ترین‌های تهران یا تمام اِفاده‌های یک پایتخت

روزنامه همشهری – مائده امینی: تهران «ترین»‌های بسیاری دارد؛ شهر سیالی که بلندترین خیابان خاورمیانه، بزرگ‌ترین الماس صورتی دنیا، مدرن‌ترین پاساژ‌های ایران، مرتفع‌ترین برج غیرمسکونی کشور و هزار و یک مکان و زمان و اتفاق خاص را در دل خود جای داده است؛ پایتختی که همه با تمام گلایه‌هایی که از آن دارند در نهایت دوستش دارند؛ حداکثر مثل فرزندی که از او دلخوریم، اما دوستش داریم و نمی‌توانیم از او صرف‌نظر کنیم.

بلندترین خیابان تهران، ایران و خاورمیانه؛ ولیعصر

همه نام این خیابان را شنیده‌اند؛ بلندترین خیابان خاورمیانه که خاطره خیلی‌ها را در دل خود نگه داشته است. ۱۵ هزار چنار آن را محاصره کرده‌اند و مبدا این مسیر ۱۸ کیلومتری میدان راه‌آهن و مقصد آن تجریش است. خیابان ولیعصر در سال‌های اول حکومت پهلوی اول به شکل یکپارچه درآمد. عبدالله مستوفی انگیزه ساخت این خیابان را تصمیم رضاخان برای متصل‌کردن کاخ سعدآباد به کاخ مرمر ذکر کرده است. ساخت این خیابان در سال ۱۳۰۰ خورشیدی آغاز شد و بعضی آن را «جاده» پهلوی می‌نامیدند.

بزرگ‌ترین الماس صورتی دنیا؛ دریای نور

موزه جواهرات ملی ایران از دیدنی‌ترین مکان‌های تهران است. این موزه که در خیابان فردوسی واقع شده، پر است از اشیای گران‌قیمتی که در ایران لنگه ندارند. در میان آنها، اما الماس دریای نور، جور دیگری سر و صدا به پا کرده است. بزرگ‌ترین الماس صورتی دنیا که زمانی از جواهرات نادر شاه افشار بوده است. نادرشاه پس از فتح هندوستان، این الماس صورتی و کمیاب را از پادشاه هند هدیه گرفت.

براساس اعلام بعضی از منابع، الماس‌های دریای نور و نورالعین در حقیقت از یک سنگ بوده که وزن اولیه آن ۲۴۲ قیراط بوده است. این گوهر در گذر زمان به دو قطعه می‌شود که قسمت درشت‌تر را الماس دریای نور و کوچک‌تر را نورالعین نامگذاری می‌کنند. گفته می‌شود این گوهر هزار سال قبل کشف و استخراج شده و وزن آن هم‌اکنون حدود ۱۸۲ قیراط است. ارزش این گوهر به قدری است که آن را پشتوانه‌ای برای پول ملی ایران می‌دانند.

قدیمی‌ترین میدان تهران؛ ارگ

میدان ارگ، هزار و یک خاطره در دل خود دارد؛ مدوری که قدیمی‌ترین میدان تهران است و از قبل از آنکه نوبت پایتخت‌شدن تهران فرا برسد در دوره کریم‌خان زند ساخته شد و به شکوه و ارج و قرب خیره‌کننده‌ای رسیده بود. میدان ارگ در دوره قاجار محل برگزاری مراسم گوناگون ملی و مذهبی از قبیل عزاداری ماه محرم، جشن عید قربان و جشن عید نوروز بود.

در وسط میدان ارگ، توپ معروف مروارید را قرار داده بودند که در خلال بازپس‌گیری جزایر خلیج‌فارس از پرتغالی‌ها به غنیمت سپاه ایران درآمده بود. محل قرارگیری این توپ، حکم «بست» را داشت؛ بدین معنی که اگر مجرمان یا افراد تحت تعقیب روی آن پناه می‌گرفتند، کسی متعرض آنان نمی‌شد.

نخستین آسمانخراش تهران؛ شمس‌العماره

قدیمی‌ترین ساختمان بلندمرتبه تهران، کاخ شمس‌العماره است که یونسکو هم آن را در فهرست میراث فرهنگی جهان به ثبت رسانده. این ساختمان در دوره ناصرالدین‌شاه قاجار به سبک و سیاق بنا‌های اروپایی ساخته شد و در زمان خود نه‌تن‌ها مشرف بر تمام شهر تهران بود، بلکه از فراز آن می‌شد، دشت تهران را از شمیران تا شهر ری به تماشا نشست. بلندای این کاخ ۳۵ متر و تعداد طبقات آن ۵ طبقه است. ساعتی که بر فراز این عمارت نصب شده، هدیه ویکتوریا، پادشاه بریتانیا به ناصرالدین‌شاه قاجار است.

بقعه امامزاده سیداسماعیل؛ قدیمی‌ترین ساختمان تهران

قدیمی‌ترین ساختمان کتیبه‌دار تهران، بقعه امامزاده سیداسماعیل (ع) در نزدیکی چهارراه مولوی است. در قدیمی این بقعه، تاریخ ۸۸۶ هجری قمری را دارد؛ یعنی حدود ۷۵ سال پیش از آنکه شاه تهماسب صفوی، حصاری را به دور روستای تهران بکشد و آن را تبدیل به شهر کند. امامزاده اسماعیل در خیابان شهید مصطفی خمینی، نزدیک میدان «سید اسماعیل» قرار دارد.

میلاد؛ مرتفع‌ترین برج غیرمسکونی ایران

برج میلاد تهران با ۴۳۵ متر ارتفاع بلندترین برج کشور و ششمین برج بلند مخابراتی در جهان و یکی از مرتفع‌ترین برج‌های ایران است که در زمینی با مساحت ۶۲ هکتار احداث شده است. یکی از نکات برجسته در طراحی برج میلاد، قسمت تاج آن است که نمای بیرونی‌اش با معماری سنتی ایرانی و نقش‌ونگار‌های آن همخوانی و هماهنگی دارد. میلاد، نوزدهمین سازه بلند نامتکی جهان است. نخستین رستوران «گردون» ایران در برج میلاد تاسیس شده است.

چیتگر؛ بزرگ‌ترین دریاچه مصنوعی ایران

چیتگر با نام دیگر شهدای خلیج‌فارس، دریاچه ۱۳۰ هکتاری است که رکورد بزرگ‌ترین دریاچه مصنوعی را در ایران زده است. آب این دریاچه از رواناب‌های حوضه میانی و سطحی و در نهایت از رودخانه کن تأمین می‌شود. گفتنی است ایده ساخت دریاچه مصنوعی چیتگر اولین بار در سال ۱۳۴۷ و پیش از انقلاب اسلامی مطرح شده بود، اما به دلایل مختلف و فنی هیچ‌گاه به مراحل بررسی بیشتر و اجرایی‌شدن راه نیافت تا آنکه در اوایل دهه ۸۰ بار دیگر مورد بررسی مطالعاتی قرار گرفت.

امامزاده یحیی و کهنسال‌ترین چنار زنده تهران

مورخان از این چنار به‌عنوان سومین چنار بزرگ تهران یاد کرده‌اند؛ درخت چنار کهنی که با قدمت ۹۰۰ سال در جوار صحن مخصوص بانوان امامزاده یحیی با قطر ۷ متر قرار دارد و در سال ۱۳۳۰ در فهرست وزارت فرهنگ و اداره باستان‌شناسی به ثبت رسیده است.

قهوه‌خانه حاج علی درویش؛ کوچک‌ترین چایخانه جهان

قهوه‌خانه حاج علی درویش در میان هزاران مغازه در راهرو‌های تو در توی بازار بزرگ تهران قرار دارد. این قهوه‌خانه اگرچه تنها قهوه‌خانه بازار نیست، اما یکی از قدیمی‌ترین‌ها و کوچک‌ترین چایخانه‌هایی است که پای توریست‌ها حتی به آن باز شده است. این قهوه‌خانه در سال ۱۲۹۷ تاسیس شده است.

مسجد کوچیکه؛ کوچک‌ترین مسجد تهران

در خیابان لاله‌زار تهران مسجدی چهار در پنج متری وجود دارد که اهالی آن را به نام «مسجد کوچیکه» می‌شناسند و فقط مردانه است. این مسجد در طبقه اول یک ساختمان ۳ طبقه قرار گرفته و به‌نظر می‌رسد کوچک‌ترین مسجد تهران است. براساس اسناد تاریخی این مسجد، جزو موقوفات امین‌السلطنه به شمار می‌آید.

امجدیه؛ نخستین ورزشگاه شهر

امروز به آن شیرودی می‌گویند، اما با نام امجدیه متولد و ساخته شده است؛ ورزشگاهی که بعد از ساخت ورزشگاه آزادی از رونق افتاد. امجدیه از سال ۱۳۲۱ تا ۱۳۵۳ خورشیدی خانه تیم ملی فوتبال به‌حساب می‌آمد و بیشتر بازی‌های خاطره‌انگیز تیم ملی طی این سال‌ها در این ورزشگاه برگزار می‌شد.

کهنسال‌ترین شهروند تهران؛ زنی هفت‌هزار ساله

آدم‌های بسیاری، سال‌های سال در تهران زندگی کرده‌اند، اما قدیمی‌ترین بقایای انسانی کشف‌شده در تهران، اسکلتی است که در سال ۱۳۹۳ خورشیدی در نزدیک چهارراه مولوی تهران کشف شده است. براساس نتایج پژوهش‌های باستان‌شناسی این اسکلت مربوط به یک زن حدودا ۳۵ ساله بوده که حدود ۷ هزار سال پیش زندگی می‌کرده و پس از مرگ در این محدوده به خاک سپرده شده است. این اسکلت که تاریخ تهران را به نوعی با خود حمل می‌کند، در طبقه دوم گنجینه ایران باستان در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود.