک ترک شیرازی بخشیده‌ای؟

منظور تیمور بیتی است که حافظ سروده است:

اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل ما را               به خال هندویش بخشم سمرقند و بخارا را

ملاقات خواجه حافظ شیرازی و تیمور در هیچ یک از منابع تاریخی معتبر نیامده است

خواجه حافظ شیرازی از تیمور گورکانی استقبال می‌کند و او را مورد محبت خود قرار می‌دهد و در پاسخ امیر تیمور می‌گوید:

همین بخشندگی‌ها مرا به این روز انداخته است. 

اولین کسی که این روایت را ذکر کرده ‌است، دولتشاه سمرقندی است. دولتشاه این روایت را بدون ذکر کردن منبع خود، نوشته و مشخص نیست آن را از چه کتابی گرفته است. در کتاب تذکره‌الشعرای دولتشاه سمرقندی، روایت‌های بدون منبع بسیاری وجود دارد که این مورد هم یکی از آن‌ها است.

_{منبع عکس: ناشناس}

دولتشاه سمرقندی ضمن بیان این روایت، وفات خواجه حافظ شیرازی را در سال ۷۹۴ هجری قمری ذکر کرده و محل دفن او را نیز مصلای شیراز آورده است. با این وصف، سال وفات حافظ، ۷۹۴ و سال ملاقات حافظ با تیمور لنگ در سال ۷۹۵ ذکر شده است. یعنی طبق روایت دولتشاه سمرقندی، زمان ملاقات حافظ و امیر تیمور، یک سال پس از مرگ حافظ بوده است. ذکر این تاریخ غلط، نشان می‌دهد که روایت مخدوش است و سندیت ندارد.

دولتشاه سمرقندی روایت ملاقات حافظ و تیمور را بدون منبع ذکر کرده است

قاسم غنی که کتاب دولتشاه سمرقندی را تصحیح کرده‌، در مقدمه کتاب بیان کرده که تاریخ وفات حافظ در کتاب، ضد و نقیض ذکر شده است؛ اما قضیه ملاقات حافظ و تیمور لنگ را رد نمی‌کند و توضیح می‌دهد که ممکن است این ملاقات در زمان حمله اول تیمور به شهر شیراز صورت گرفته باشد. به نظر می‌رسد تمامی منابع تاریخی که این روایت را ذکر کرده‌اند، آن را از کتاب تذکره‌الشعرا دولتشاه سمرقندی گرفته‌اند.

شرف‌الدین علی یزدی یکی از تاریخ نویسان عصر تیمور بود که با حافظ نیز از نزدیک ملاقات داشت؛ اما هیچ اشاراه‌ای به دیدار حافظ و تیمور لنگ نمی‌کند. اگر چنین ملاقاتی صورت گرفته بود، دلیلی وجود نداشت که شرف‌الدین آن را در کتاب ظفرنامه خود نیاورد. میرخواند و خواندمیر نیز که از مورخان معتبر این عصر هستند، هیچ اشاره‌ای به ملاقات حافظ با تیمور لنگ نکرده‌اند. آنچه از منابع تاریخی برمی‌آید این است که تعداد کمی از مورخان به ملاقات حافظ و تیمور لنگ اشاره کرده‌اند؛ اما هیچ سند معتبری در این زمینه ارائه نداده‌اند و سلسله مراتب منابع آن‌ها به کتاب دولتشاه سمرقندی ختم می‌شود که این روایت را بدون ذکر منبع بیان کرده است. بنابراین احتمال ملاقات حافظ و تیمور لنگ، بسیار کم بوده است.

تیمور یکی از پادشاهان بزرگ بعد از اسلام بود. او جهانگشایی بزرگ بود و عنوان شمشیر اسلام را به خود اختصاص داد. تیمور لنگ از جسارت و پشتکاری عظیم بهره می‌برد و برای دست یافتن به اهداف خود، از هیچ تلاشی فروگذار نکرد. او پادشاهی بزرگ و بی‌رحم بود و برای رسیدن به میراث عظیم خود، از خیانت و کشتار روی گردان نبود. تیمور لنگ هدف خود را گسترش اسلام ذکر کرد و به شمشیر اسلام شهرت یافت. او میراثی عظیم را برای جانشینان خود به‌جای گذاشت؛ اما جانشینان او تدبیر و جسارت وی را نداشتند و در زمانی کوتاه، آنچه را که تیمور به دست آورده بود، از کف دادند. شما هم نظر خود را درباره تیمور لنگ با کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.

_{منبع عکس کاور: نامشخص}