تبدیل فروشندگان دیروز به خریداران امروز در بازار سرمایه

به این ترتیب تا پایان زمان معاملات روز یکشنبه، شاخص کل توانست محدوده یک میلیون و ۱۷۰ هزار واحدی را به خود اختصاص دهد. این اتفاق در حالی روی داد که به گفته رئیس جدید سازمان در جلسه شنبه شب شورای عالی بورس مقرر شد دامنه نوسان خرید و فروش سهام نامتقارن شده و قیمت‌ها در محدوده منفی ۲ تا مثبت ۶ درصد نوسان کند.

هر چند سیاست‌های انبساطی و انقباضی سازمان و شورای عالی بورس در حوزه قانون‌گذاری، خلق و ابداع سازوکار جدید معاملاتی در برهه‌های مختلف زمانی بر اهالی بازار سرمایه پوشیده نیست و اکنون تغییر قوانین و مقررات با هدف روان‌سازی بازار و شکست قفل‌ صفوف فروش صورت می‌گیرد اما به هر حال تصمیمات خلق الساعه با اینکه برای مدتی می‌تواند همانند مسکن عمل کند، در بلند مدت یقینا چنین سیاست‌گذاری‌هایی به ضرر بورس‌بازان خواهد بود.

در حالی روز یکشنبه شاهد افزایش بیش از ۳۵ هزار واحدی دماسنج بازار بودیم که به اعتقاد برخی از صاحب‌نظران اقتصادی، بازار واکنش احساسی و هیجانی به سازوکار جدید معاملاتی که قرار است از روز شنبه اجرایی شود از خود نشان داده و ممکن است مجددا طی چند وقت آتی معامله‌گران شاهد بازگشت قیمت‌ها به مدار نزولی در بورس و فرابورس باشند. استراتژی کاهش منفی‌های بازار و افزایش مثبت‌ها در حالی در دستور کار سیاست‌گذاران بورس قرار می‌گیرد که فروشندگان روز شنبه با سیگنال مدیران دولتی به خریداران سهام در روز یکشنبه تبدیل شدند.

رفتار دیروز فعالان سهامی در بورس حکایت از خلأ استراتژی معامله‌گری بین اهالی بازار سهام داشت. به‌طور معمول این‌گونه رفتاری به شدت هیجانی و احساسی عمدتا از سوی سرمایه‌گذاران حقیقی اتفاقا به روندهای مثبت و منفی بورس دامن می‌زند و بازار را با یک شوک به تغییر روند هیجانی مواجه می‌کند.

تبدیل فروشندگان دیروز به خریداران امروز در بازار سهام آن‌ هم با تحت تاثیر قرار گرفتن یک دستورالعمل جدید معاملاتی باعث شد تا پس از مدت‌ها خالص تغییر مالکیت صنایع بورسی در ۱۹ بهمن‌ با تغییراتی همراه شود. به این ترتیب دیروز خالص خریدی معادل ۳۱۹ میلیارد تومان (از سرمایه‌گذاران حقوقی به حقیقی) صورت گرفت.

جابه‌جایی یک‌باره صف‌های خرید و فروش در حالی روی داد که غالبا سرمایه‌گذارانی که در روز شنبه اقدام به عرضه سهام خود کردند در روز یکشنبه حاضر به خرید همان سهام اما با قیمتی بالاتر شدند.

هر چند تمامی موضوعات مطرح شده فقط از سیاست غلطی به نام دامنه نوسان نشات می‌گیرد و غالبا معضلات موجود در بازار سهام تحت تاثیر همین محدودیت معاملاتی است، با این حال در جریان داد و ستدهای روز گذشته باز هم شاهد شکست سیاست‌گذاران در مقابله با پدیده صف نشینی بودیم. با اینکه کارشناسان بورسی منکر تغییر روند شاخص‌ها از فاز نزولی به فاز صعودی در بازار سهام نیستند اما به اعتقاد این تحلیلگران هیجان معامله‌گری همچنان در سعادت‌آباد باقی است. عرضه‌کنندگانی که در معاملات بازار طی چند وقت گذشته اقدام به صف نشینی در سمت عرضه حتی در قیمت‌هایی کمتر از ارزش ذاتی سهام شرکت‌ها می‌کردند و در واقع چوب حراج را به دارایی‌های سهامی خود می‌زدند دیروز به صف خرید نشستند.

با اینکه متولیان بورس از مداخلات سایر نهادها در سازوکار معاملاتی بازار سهام انتقادات فراوانی دارند و در نمونه‌ اخیر آن یکی از دلایل استعفای حسن قالیباف اصل از سکانداری سازمان بورس همین موضوع مداخلات بود اما اکنون شورای عالی بورس رای مثبت به سیاستی داده است که مصداق کامل دستکاری در جریان داد و ستدهای بازار سهام می‌شود.در مجموع هر عاملی که نقدشوندگی بازار سهام که مهم‌ترین اصل یک بازار کارآ است را مورد تهدید قرار دهد فرق چندانی با توقف یک نماد معاملاتی یا تعطیلی بازار برای جلوگیری از کاهش قیمت ندارد.

ارزش معاملات خرد بورس در روز یکشنبه در حالی به رقم ۵ هزارو ۹۱۳ میلیارد تومانی رسید که به‌طور معمول با توجه به میزان نقدینگی ورودی به بازار این رقم می‌تواند در شرایط متعادل معاملاتی در محدوده ۱۰ هزار میلیارد تومان نوسان پیدا کند. با این حال حذف کلیت دامنه نوسان یا اتخاذ استراتژی گام به گام و متقارن در جهت افزایش مثبت و منفی این دامنه موضوعی است که می‌تواند از تشکیل ابرنوسان چه در مسیر منفی و چه مثبت ممانعت به عمل آورد.

فارغ از این موارد روز یکشنبه ۳۴۰ نماد در بورس تهران مورد معامله قرار گرفتند به‌طوری که قیمت پایانی ۲۴۰ نماد مثبت و ۸۷ نماد نیز منفی شد. در این روز معاملاتی در یک جابه‌جایی تمام عیار نسبت به روزهای گذشته صف خرید جایگزین صف فروش شد. بر این اساس ۱۷۳ نماد به ارزش ۱۰۹۲ میلیارد تومان در صف خرید و ۴۷ نماد به ارزش ۳۶۵ میلیارد تومان در صف فروش جای گرفتند.

در فرابورس نیز از ۱۳۱ نماد معامله شده، قیمت پایانی ۸۸ نماد مثبت و ۴۲ نماد منفی شد. در این بازار هم بر خلاف روزهای گذشته سرمایه‌گذاران بیشتر در سمت خرید فعال بودند به‌طوری که صف خرید ۶۳ نماد به ارزش ۷۰۷ میلیارد تومان در روز گذشته تشکیل شد. در نقطه مقابل نیز صف فروشی به ارزش ۲۲۰ میلیارد تومان برای ۱۱ نماد معاملاتی در فرابورس ایران شکل گرفت.

در بازار پایه نیز از ۱۱۵ نماد معامله شده، ۴۹ نماد مثبت و ۶۰ نماد منفی بودند. در این بازار معامله‌گران خریدی به ارزش ۱۳۳ میلیارد تومانی در ۴۵ نماد را تجربه کردند. صف فروشی معادل ۵۳۶ میلیارد تومان در ۳۹ نماد معاملاتی ازدیگر اتفاقات بازار پایه در روز یکشنبه بود.

223224