تغییر معادلات در یمن؛ زمان برقراری آتش‌بس فرا رسیده است؟

مهسا مژدهی: در حالی که ماه گذشته امیدها برای پایان دادن به جنگ یمن بالا گرفته بود و به نظر می رسید با عقب نشینی آمریکایی ها از ائتلاف سعودی، خروج انصارالله از فهرست تروریستی و توقف فروش سلاح به عربستان اوضاع به سمت بهتر شدن می رود، اما مشخص شد که بحران در یمن کماکان ادامه دارد.

آخرین وضعیت در یمن

پس از تصمیم ایالات متحده برای خروج از جنگ، وضعیت در یمن آرام تر نشده است. هر چند که در عرصه بین الملل حالا تلاش ها برای ایجاد گفتگوهایی بالا گرفته و هم سازمان ملل و هم ایران بارها اعلام کرده اند که راه حل بحران در فقیرترین کشور عربی تنها گفتگو میان طرف های درگیر است، اما هنوز وضعیت در این کشور جنگی است.

یکی از کانون های بحران در یمن، این روزها مارب است. در این منطقه درگیری ها بین نیروهای طرفدار سعودی ها و نیروهای طرفدار انصارالله در جریان است و این انصارالله است که دست بالا را دارد. روز سه شنبه استاندار وابسته به دولت مستعفی یمن در «مأرب» مدعی شد ریاض و امارات به ترتیب نیروها و پدافند هوایی خود را خارج کرده‌اند.

العراده همچنین ادعا کرد که نیروهای دولت مستعفی با حمایت قبایل مأرب و حملات هوایی ائتلاف متجاوز سعودی-اماراتی، حملات نیروهای یمنی را دفع کردند. این در حالیست که خبرها نشان می دهد که انصارالله با حملات گسترده، دست بالا را در این استان دارد. از سوی دیگر یک بخش از این نگرانی ها بابت انتقال تروریست ها به این استان است تا به دفاع از نیروهای نزدیک به ریاض بپردازند. شیوخ این منطقه می گویند که اماده همکاری برای مقابله با چنین حوادثی هستند.

به نوشته خبرگزاری فارس فاز جدید عملیات آزادسازی استان نفت‌خیز و راهبردی مأرب از سه هفته گذشته آغاز شده و ارتش و کمیته‌های مردمی عزم خود را برای آزادی شهر مأرب جزم کرده و طبق آخرین تحولات میدانی، آنها به هفت کیلومتری شهر رسیده‌اند.

با توجه به اینکه در مآرب، انصارالله در هماهنگی با سران قبایل دست بالا را داشته به نظر می رسد که ازادسازی این استان تاریخی در راه باشد. به ویژه آنکه شب گذشته برخی از منابع گفته بودند که حملات موشکی انصارالله به محل تجمع فرماندهان ائتلاف سعودی انجام گرفته و برخی شایعات هم از هدف قرار دادن محل سکونت ترکی المالکی سخنگوی این ائتلاف نوشته اند. در صورتی که صحیح بودن این ادعاها تایید شود، می تواند اثر مهمی به سود انصارالله داشته باشد.
 

عربستان هدف پهپادهای انصارالله

اما درگیری ها تنها به داخل یمن و به ویژه استان مآرب منتهی نمی شود. در دو هفته اخیر حملات پهپادی انصارالله به داخل خاک عربستان شدت گرفته است. به نوشته ایرنا شامگاه یک‌شنبه منابع یمنی از عملیات گسترده موشکی و پهپادی علیه اهدافی در عمق خاک عربستان خبر دادند که در آن، از ۲۲ موشک و پهپاد استفاده شده بود. «یحیی سریع» سخنگوی نیروهای مسلح یمن در نشست خبری که همان زمان از رسانه‌های این کشور پخش شد، اعلام کرد که در این عملیات که «معادله بازدارندگی ۶» نامگذاری شده، هشت موشک بالستیک و ۱۴ فروند پهپاد تهاجمی دور برد استفاده شده است. در این عملیات ، شرکت «آرامکو» (شرکت نفت ملی عربستان) در بندر نفتی «رأس التنوره» و اهداف نظامی در شهر «الدمام» (شرق عربستان)، با ۱۰ پهپاد از نوع «صماد ۳ » و یک فروند موشک از نوع «ذوالفقار» هدف قرار گرفت.

روایت این حمله از سوی عربستانی ها هم تقریبا مشابه است.وزارت انرژی عربستان در بیانیه‌ای گفت که یکی از محوطه‌های ذخیره‌سازی نفت در بندر راس تنوره توسط پهپادی که از سمت دریا می‌آمد مورد حمله قرار گرفت و یک موشک بالستیک نیز بعد از ظهر یکشنبه تاسیسات آرامکو را هدف قرار داد. رسانه‌های رسمی عربستان اعلام کردند که موشک باستیک شلیک شده رهگیری و منهدم شده است اما ترکش‌های آن به محوطه‌ای در شهر ظهران که محل اقامت هزاران کارمند شرکت آرامکو است اصابت کرد.

پیش از آن و در پنجشنبه گذشته هم هدفی مهم در پایگاه هوایی «ملک خالد» عربستان در منطقه «خمیس‌مشیط» (جنوب عربستان) مورد حمله یک فروند پهپاد «قاصف K۲» انصارالله قرار گرفت و همچنین نیروی موشکی انصارالله موفق شد با دو موشک از نوع «قدس۲ » تأسیسات آرامکو عربستان را مورد هدف قرار دهد که دقیقاً به هدف اصابت کرد و تصاویر منتشر شده سعودی از گستردگی آتش سوزی در این تاسیسات حکایت داشت.

میزان حملات اخیر یمنی ها به تاسیسات اساسی در عربستان نشان می دهد که انصارالله قدرتمندتر از گذشته به دنبال تثبیت جایگاه خود است و نیروی بازدارندگی صنعا افزایش چشمگیری داشته است. جنگ شش ساله در یمن تاکنون ۱۳۰ هزار کشته برجای گذاشته است که بیش از ۱۲ هزار نفر آن‌ها غیرنظامیان بوده‌اند. این جنایات به دست ائتلاف سعودی رخ داده است که با کمک جدیدترین تجهیزات نظامی مدت هاست این کشور را تحت شدیدترین حملات قرار داده اند. از سوی دیگر فقر و قحطی هم در یمن تا آنجا بالا گرفته که سازمان های بین المللی وضعیت ین کشور را یک فاجعه انسانی توصیف می کنند.

در تازه ترین خبرها نیز نیروهای ارتش یمن و کمیته های مردمی دیروز (پنجشنبه) به دستاورد جدید نظامی در نبردهایشان علیه نیروهای ائتلاف متجاوز در جبهه “جبل مراد ” در جنوب غرب استان مأرب دست یافتند. به گزارش ایرنا، نیروهای ارتش و کمیته های مردمی توانستند با تامین امنیت مناطق جدید در جبهه “جبل مراد” حلقه محاصره را بر نیروهای ائتلاف متجاوز در جنوب غرب استان مأرب تنگ تر کنند.منابع مزبور توضیح دادند که مناطق “حید آل احمد” و منطقه “اوشال” هم اکنون شاهد درگیری های شدیدی میان دو طرف است.این در حالی است که خبرهایی دال بر فروپاشی گسترده صفوف نیروهای ائتلاف متجاوز به گوش می رسد.

آمریکایی ها چه تصمیمی برای یمن در سر دارند؟

ایالات متحده هنوز اعلام نکرده که چه گونه تصمیماتش را در خصوص کناره گیری از جنگ یمن مدیریت خواهد کرد. آنها با افزایش درگیری ها بین انصارالله و ائتلاف نگرانند. با اتفاقات اخیر واشنگتن گفته که قصد دارد نیروی بازدارنده سعودی ها را بالاتر ببرد. مشخص نیست که ایا این به معنای فروش اسلحه بیشتر به ریاض است یا آنها فکر دیگری در ذهن دارند. انتظار می رود که بایدن مایل است که هر چه سریع تر بحران در یمن حل و فصل شود اما همزمان نمی تواند از حمایت از ریاض که آمریکا به آن متعهد است، دست بردارد. 

“محمد علی الحوثی” عضو شورای عالی سیاسی یمن به نمایندگی از مردم این کشور اعلام کرده که برقراری صلح واقعی منوط به پایان تجاوز و محاصره یمن است. این خواسته حوثی ها نشان می دهد که حاضر نیستند با وعده های واشنگتن دست از مقاومت بکشند و تا زمانی که این محاصره از سوی ائتلاف سعودی برداشته نشود، صلح در یمن منتفی خواهد بود.

ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز دوشنبه، حملات پهپادی و موشکی حوثی‌ها علیه تاسیسات آرامکوی عربستان در ظهران و راس التنوره و همین‌طور خمیس مشیط و جده را محکوم کرد و آنها را غیرقابل قبول و خطرناک خواند.

از آن سو ایالات متحده اصرار دارد تا حملات حوثی ها علیه ریاض متوقف شود تا گفتگوها  شکل بگیرند. این در حالیست که این کشور بر سر برداشته شدن محاصره حرفی نمی زند و همین مساله است که یمنی ها را نسبت به حسن نیت دولت ایالات متحده بدبین کرده است. از سوی دیگر برخی از کارشناسان معتقدند، یمنی ها با افزایش این حملات که نشان دهنده افزایش قدرت بازدارندگی آنهاست، می خواهند دست بالا را در مذاکرات اینده داشته باشند تا ریاض را وادار کنند تن به خواسته های انصارالله بزند. در عربستان اوضاع بر ضد جنگ علیه یمن است و ولیعهد سعودی دیگر در شرایطی که دموکرات ها در کاخ سفید هستند، مایل نیست که جنگ را بیش از این ادامه داده و هزینه های کلانی را بابت آن بپردازد. 

در همین حال دفتر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در گزارشی از سفر نماینده ویژه خود به منطقه خلیج فارس اعلام کرد که پیشرفت امیدوارکننده‌ای در موضوع یمن وجود دارد. به گزارش رویترز، در این بیانیه به سفر اخیر تیم لیندرکینگ اشاره شده که اخیرا به خلیج فارس و اردن سفر کرده بود و طی آن در سفر به ریاض و مسقط تلاش ها برای برقراری آتش بس بین طرفین صورت گرفت. 

وزارت خارجه آمریکا مدعی شد: تلاش‌های لیندرکینگ در تمام مدت سفر کاملا با سازمان ملل هماهنگ بود و وی در اردن با مارتین گریفیث فرستاده ویژه سازمان ملل و مقامات ارشد اردن دیدار کرد.

در این بیانیه اظهار شده است: در حالی که پیشرفت امیدوار کننده‌ای وجود دارد، به تعهدات طرف‌ها نیازی بیشتر است. لیندرکینگ و گریفیث متعهد شده‌اند که در کنار همدیگر تلاش کنند تا براساس برنامه پیشنهادی سازمان ملل متحد که شامل گشایش بندر حدیده و آتش بس است، طرف‌ها را به مذاکره سوق دهند. وزارت خارجه آمریکا بدون اشاره به تجاوز سعودی‌ها اضافه کرد: برای این منظور، حوثی‌ها باید به حمله خود به مارب و ادامه حملات مرزی خود علیه عربستان خاتمه دهند.

>>> بیشتر بخوانید:

سیاست شفاهی یا عملیاتی؛ بایدن در خاورمیانه چه خواهد کرد؟
اشتباه محاسباتی بایدن در حمله به شرق سوریه چرا رقم خورد؟
هدف بایدن از حمله به نیروهای مقاومت در شرق سوریه چه بود؟

310312