«بن سلمان» با تابلوی داوینچی روی فسادش سرپوش می‌گذارد

تابلوی سالواتور موندی از لئوناردو داوینچی هنرمند ایتالیایی دوره رنسانس که عیسی مسیح را در قامت منجی جهان به تصویر می‌کشد، با رمز و راز گره خورده است. این نقاشی که بیش از ۵۰۰ سال پیش روی بوم آمد، زمانی به چارلز دوم و جیمز دوم از پادشاهان انگلیس تعلق داشت. پس از آن برای چند قرن مفقود شد و در سال ۲۰۰۵ در یک حراج خانه در نیواورلئان پیدا شد؛ دو کارشناس هنری آن را به قیمت یک هزار و ۱۰۰ دلار خریدند. اما آیا این تابلو اصل بود؟  

مستند لئوناردوی گمشده (The Lost Leonardo) که دو روز پیش (یکشنبه، ۲۳ خرداد) در جشنواره بین‌المللی ترایبکا اکران شد، برای اولین بار از قاب دوربین نشان می‌دهد که تابلوی سالواتور موندی چطور در سالهای اخیر چطور دست به دست شد و در نهایت ۴ سال قبل به قیمت ۴۵۰ میلیون دلار به فروش رسید و عنوان گرانقیمت‌ترین نقاشی جهان را از آن خود کرد.

آندریاس کوفود (Andreas Koefoed) کارگردان این مستند می‌گوید: مسیر (سالواتور موندی) را در این سفر گام به گام دنبال می‌کنیم. این تابلو در حال حاضر در تملک محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی است و کسی نمی‌داند کجاست. البته فرضیاتی وجود دارد مبنی بر این که از این تابلو در کشتی تفریحی بن سلمان نگهداری می‌شود.

از زمانی که این تابلو پس از چند قرن مفقودی دوباره پیدا شد، جهان هنر درباره اصالت آن دو دسته شده است. در سال ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ موزه ملی لندن در اقدامی نه چندان دوراندیشانه، این نقاشی را در یک نمایشگاه پربازدید به عنوان تابلوی اصل به نمایش گذاشت. آنطور که در مستند لئوناردوی گمشده روایت می‌شود، تقریبا هر کسی که چشمش به این نقاشی می‌افتد به دلایل و انگیزه‌های گوناگون می‌خواهد اصل بودن آن را باور کند.

سوژه داستان همین است؛ همه این افراد مختلف به تابلو نزدیک می‌شوند و می‌خواهند از آن برای رسیدن به مقاصد شخصی استفاده کنند. موزه ملی لندن در تدارک یک نمایشگاه بزرگ بود و ناامیدانه می‌خواست تابلوی تازه کشف شده لئوناردو داوینچی را تصاحب کند چون می‌دانست این تابلو باعث جذب بازدیدکننده می‌شود. بنابراین رویکردی مثبت و خوشبینانه در مورد تابلو و منسوب کردن آن به داوینچی اتخاذ کرد.

محمد بن سلمان از چهار سال پیش که این تابلو را در مزایده خرید، هنوز آن را به نمایش نگذاشته است اما احتمالا برای این نقاشی که مونالیزای مذکر (the male Mona Lisa) خوانده می‌شود، نقشه‌های بزرگی در سر دارد.

کارگردان مستند لئوناردوی گمشده در این باره گفت: (بن سلمان) احتمالا این تابلو را در عربستان سعودی به نمایش خواهد گذاشت و با این کار گردشگران را از سراسر جهان به این کشور می‌کشاند. وی می‌خواهد عربستان را به عنوان یک مقصد فرهنگی معرفی کند و احتمالا از این تصویر فرهنگی برای سرپوش گذاشتن روی همه کارهای زشتی که می‌کند، از جنگ افروزی گرفته تا سرکوب مخالفان استفاده خواهد کرد.  

به گفته کوفود، سرمایه‌گذاری ولیعهد عربستان احتمالا همین حالا نیز حسابی به ثمر نشسته چون برخی می‌گویند ارزش این تابلو تا حالا حتی به یک میلیارد دلار نیز رسیده است.

مستند لئوناردوی گمشده نشان می‌دهد که چگونه هنر فاخر به یک سرمایه فرهنگی و سیاسی تبدیل شده است، چگونه میلیاردها از این آثار به عنوان روشی برای پنهان کردن داراییشان استفاده می‌کنند و خلافکاران برای پولشویی. این فیلم مستند همچنین درباره آن که چگونه تعداد زیادی از شاهکارهای هنری در بنادر آزاد سراسر جهان به دور از نظارت و مالیات پنهان شده‌اند، دست به افشاگری می‌زند.

کوفود می‌گوید: بسیاری از زیباترین آثار هنری جهان در بنادر آزاد پنهان شده‌اند چون از آنها فقط به عنوان سرمایه استفاده می‌شود. این مسئله خیلی ناراحت کننده است چون از نظر من هنر باید به بشریت تعلق داشته باشد و باید در دسترس همگان باشد تا آن را ببینند و از آن لذت ببرند.

لئوناردوی گمشده اوت امسال (مرداد- شهریور ۱۴۰۰) در سینماهای نیویورک و لس‌آنجلس اکران خواهد شد. 

۵۸۵۸