تشدید تنش‌ها در مرز لبنان/ اهداف اسرائیل از فشارهای نظامی ـ امنیتی علیه حزب‌الله چیست؟

رسول سلیمی: پس از انفجار پیجرها در لبنان، سید حسن نصرالله در سخنرانی تاکید کرد که «این حملات به منزله «اعلام جنگ» علیه مردم لبنان است.» حزب الله اسرائیل را مسئول این حملات دانسته و قول داده که تلافی کند. این در حالی است که اسرائیل بعد از انفجار پیجرها که با شهادت غیرنظامیان همراه بود، مسئولیت این انفجارهای دسته جمعی هماهنگ شده را بر عهده نگرفت، اگرچه یوآو گالانت، وزیر دفاع این رژیم، روز چهارشنبه آغاز «مرحله جدیدی» از جنگ غزه را اعلام کرد. مرحله ای که به گفته ناظران سیاسی جغرافیای جنگ را از غزه به شمال سرزمین های اشغالی منتقل خواهد کرد.

در این راستا ناظران سیاسی معتقدند عملیات اسرائیل در انفجار پیجرها و بیسیم ها، نه با هدف ضربه انسانی به نیروهای حزب الله بلکه هدف اصلی آن به احتمال زیاد مختل کردن شبکه های ارتباطی حزب الله و آسیب رساندن به ساختارهای فرماندهی و کنترل آن بود تا زمینه لازم برای عملیات اصلی در خاک لبنان را فراهم آورد. عملیاتی که هدف آن بازگشت اسرائیلی ها به مرزهای شمال اسرائیل است اما این عملیات سوی دیگر تیغ مذاکره با حزب الله است. اما چگونه؟

حزب الله پیش از این برای جلوگیری از رهگیری و ردیابی سرویس های جاسوسی، از تلفن های همراه به پیجر روی آورده بود. پس از موج اول حملات در روز سه شنبه، حزب الله تنها با دستگاه های بیسیم بین نیروهایش ارتباط برقرار می کرد که آن هم مختل شد.

در چنین شرایطی در یک راهبرد سیاسی، کابینه جنگی بنیامین نتانیاهو، اهداف جنگی جدیدی را تصویب کرده که شامل بازگشت ده ها هزار آواره اسرائیلی به مناطقی در شمال سرزمین های اشغالی در امتداد مرزهای لبنان و سوریه است که به دلیل تشدید حملات موشکی حزب الله پس از حملات حماس علیه اسرائیل در ۷ اکتبر سال گذشته از آنجا فرار کرده اند. با اعلام وزیر دفاع اسرائیل از «مرحله جدید» جنگ و حمله آشکار اسرائیل که باعث انفجار دستگاه های الکترونیکی در لبنان شد، احتمال نبرد تمام عیار بین اسرائیل و حزب الله بیش از هر زمان دیگری تقویت شده است.

در همین حال، یک نظرسنجی در اواخر ماه اوت سال ۲۰۲۴ توسط موسسه دموکراسی اسرائیل که یک اندیشکده در اورشلیم است، نشان داد که ۶۷ درصد از پاسخ دهندگان یهودی معتقدند که اسرائیل باید واکنش خود را به حزب الله تشدید کند. این نتایج شامل ۴۶ درصد از پاسخ دهندگان یهودی بود که معتقد بودند اسرائیل باید حمله شدیدتری را به زیرساخت های لبنان آغاز کند و ۲۱ درصد پاسخ دهندگان معتقد بودند برای جلوگیری از حمله حزب الله به اسرائیل صرفا باید به زیرساخت های این گروه حمله کرد. بنابراین دولت نتانیاهو برای «حمله محدود» به لبنان از سطح قابل قبولی از حمایت افکارعمومی برخوردار است.

در همین راستا رسانه ها گزارش دادند  تقریبا هر دو سوی مرز شمال اسرائیل و جنوب لبنان خالی سکنه شده است. حدود ۶۰۰۰۰ اسرائیلی در شمال سرزمین های اشغالی و حدود ۱۰۰۰۰۰ نفر در مرز لبنان از مناطق مسکونی خود فاصله گرفتند. علاوه بر این، خسارت وارده به زیرساخت های عمدتا غیرنظامی شامل خانه ها، مدارس، مغازه ها، منابع آب، شبکه برق به ویژه در جنوب لبنان قابل توجه است و این موضوع در کنار عدم تشکیل دولت جدید در لبنان و مشکلات ساختاری اقتصاد این کشور، فشار روانی زیادی را بر سیاستمداران لبنانی و مقامات ارشد حزب الله وارد کرده تا محاسبات خود را در برابر حملات اسرائیل به نحوی واقع بینانه تنظیم کنند.

این در حالی است که نگرانی اسرائیل از واکنش کشورهای اروپایی و امریکا بیش از هر زمانی است. نماینده دائم اسرائیل در سازمان ملل به اسکای نیوز گفته که اسرائیل «هیچ قصدی» ندارد که اجازه دهد درگیری با حزب الله به مرحله «تشدید کامل» برسد. او تاکید کرده که این وضعیت یا از طریق «دیپلماسی یا اقدام نظامی» پایان خواهد یافت. او افزوده: «ما دیپلماسی را ترجیح می دهیم» و گفت که اسرائیل «مایل به مذاکره» است. این به دولت لبنان و مردم لبنان بستگی دارد که چقدر بر حزب الله فشار بیاورند تا حملات خود را متوقف کنند.»

این گفته سفیر اسرائیل در سازمان ملل در کنار سخنان سید حسن نصرالله معنادار خواهد بود. در سطح تحلیل نهایی، اسرائیل می خواهد با افزایش فشار نظامی، افکارعمومی لبنان را از ترس آغاز جنگ با این کشور مجبور به فشار به حزب الله کند تا درباره عقب نشینی از مرزهای شمال اسرائیل تا یک فاصله اطمینان بخش، مذاکره کند. اسرائیل در راهبرد نهایی به دنبال ایجاد کمربند امنی است که سید حسن نصرالله بشدت با آن مخالفت کرده است. کمربندی که در برآیند نهایی بازگشت شهرک نشینان اسرائیلی به شهرک های شمال لبنان را به دنبال خواهد داشت.

 بنابراین احتمالا فشار حداکثری نظامی-امنیتی اسرائیل به حزب الله بخشی از فرآیند چانه زنی این کشور برای پیشبرد آن هدف است. در چنین شرایطی اگر حزب الله با اسرائیل وارد مذاکره نشود که احتمال مذاکره در این شرایط بسیار ضعیف است، احتمالا اسرائیل حملات محدودی را برای تخریب مناطق مسکونی جنوب لبنان انجام خواهد داد. در این چهارچوب تحلیل، حمله زمینی به لبنان با توجه به برتری حزب الله، منطقی نیست و تمرکز اسرائیل با هدف تشدید فشار لبنانی ها بر حزب الله، بر تخریب زیرساخت ها متمرکز خواهد شد.

۳۱۱۲۱۳