تهران در وضعیت قرمز؛ ریه‌ها انبار مازوت

برترین‌ها: موضوع آلودگی تهران یک بحث قدیمی و اساسی‌ست که تابه‌حال هم هیچ تدبیری برای حل این مشکل اندیشیده نشده است. هرساله با سرد شدن هوا و استفاده‌ی بیشتر افراد از خودروهای نقلیه و افزایش خودروهای تک سرنشین، آلودگی تهران بیشتر می‌شد، اما امسال با توجه به ویروس کرونا و محدودیت‌های تردد، انتظار می‌رفت آلودگی تهران به نسبت سال‌های قبل کاهش یابد. اما متاسفانه امسال هم علیرغم دورکاری بسیاری از کارمندان و تشکیل نشدن کلاس مدارس و دانشگاه‌ها بازهم آلودگی هوا را در تهران و بسیاری دیگر از شهرهای ایران گزارش شده است.

در این روزها آلودگی هوا به مرز هشدار و ناسالم رسیده است. غلظت آلاینده دی‌اکسیدگوگرد طی روزهای اخیر در تهران تقریبا به ۵/ ۱ برابر مدت مشابه در سال گذشته رسیده است.  علاوه بر آلودگی هوا، تغییر رنگ هوا و  وجود مه دود و سنگینی هوا و بوی بد هم اضافه شده است. طی اخبار به‌دست آمده، دلیل آلودگی هوا وجود مازوت در بنزین مصرفی خودروها و پالایشگاه‌ها گزارش شده است. و ظاهرا در سال های گذشته هم وجود همین ماطوت باعث آلودگی همیشگی هوا بودهاست. حال این مازوت چیست و چگونه زندگی را برای ما سخت کرده است؟  

مازوت چیست؟

مازت، نفت کوره و یا مازوت، یکی از هیدروکربن‌های نفتی است که در مراحل پالایش نفت خام پس از نفتا و بنزین و نفت سفید بدست می‌آید و چون سیاه رنگ است به نام نفت سیاه نیز خوانده می‌شود. این ماده ارزان‌ترین ماده سوختنی برای کوره‌ها، حمام‌ها و تنور نانوایی‌ها و موتور‌های دیزلی و برخی نیروگاه‌ها است. 

مازوت در پالایشگاه‌ها، عامل آلودگی هوا

بر اساس آمار‌های رسمی وزارت نفت ایران، طی سال گذشته پالایشگاه‌های کشور مجموعا روزانه یک میلیون و ۷۳۶ هزار بشکه نفت خام و حدود ۳۳۵ هزار بشکه میعانات گازی دریافت کرده‌اند. از سویی دیگر به جهت نبود تکنولوژی بالا در پالایشگاه‌های قدیمی کشور، ۲۴ درصد نفت خام تبدیل به نفت کوره یا همان مازوت می‌شود. در حقیقت این محصول پالایشگاهی سودی برای این مجتمع‌ها نداشته و به جهت غلظت گوگرد بالا، عملا گریبان‌گیر مجموعه‌های پالایشی نیز شده است.

سال گذشته این مجتمع‌ها به‌طور متوسط روزانه بالای ۶۰ میلیون لیتر نفت کوره تولید کرده‌اند که بنابر آمار، ۳۵ میلیون لیتر آن صادر شده، ۴ میلیون لیتر بعنوان سوخت کشتی‌ها (بانکرینگ) استفاده شده و بقیه در داخل کشور مصرف شده است.

در این‌باره معاون ریس جمهور و رئیس سازمان محیط زیست کشور نیز می‌گویند، چون ظرفیت پالایشگاه‌ها از مازوت پر شده و به واسطه تحریم‌های بین المللی کسی خریدارشان نیست، مجبور هستیم تن بدهیم این مازوت‌ها را در شهر‌ها بسوزانند! نکته قابل توجه آنکه خودِ ایشان اعلام کرده‌اند آلایندگی ناشی از مازوت، میزان مرگ‌ومیر ناشی از کرونا را تا ۶ برابر افزایش می‌دهد.

سوخت مازوت در کارخانه ها و صنایع به دلیل عدم امکان نگهداشت آن سبب تشدید آلودگی هوا در پایتخت شده است. این کار به گفته نماینده شورای شهر تهران یعنی استفاده از ریه‌های شهروندان به عنوان انبار مازوت!!! 

بیماری‌های متاثر از مازوت

حالا که به‌جای چاره‌اندیشی و ایجاد انبارهایی برای انبار کردن مازوت‌های اضافی، از ریه‌ی شهروندان استفاده می‌شود، به طبع آن شاهد بیماری‌های مختلفی خواهیم بود. در سال ۹۱، نماینده شهر اراک خبر از مبتلا شدن ۳۰۰ نفر از اهالی منطقه به سرطان را داد که عامل آن را وجود نیروگاه شازند اراک دانست.

به‌‌طور کلی از بیماری‌هایی که متاثر از مازوت هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سرطان ریه
• آسم
• برونشیت
• سرفه
• سوزش چشم
• فشار خون
• افزایش موارد سکته‌ی قلبی
• سکته‌ی مغزی
• افزایش سقط جنین
• افزایش مرگ و میر کرونا

بیماری‌های ریوی و مشکلات تنفسی

شیوع بیماری‌های نظیر آسم و انسداد ریوی مزمن با افزایش آلودگی هوا ارتباط مستقیمی دارد. کودکان و نوزادان به دلیل ضعف بدنی نسبت به این بیماری‌های آسیب‌پذیرتر هستند. علائم اصلی آن شامل تنگی نفس، خس‌خس کردن هنگام نفس کشیدن و سرفه است.

پیشگیری و درمان آسم

برای پیشگیری از ابتلا به آسم بهتر است از قرار گرفتن کودکان در معرض هوای آلوده جلوگیری شود. استفاده از دستگاه تصفیه هوا می‌تواند هوای خانه را از آلودگی‌های مختلف که باعث بروز آسم می‌شوند پاک کند.

• زنجبیل باعث تسکین درد سینه می‌شود و برای بیماری‌های تنفسی بسیار مفید است.
• عسل باعث نرم شدن گلو و سینه می‌شود و برای درمان سرفه مورداستفاده قرار می‌گیرد.
• شلغم علاوه بر کمک به درمان آسم، برای درمان سرماخوردگی نیز مفید است.
• موسیر حتی اگر با ماست میل شود باعث ضدعفونی شدن گلو و مجرای تنفسی می‌شود.
• موز کمک می‌کند خس‌خس سینه حین نفس کشیدن رفع شود.

سرطان ریه

در گذشته یکی از مهم‌ترین دلایل ابتلا به سرطان ریه، استعمال بیش از حد دخانیات بود. اما امروزه آلودگی هوا مخصوصا آلودگی هوای داخل خانه نیز به عنوان یکی از عوامل سرطان‌زا شناخته می‌شود. مردم در فضا‌های متراکم با تهویه نامناسب به زندگی و کار مشغول‌اند و در کنار آن نیز آلودگی هوای شهر‌ها به شدت رو به افزایش است. این سرطان با علائمی مانند سرفه‌های شدید، تنگی نفس، خس‌خس سینه هنگام نفس کشیدن، تب، درد قفسه سینه و ضعف همراه است.

درمان خانگی سرطان ریه و پیشگیری از آن

• کاهش یا عدم استعمال دخانیات بهترین راه پیشگیری از سرطان ریه است.
• از حضور طولانی‌مدت در هوای آلوده خودداری کنید.
• نوشیدن چای سبز به صورت روزانه باعث کاهش احتمال ابتلا به سرطان ریه می‌شود.
• همچنین دم‌نوش گل بنفشه باعث پیشگیری از آسم، برونشیت، بیماری‌های تنفسی و سرطان ریه می‌شود. نوشیدن دم‌نوش بنفشه برای سلامتی دستگاه گوارش و کلیه‌ها نیز مفید است.

بیماری‌های قلبی – عروقی

آلاینده‌های خطرناکی مانند مونوکسید کربن، دی‌اکسید نیتروژن و ازون وارد گردش خون شده و باعث بروز اختلال در عملکرد قلب و عروق و وقوع سکته می‌شود.

پیشگیری و درمان خانگی

۱. مصرف روزانه میوه و سبزیجات و پرهیز از خوردن غذا‌هایی با چربی‌های ترانس و اشباع باعث کاهش عدم ابتلا به این بیماری‌ها می‌شود.

۲. سیگار و نوشیدنی‌های الکلی به صورت مستقیم بر سلامتی قلب و عروق تاثیر می‌گذارند.

۳. از نوشیدنی‌هایی که برای بیماری‌های قلبی و عروقی مفید هستند می‌توان به چای سبز اشاره کرد. با این حال در صورت ۳. مصرف وارفارین بهتر است از نوشیدن این چای خودداری شود.

۴. سیر دارای خواصی است که باعث جلوگیری از لخته شدن خون می‌شود.

۵. زنجبیل نیز خوراکی مفید دیگری است که از لخته شدن خون جلوگیری می‌کند.

۶. لیمو به دلیل خاصیت ضد اکسیدانی، فشارخون را بهبود می‌بخشد و التهاب عروق و رگ‌ها را کاهش می‌دهد. همچنین این میوه سرشار از ویتامین سی است که باعث کاهش کلسترول بد خون می‌شود.

۷. مصرف خیار بدون پوست نیز توصیه می‌شود.

۸. شنبلیله خاصیت ضد اکسیدانی دارد و سطح چربی خون را کنترل می‌کند. این خوراکی با کاهش تراکم پلاکت‌ها از لخته شدن خون جلوگیری می‌کند.

۹. زردچوبه نیز چنین خاصیتی دارد و باعث کاهش کلسترول بد خون شده و در نتیجه تراکم پلاکت‌ها کاهش می‌یابد و از لخته شدن خون جلوگیری می‌شود.

۱۰. از مصرف خوراکی‌هایی مانند گزنه، سویا و شیر سویا، و همچنین میوه‌هایی مانند انبه و گریپ‌فروت که با وارفارین تداخل دارند و اثر ضد لخته‌ای آن را افزایش می‌دهند و باعث افزایش احتمال خونریزی می‌شوند نیز باید خودداری شود.

۱۱. ورزش و تحرک به طور چشمگیری در درمان و جلوگیری از سکته قلبی موثر است. البته باید توجه داشت که ورزش در هوای آلوده نتیجه‌ی عکس دارد و به دلیل تنفس آلاینده‌های خطرناک، احتمال بروز حمله قلبی افزایش پیدا می‌کند.

تهدیدی برای زنان باردار و نوزادان

آلودگی هوا تاثیر منفی شدیدی بر سلامت زنان باردار می‌گذارد. غیر از سلامت مادر، ممکن است بر روی سلامت جنین نیز اثر بگذارد و باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی او بعد از تولد شود.