تصویر عجیب از منوی یک رستوران قدیمی/ گران‌ترین غذا چه بود؟

زهرا علی‌اکبری – قیمت‌هایی که از خوراک‌ها در رستوران آقاخان تبریز ثبت شده است نشان می‌دهد در حالی که در این دوره زمانی قیمت برنج ۶ عباسی، برابر با یک قران و دویست دینار بود، قیمت کباب ۶ شاهی یا به عبارتی ۳۰۰ دینار بوده است.

دینار کمترین واحد پولی ایران در زمان قاجار بوده است. در این دوره زمانی واحدهای رایج پول دینار، شاهی، عباسی و قران بود . هر قران ۱۰۰ دینار، هر عباسی برابر با چهار شاهی یا ۲۰۰ دینار و هر شاهی با ۵۰ دینار برابری می‌کرد. صد دینار نیز در زبان محاوره صنار خوانده می شد. تبدیل قیمت های سال ۱۲۷۰ به دینار و مقایسه آن با قران نشان می دهد در این دوره زمانی ، گوشت ارزان تر از برنج به فروش می رسید . وضعیت اقتصادی جامعه البته این گزینه را تایید می کند چرا که برنج در استان‌های محدودی کشت می‌شد و به دلیل نبودن امکانات کافی برای حمل و نقل قیمت تمام شده بالایی داشت اما دام در اغلب نقاط کشور پرورش می‌یافت .

در حالی که قیمت کباب سلطانی در این دوره زمانی یک قران بود ، بهای یک بشقاب برنج ۲۰۰ دینار بیش از کباب سلطانی برای خریدار هزینه برمی‌داشت . به عبارت دیگر با توجه به قیمت درج شده برای نان معادل یک عباسی یا دویست دینار ، نان و کباب غذایی ارزان تر از سایر غذاهای رستوران تلقی میشد که البته در قیاس با قدرت خرید آن دوره و غذاهای مرسوم باز هم اعیانی تلقی می شود . اشکنه (غذایی با آب و پیاز و تخم مرغ) ، شیش انداز ( غذایی با پوست هندوانه و تخم مرغ)، کله جوش( غذایی با کشک و پیاز داغ و گردو )، آش خاشیل ( غذایی با برنج و روغن حیوانی و شکر )،املت ها و انواع آش و … به طور روزانه در خانه های ایران طبخ می‌شد. هر چند دمپختک و پلو و خورشت و … غذاهای اصیل ایرانی محسوب می‌شوند اما امکان پخت آن ها در مقاطع کمی از سال فراهم بود از این رو اصطلاحاتی چون پلوخوری در ادبیات ایران باب شد و هنوز به رغم آنکه کارکردش را از دست داده مورد استفاده قرار می‌گیرد. تغییر شیوه و سبک زندگی، این روزها سبب شده است قیمت برنج در مقایسه با گوشت افت قابل توجهی را تجربه کند. در شرایط کنونی ساده‌ترین پرس چلوکباب در یاران ، آن هم به صورت بیرون بر ۱۵۰ هزار تومان است. باید توجه داشت هزینه خوردن یک چلوکباب در رستوران به همراه مخلفات برای هر نفر از سیصد هزار تومان پیشی می‌گیرد.