بحران افغانستان؛ دو نشست و چند ابهام

طی روزهای اخیر دو نشست با محوریت بررسی وضعیت افغانستان در پکن و لندن برگزار شد و شرکت کنندگان با ابراز نگرانی در خصوص شرایط ناپایدار سیاسی و اقتصادی در این کشور، سازوکارهای ارایه کمکهای فوری به مردم این کشور را بررسی کردند.

از یک سو در چین، کشورهای همسایه افغانستان سومین نشست در سطح وزرای خارجه را برگزار کردند و از سوی دیگر در لندن  نشستی مجازی با هدف جمع‌آوری کمک‌های مالی برای افغانستان برگزار شد.

برگزاری همزمان این دو نشست تفاوت دو نوع نگاه در باب تحولات افغانستان را  بیشترآشکار کرد.

در نشست چین که وزرای خارجه همسایگان افغانستان حضور داشتند بر لزوم تشکیل دولت فراگیر تاکید و عنوان شد که این نشست نه برای تصمیم گیری به جای مردم افغانستان بلکه برای تسریع در روند نزدیکی دیدگاه جریان‌های افغانستانی برای تحقق دولت فراگیر برگزار شده است.

در همین حال حاضران با ابراز نگرانی در خصوص توسعه ناامنی در افغانستان به دلیل حضور گروه های تروریستی و نیز فقر تحمیلی از سوی اشغالگران بر این کشور بر لزوم استقرار امنیت کامل در افغانستان که لازمه وجود امنیت پایدار در منطقه است تاکید کردند.

حاضران در این نشست ضمن ریشه‌یابی علل بحران انسانی در افغانستان بر لزوم  ارائه سریع کمک‌های بدون قید و شرط به ملت افغانستان تاکید و این مهم را اولویت اول همسایگان عنوان کردند.  

در همین حال رسیدگی به وضعیت آوارگان افغانستانی به عنوان اصلی مهم مورد توجه قرار گرفت و همگان خواستار رسیدگی فوری و همه جانبه به این مهم شدند.

در نشست همسایگان افغانستان در پکن، امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان نیز در راس هیاتی به عنوان ناظر حضور داشت و کشورهای حاضر در این نشست ضمن دیدار با هیات طالبان دغدغه‌ها و نگرانی‌های خود در باب وضعیت  سیاسی و امنیتی و نیز شرایط حاکم بر زنان افغانستان را با طالبان در میان گذاشتند.

در نشست پکن تاکید شد که نگرانی های موجود نسبت به شرایط سیاسی و اجتماعی افغانستان تحت حاکمیت طالبان نباید عاملی بازدارنده برای ارائه کمکهای انسانی به مردم این کشور شود.

در نشست لندن که با هدف تامین کمک‌های مالی به افغانستان برگزار  شد، گوترش دبیر کل سازمان ملل عنوان نمود که ۹۵ درصد از مردم افغانستان غذای کافی برای خوردن ندارند.

دبیر کل سازمان ملل روز پنجشنبه اظهار داشت، یونیسف تخمین می‌زند که حدود یک میلیون کودک افغانستانی که به شدت از سوء تغذیه رنج می‌برند در خطر مرگ قرار دارند. وی عنوان داشت که به دلیل جنگ در اوکراین،   قیمت غذا در جهان به شدت درحال افزایش است و این فاجعه می تواند در ارائه کمکهای غذائی به مردم افغانستان تاثیر منفی بگذارد. وی در ادامه، تاثیرات مسدود شدن ۹ میلیارد دلار دارایی های افغانستان توسط آمریکا بر افزایش وضعیت بحرانی در این کشور را گوشزد کرد و خواستار تجدید نظر در این اقدام شد.

سازمان‌ملل درحالی خواستار  اعطای کمک ۴.۴ میلیارد دلاری به افغانستان شده که حاضران در نشست صرفا  برای تامین مشروط ۲.۴ میلیارد دلار برای سال ۲۰۲۲ اعلام آمادگی کرده اند.

حاضران در این نشست همچنین تلاش نمودند تا با پنهان سازی تاثیرات مخرب ۲۰ سال اشغال بر اقتصاد، سیاست و امنیت و فرهنگ ان را عامل بحران فعلی در این کشور اعلام کنند.  

لیز تراس، وزیر خارجه انگلیس “تسخیر قدرت از راه خشونت” از سوی طالبان را عامل بحران کنونی در این کشور خواند. وی هیچ اشاره‌ای به ۲۰ سال حضور نظامی اشغالگران از جمله انگلیسی‌ها در افغانستان و تاثیرات مخرب آن بر توسعه نیافتگی این کشور نکرد.

نکته قابل توجه آنکه غربی‌ها در این نشست علی رغم تاکید دبیر کل سازمان ملل متحد، هیچ اشاره‌ای به لزوم پایان توقیف دارایی ۹ میلیارد دلاری افغانستان توسط آمریکا نداشتند. به طور قطع دسترسی مردم افغانستان به دارائی های خود در شرایط بحرانی فعلی می تواند کمک موثری به رفع مشکلات آنان نماید.

موضوع قابل توجه دیگر در نشست لندن، عدم اشاره‌ و اتخاذ تمهیدات لازم برای بحران آوارگان افغانستانی به عنوان یکی از اصلی ترین معظلات امروز شهروندان این کشور بود.

سازمان ملل و نهادهای حقوق بشری بارها  عنوان نموده اند که کشورهای غربی بویژه انگلیس و فرانسه با سهل ترین مقررات، میزبان آوارگان اوکراینی شده‌اند لیکن هزاران افغانستانی با وضعیت مشابه ماه‌هاست که پشت دروازه‌های این کشورها در بحرانی‌ترین وضعیت انسانی به سر می‌برند.  

نشست مذکور عملا بدون هیچ اقدامی برای حمایت از آوارگان افغانستانی خاتمه یافت.

مقایسه دو نشست پکن و لندن در موضوع افغانستان بار دیگر این مهم را آشکار ساخت که حل مشکلات منطقه از جمله افغانستان نمی تواند از سوی  دولت‌هایی که خود عامل بروز بحران در افغانستان بوده اند حل و فصل شود.

تفاوت نشست همسایگان افغانستان در پکن و نشست لندن این حقیقت را در معرض قصاوت مردم مظلوم افغانستان قرار داد که انها نمی‌توانند برای حل مشکلاتشان به دولت‌های غربی امیدوار باشند.

صرف نظر از رویکردهای انسانی همسایگان افغانستان، وابسته بودن امنیت این کشور به امنیت سایر کشورهای منطقه، انگیزه بالائی را درکشورهای منطقه و بویژه همسایگان افغانستان برای  دستیابی به ابتکار عمل‌های راهگشا برای کمک به مردم این کشور شکل داده است.

همسایگان افغانستان در نشست پکن و تهران، گامهای مهمی برای تسریع در روند تشکیل دولت فراگیر و تحقق مطالبات اجتماعی مردم افغانستان برداشته اند که امیدواری ها برای تسریع در روند ایجاد ثبات سیاسی و اقتصادی در این کشور و کاهش مشکلات و الام مردم افغانستان را افزایش داده است.

311311