تجربه تلخ سهامداران از پالایش یکم/ مقامات اقتصادی پاسخگوی ضرر پالایش یکم خواهند بود؟

اقتصادآنلاین – سارا محسنی؛ پذیره‌نویسی سهام پالایش یکم، ۳۰ شهریورماه پایان یافت. البته خریداران واحدهای این صندوق، بیشتر از یک ماه قادر به انجام معامله نبودند‌ تا اینکه در تاریخ ۱۱ آذر ماه، ناظر بازار بورس و اوراق بهادار از بازگشایی صندوق پالایش یکم و آغاز معاملات آن در بورس خبر داد.

دومین صندوق قابل معامله دولتی در شرایطی عرضه شد که بازار سهام در حال اصلاح شاخص بود و پیش از آن، ناهماهنگی‌های زیادی میان وزارتخانه‌های اقتصاد و نفت به دلیل بحث مدیریت پالایش یکم وجود داشت.

در مجموع ۱۳هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان از واحدهای دومین صندوق قابل معامله دولتی به فروش رسید و کل پولی که به دلیل مغایرت به مردم برگشت داده شد، حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد تومان بود. در واقع از کل صندوق پالایش یکم به ارزش ۶۲ هزار میلیارد تومان، در نهایت ۱۳هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان یعنی ۲۰ درصد به فروش رسیده است. ارزش اولیه هر واحد صندوق پالایش یکم هنگام پذیره‌نویسی ۱۰هزار تومان بود.

دومین صندوق قابل معامله دولتی در ۱۶ روز ابتدایی پس از قابل معامله‌شدن، تنها سه روز مثبت را تجربه کرد و در باقی روزها با روندی نزولی مواجه شد. 

درواقع سرمایه مردم برای خرید پالایش یکم، حدود ۳ ماه بلوکه شده بود و پس از بازگشایی، بازدهی خوبی به همراه نداشت. به نحوی که در چندین روز معاملاتی از دومین هفته آذرماه به قیمت پذیره‌نویسی خود رسید. این موضوع، موجب اعتراض بسیاری از سهامداران شد و بدون کسب سود، اقدام به فروش پالایش یکم کردند.

موضوع بازارگردانی دومین صندوق قابل معامله دولتی نیز، یکی از مباحث مورد توجه است. بازارگردان برای پالایش یکم می‌توانست نقش مدیریتی جدی را برای صندوقی که ارزش آن تابعی از چهار شرکت پالایشی کشور است، ایفا کند. این در حالی است که در پالایش یکم باوجود اینکه بازارگردان وجود دارد، منابع اختصاص داده‌شده برای بازارگردانی سهام در همان روزهای ابتدایی به پایان رسید.

ابتدای بهمن ماه، رییس دفتر رییس جمهور از دستور روحانی برای ارائه طرحی به منظور جبران زیان پالایش یکم خبر داد. به گفته محمود واعظی، سهامداران دارا یکم و پالایش یکم به دلیل شرایطی که در دو ماه گذشته در بورس پیش آمد، ضرر کردند. در این خصوص در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت صحبت شد. چراکه این وظیفه دولت است که اجازه ندهد افرادی که به نظر وزیر اقتصاد و تخفیفی که داده بود، اعتماد کرده و به بورس آمده‌اند، زیان کنند. رییس جمهور نیز دستور دادند طرحی آورده شود تا افرادی که اعتماد کرده و برای سرمایه‌گذاری در این دو صندوق آمدند، اعتمادشان سلب نشود.

از سوی دیگر، اظهارات وزیر اقتصاد به نحوی مخالفت با اظهارات رییس جمهور در اواسط مردادماه و طرح وی را می‌رساند. به گفته دژپسند، دولت به طور کلی از بازار سرمایه حمایت می‌کند و روش‌های حمایتی، متناسب با شرایط بازار سرمایه است. در دنیا چیزی به نام تضمین در بورس نداریم و تضمین با ذات بورس همخوانی ندارد. سهامدار اولین پیامی که در بورس می‌گیرد، این است که بورس بر مبنای بازار عمل می‌کند. اما قطعا روش‌های گوناگون حمایت از بازار را انجام می‌دهیم. از سوی دیگر، حسن روحانی اظهار کرده بود که با شرایطی که بورس نشان می‌دهد، اوضاع بهتر خواهد شد؛ مردم باید همه چیز خود را به بورس بسپارند.

صندوق پالایش یکم نخستین روز معاملاتی هفته جاری را با کاهش ۸.۲۷ درصدی قیمت نسبت به روز گذشته معاملاتی هفته گذشته به پایان رساند. پالایش یکم، معاملات خود را با قیمت ۷۶۵۰۰ ریال شروع کرد. اما در پایان معاملات افت کرد و در قیمت۷۱۶۹۰ ریال معامله شد.

بدین ترتیب تجربه‌ی شیرینی که مردم از دارا یکم چشیده بودند، در صندوق پالایشی تبدیل به زهر شد. دولت پیشتر به دنبال عرضه باقی‌مانده سهام برخی از بانک‌ها و از سوی دیگر به دنبال عرضه سهام دو شرکت خودرویی و دو شرکت فلزی نیز بود. حال با شرایط پیش آمده برای دو ETF عرضه‌شده و وضعیت اعتماد در بازار سرمایه، استقبال از صندوق‌های مدنظر دولت برای عرضه، دور از انتظار به نظر می‌رسد.

فرصتی طلایی که می‌توانست در بازار سرمایه به نفع اقتصاد کشور و جلوگیری از ضربه شوک‌های وارده به اقتصاد شود، خود تبدیل به تهدیدی برای ادامه پویایی بازار سرمایه تبدیل شد. آیا پاسخ مقامات اقتصادی کشور به این فرصت‌سوزی، قانع‌کننده خواهد بود؟