تغذیه چگونه باعث طول عمر می‌شود؟/ سه عامل اساسی تهدید سلامت

حامد پورآرام گفت: یکی از آرزوهای دیرینه بشر طول عمر با کیفیت است. البته طولانی بودن عمر بدان معنی که دور از انواع و اقسام بیماری‌ها و مشکلات و عواقب آن بیماری باشد. به همین دلیل در این موضوع بررسی‌ها و تحقیقات بسیار گسترده‌ای صورت گرفته است.

وی افزود: ما واژه‌ای داریم به نام “امید به زندگی”، امید به زندگی به زبان ساده به این مفهوم است فردی که در یک کشور به دنیا می‌آید انتظار می‌رود چقدر عمر کند طبیعتاً عوامل بسیار متنوعی می‌تواند در امید به زندگی نقش داشته باشند و در واقع بین پیشرفت‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، پزشکی و نظام سلامت هر کشور و امید به زندگی رابطه نزدیک وجود دارد. در حال حاضر در کشورهای اروپایی و ژاپن امید به زندگی بالای ۸۰ سال است، در عین حال کشورهایی هستند که امید به زندگی در آنها حدود ۶۰ سال است. یعنی فردی که در یک کشور اروپایی متولد می‌شود انتظار می‌رود که طول عمر او بیست سال بیشتر از فردی که در کشورهای آفریقایی متولد می‌شود، باشد. به همین دلیل این موضوع مورد توجه محققین است که چرا این میزان اختلاف وجود دارد.

پورآرام ادامه داد: بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد عوامل بسیار متنوعی می‌توانند بر طول عمر تأثیر بگذارند، به طور مثال چه چیزهایی باعث افزایش طول عمر می‌شود، فرد در طول زندگی چند بار بیمار می‌شود، عواقب آن بیماری به چه اندازه شدت دارد و در نهایت این بیماری در چه مدت به مرگ منتهی می‌شود. ما یک تعبیر دیگری به نام سال‌های از دست رفته عمر نیز داریم. از این تعبیر بدین منظور استفاده می‌شود که بدانیم اگر فردی قرار است مثلاً ۸۰ سال عمر کند، چه مدتی از عمر خود را بدون هیچ بیماری گذرانده است، چه مدتی از عمر را با بیماری سپری کرده و آیا زودتر از آن چیزی که انتظار می‌رفت فوت شده یا خیر. بر این اساس نتیجه می‌گیریم که به منظور افزایش طول عمر در جوامع یا باید از بروز بیماری جلوگیری کنیم و یا در صورت بیمار شدن، عواقب سو آن را به حداقل رسانده و تأثیرات منفی آن را به حداقل برسانیم. به همین دلیل مطالعات اپیدمیولوژیک زیادی در این زمینه انجام شد و نتایج این مطالعات نشان داد که عوامل خطر غذایی بیشترین نقش را در کاهش طول عمر مفید افراد دارند.

وی افزود: محققان در یک بررسی در سال ۲۰۱۹ به این نتیجه رسیدند که عوامل خطر غذایی بیشترین نقش را در کاهش طول عمر دارند. بر این اساس مصرف طولانی مدت غذای ناسالم، کشیدن سیگار، زندگی بدون تحرک، سه عامل بسیار اساسی هستند که در نهایت می‌توانند منجر به انواع بیماری‌ها مانند: فشار خون، چربی خون، دیابت و چاقی شوند. در این حال بررسی‌ها نشان داد عوامل خطر غذایی که نسبت به بقیه موارد تأثیر بیشتری دارند شامل عدم مصرف کافی میوه، عدم مصرف غلات کامل و مصرف بالای سدیم (نمک) هستند.

عضو هیأت علمی گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: برای یک دوره طولانی مطالعات تغذیه روی تأثیر یک ماده مغذی به تنهایی متمرکز بود (مانند کمبود یک ویتامین و یا یک ماده معدنی) توجیه این مطالعات نیز ساده بود چون فرضیه مشخصی برای آن وجود داشته و مکانیسم اثر و نتیجه کمبود آن ماده مغذی در بدن قابل رهگیری و معتبر بود. در حقیقت کمبود یک ویتامین یا یک ماده معدنی عوارضی ایجاد خواهد کرد و نتایج محسوس‌تری به دنبال دارد. البته این نتایج توسط مصرف کنندگان و تولید کنندگان مکمل می‌تواند سو تعبیر شود. به طور مثال وقتی مطالعات نشان داد که مصرف ویتامین E با افزایش طول عمر ارتباط دارد، شاهد هجوم مردم به داروخانه‌ها برای خرید این ویتامین بودیم.

وی تاکید کرد: از آنجا که ما روزانه مجموعه‌ای از مواد غذایی را که بر هم تأثیر می‌گذارند مصرف می‌کنیم، تمرکز محققین روی الگوهای غذایی منعکس شد. یک الگوی غذایی مجموعه‌ای از تمام غذاها و نوشیدنی‌هایی است که فرد به طور معمول می‌خورد و اجزای آن به صورت هم افزایی روی سلامت تأثیر می‌گذارند. از این رو الگوهای غذایی به طور کلی نسبت به مواد غذایی و مواد مغذی به تنهایی، پیشگویی کننده بهتری از وضعیت سلامت و خطر بیماری‌ها هستند. طبق یک اصل کلی، الگوی غذایی سالم است که، مواد مغذی بیشتر را در کالری محدودتر تأمین کند. یک الگوی غذایی سالم می‌تواند سلامت فرد را در هر دوره زندگی تحت تأثیر قرار داده نه تنها برای حال حاضر فرد بلکه برای دوره‌های بعدی زندگی و حتی برای نسل‌های آینده مفید باشد. هر چه این الگوهای غذایی سالم در دوره‌های اولیه زندگی رعایت شود، اثرات بهتر و معنی دار تری را برای دوره‌های بعدی زندگی خواهد داشت.

پورآرام گفت: نکته مهم دیگر تغییرات آب و هوایی است بدین معنی که تأمین مواد غذایی سالم نباید سبب اثرات مخرب و برگشت ناپذیر برای محیط زیست باشد. از این رو در نظر داریم در کنار معرفی الگوهای مفید غذایی، تأثیر آنها را روی محیط زیست نیز بررسی نموده و یک الگوی غذایی پایدار را معرفی کنیم.

۲۳۳۲۳۳