برای درمان اسهال چه بخوریم؛ باید و نباید‌های تغذیه برای درمان اسهال

اگر گه‌گاه به اسهال مبتلا می‌شوید، دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. بیشتر افراد دست‌کم یک یا دو بار در سال به اسهال مبتلا می‌شوند که معمولا پس از چند روز برطرف می‌شود. ابتلا به اسهال دلایل مختلفی دارد، مانند آنفولانزای معده یا خوردن غذا یا ماده‌ی غذایی خاصی که بدن‌تان با آن سازگاری ندارد. از آنجا که بعضی از غذاها نشانه‌های بیماری را شدیدتر می‌کنند، بهتر است که در طی دوران بیماری از مصرف آنها پرهیز کنیم. بنابراین باید بدانیم که برای درمان اسهال چه بخوریم و از چه غذاهایی پرهیز کنیم. در این مقاله شما را با ۱۰ خوردنی و ۹ پرهیز کردنی برای درمان اسهال آشنا خواهیم کرد.

برای درمان اسهال چه بخوریم؟

در ۲۴ ساعت اول پس از شروع اسهال، بهتر است به سراغ غذاهای ساده، سبک و ملایمی بروید که هضم آسانی دارند و به جذب آب از مدفوع کمک می‌کنند. غذاهای پرادویه و چرب می‌توانند روده‌ها را تحریک کرده و وضعیت را بدتر کنند.

رژیم غذایی BRAT و غذاهای مشابه:

یک استراتژی معروف، پیروی از رژیم غذایی BRAT است که شامل موارد زیر است:

• موز (Banana): سرشار از پتاسیم است و به جبران الکترولیت‌های از دست رفته بدن کمک می‌کند.
• برنج سفید (Rice): هضم بسیار آسانی دارد و به سفت شدن مدفوع کمک می‌کند.
• پوره سیب (Applesauce): حاوی پکتین (نوعی فیبر محلول) است که به کنترل اسهال کمک می‌کند.
• نان تست (Toast): نان سفید ساده و بدون سبوس، فیبر کمی دارد و به معده فشار نمی‌آورد.

علاوه بر این‌ها، موارد زیر نیز گزینه‌های مناسبی هستند:

• سیب‌زمینی آب‌پز یا پوره شده (بدون افزودن کره یا شیر)
• مرغ پخته (بدون پوست و چربی)
• غلات صبحانه گرم مانند بلغور جو دوسر یا فرنی برنج
• چوب‌شور (نمک آن به جبران سدیم از دست رفته کمک می‌کند)

نکته: بهتر است وعده‌های غذایی خود را کوچک اما متعدد نگه دارید تا به سیستم گوارش فشار وارد نشود.

نقش پروبی وتیک‌ها در بازگرداندن تعادل روده

پروبیوتیک‌ها که به «باکتری‌های خوب» معروف هستند، می‌توانند با بازگرداندن تعادل فلور روده، به کوتاه‌تر شدن دوره اسهال کمک کنند. این باکتری‌های مفید با خنثی کردن عوامل بیماری‌زا در روده، به بهبود سریع‌تر کمک می‌کنند.

• منابع پروبیوتیک: ماست و کفیر منابع عالی پروبیوتیک هستند. با این حال، از آنجا که لبنیات ممکن است برای برخی افراد در دوران اسهال مشکل‌ساز باشد، بهتر است با احتیاط مصرف شوند یا از منابع غیرلبنی استفاده گردد.

هیدراتاسیون: مهم‌ترین اصل در درمان اسهال

اسهال باعث از دست رفتن سریع آب و الکترولیت‌ها (مواد معدنی حیاتی مانند سدیم و پتاسیم) از بدن می‌شود. جلوگیری از کم‌آبی، مهم‌ترین بخش درمان خانگی اسهال است.

نوشیدنی‌های مفید:

• آب: فراوان بنوشید. یک قانون خوب این است که پس از هر بار اجابت مزاج، یک لیوان آب بنوشید.
• سوپ‌های رقیق و آبگوشت: به تأمین مایعات و مواد معدنی کمک می‌کنند.
• آب نارگیل یا آب‌های غنی‌شده با الکترولیت: گزینه‌های خوبی برای جبران مواد معدنی از دست رفته هستند.

۹ گروه غذایی و نوشیدنی که نباید وقت اسهال بخوریم

آگاهی از غذاهای مضر به اندازه دانستن غذاهای مفید اهمیت دارد. از مصرف موارد زیر خودداری کنید:

۱. غذاهای چرب و سرخ‌کرده

این غذاها (شامل فست‌فود، گوشت‌های پرچرب و غذاهای غوطه‌ور در روغن) هضم سختی دارند و می‌توانند علائم اسهال و انقباضات شکمی را تشدید کنند.

۲. بیشتر محصولات لبنی

حتی اگر به لاکتوز حساسیت ندارید، ممکن است در دوران اسهال به‌طور موقت دچار عدم تحمل لاکتوز شوید. بهتر است از شیر، پنیر، کره و بستنی پرهیز کنید. (ماست پروبیوتیک یک استثنا است).

۳. الکل و نوشیدنی‌های گازدار

الکل مدر (ادرارآور) است و کم‌آبی بدن را تشدید می‌کند. نوشابه‌های گازدار نیز به دلیل قند بالا و ایجاد نفخ، وضعیت را بدتر می‌کنند.

۴. غذاهای بسیار شیرین و شیرین‌کننده‌های مصنوعی

مصرف زیاد قند (چه طبیعی و چه مصنوعی) باعث می‌شود روده‌ها آب بیشتری به داخل خود بکشند که این امر منجر به شل‌تر شدن مدفوع می‌شود. از آب‌نبات، آدامس بدون قند و نوشیدنی‌های رژیمی دوری کنید.

۵. غذاهای نفاخ

تا زمان بهبودی کامل، از مصرف غذاهایی که گاز روده را افزایش می‌دهند، مانند کلم، بروکلی، گل‌کلم و انواع لوبیا خودداری کنید.

۶. غذاهای پرادویه

ادویه‌ها می‌توانند دیواره دستگاه گوارش را تحریک کرده و علائم شما را شدیدتر کنند. غذاهای ساده و بدون ادویه بهترین انتخاب هستند.

۷. غذاهای با فیبر نامحلول بالا

فیبر معمولاً برای گوارش مفید است، اما فیبر نامحلول (موجود در غلات کامل، نان سبوس‌دار، مغزها و دانه‌ها) می‌تواند عبور مواد از روده را تسریع کرده و اسهال را بدتر کند.

۸. سبزیجات خام و مرکبات

هضم سبزیجات خام دشوارتر است. مرکبات نیز به دلیل اسیدی بودن می‌توانند برای برخی افراد تحریک‌کننده باشند.

۹. غذاهایی که ممکن است فاسد شده باشند

همیشه از سلامت و تازگی غذای خود مطمئن شوید. غذاهایی که به‌درستی نگهداری نشده‌اند، می‌توانند عامل اصلی مشکلات گوارشی باشند.

راهکارهای دیگر و داروها برای درمان اسهال

• داروهای بدون نسخه: اگر اسهال شما عفونی نیست (یعنی تب بالا یا خون در مدفوع ندارید)، می‌توانید از داروهای بدون نسخه‌ای مانند لوپرامید (Loperamide) یا بیسموت ساب‌سالیسیلات (Bismuth subsalicylate) برای کاهش علائم استفاده کنید. این داروها را بیش از یک یا دو روز مصرف نکنید.
• استراحت: به بدن خود فرصت بهبودی بدهید. فعالیت بدنی شدید می‌تواند خطر کم‌آبی را افزایش دهد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

حالا که فهمیدیم برای درمان اسهال چه بخوریم باید بدانیم اگر اسهال خوب نشد چه کنیم. بیشتر موارد اسهال با مراقبت‌های خانگی بهبود می‌یابند. اما در صورت مشاهده موارد زیر، حتماً به پزشک مراجعه کنید:

• اسهال بیش از ۲ یا ۳ روز ادامه پیدا کند.
• علائم کم‌آبی شدید (مانند سرگیجه، ادرار تیره، خشکی دهان) ظاهر شود.
• تب بالا یا درد شدید شکم داشته باشید.
• در مدفوع خود خون یا چرک مشاهده کنید.

گامی برای تسلط شما بر مهارت‌های برقراری ارتباط

هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید. اطلاعات بیشتر