با بهترین فیلم‌های عروسکی تاریخ آشنا شوید

آثار هنری و به ویژه فیلم‌های عروسکی سال‌های سال است که نقش مهمی را در سینما و البته تلویزیون ایفا می‌کنند. عناوین نام‌آشنایی که که حتی در کشور خودمان هم طرفداران پرو پا قرص خود را داشته.

احتمالا در همین لحظه یاد فیلم‌هایی نظیر کلاه قرمزی، شهر موش‌ها، یکی بود یکی نبود و بسیاری دیگر افتادید و تمام خاطرات کودکی برایتان زنده شد. این فیلم‌های عروسکی و آثار مشابه آن‌ها در زمان خود بسیار موفق ظاهر شدند و هنوز هم نزد مخاطبان خود از جمله فیلم‌های محبوب به شمار می‌روند.

تا دهه‌های متمادی، نمایش‌های عروسکی یادآور هنر انیمیشن بودند. عروسک‌گردان‌ها روی صحنه می‌آمدند و با استفاده از استاپ‌موشن، مجسمه‌های چوبی را طوری قرار می‌دادند که چهره و بدن خودشان کاملا از نظرها پنهان بماند. اما در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ میلادی این مجموعه Thunderbirds بود که گری و سیلویا اندرسون با هنرمندی تمام آن را ساختند و از همان زمان به بعد دنیای فیلم‌های عروسکی دست‌خوش تغییر و تحولی اساسی شد و خیل عظیمی از نمایش‌ها و فیلم‌های عروسکی راهی سینمای هالیوود شدند.

در این میان عنوان The Dark Crystal (بلور تاریک) با هنرمندی جیم هنسن یکی از آثار شاخصی به حساب می‌آید که با سبک ویژه خود تحولی نوین ایجاد کرد. تقریبا شهریورماه ۹۸ بود که پیش‌درآمد سریالی این فیلم با نام The Dark Crystal: Age of Resistance از نتفلیکس پخش شد و مورد تحسین منتقدان نیز قرار گرفت.

به همین منظور در مقاله پیش رو قصد داریم به بهترین فیلم‌های عروسکی تاریخ و عناوینی که شاید امروزه به دست فراموشی سپرده شده‌اند نگاهی بیندازیم؛ پس در ادامه با ویجیاتو همراه باشید.

۱. The Adventures of Prince Achmed ( ماجراهای شاهزاده احمد ـ ۱۹۲۶)

کارگردان: لوته راینیگر

ماجراهای شاهزاده احمد انیمیشنی فانتزی به کارگردانی لوته راینیگر، فیلم‌ساز اهل آلمان، است که در سال ۱۹۲۶ اکران شد. این فیلم که عناصر داستانی آن از افسانه هزار و یک شب برگرفته شده، قدیمی‌ترین انیمیشن بازمانده در تاریخ سینماست.

فیلم داستان شاهزاده عربی به نام احمد را دنبال می‌کند که در حال دزدیدن اسبی پرنده از یک جادوگر آفریقایی و فرار کردن به واک واک (Wak Wak) ، سرزمین ارواح است که آنجا موفق شده و به عنوان جایزه، برنده شاهزاده خانم زیبا می‌شود.

این ساخته راینیگر، رمانتیک، بی‌باک و در عین حال رازآلودی است که برای دهه‌ها مورد بی لطفی طرفداران سینما قرار گرفته بود.

۲. The Hand (دست ـ ۱۹۶۵)

کارگردان: ییژی ترانکا

این فیلم انیمیشنی توسط ییژی ترانکا، کارگردان اهل جمهوری چک به روش استاپ‌موشن عروسک خیمه شب بازی ساخته شده است.

عنوان «دست» درگیری و تضاد بین دلقک و دستی قدرتمند را نمایش می‌دهد. دلقک هنرمندی است که مجسمه می‌سازد. دست قدرتمند به او دستور می‌دهد که فقط مجسمه دست را بسازد اما دلقک تصمیم می‌گیرد که در برابر این دستور بایستد. دلقک بدون توجه به دستور دست قدرتمند به ساخت گلدان‌های سرامیک برای گل‌های خانه‌اش ادامه می‌دهد اما دست با تهدید و ایجاد دردسر برای تغییر تفکر دلقک تلاش می‌کند.

این فیلم آخرین اثر این کارگردان محسوب می‌شود که به هنگام درگذشت ترانکا در سال ۱۹۶۹، به دلیل نمایش سیاست‌های محدودکننده‌ای که بسیاری از هنرمندان در آن مجبور به کار بودند، توقیف شده بود.

آکادمی علوم و هنرهای سینمایی نیز این فیلم را به عنوان پنجمین پویانمایی برتر تاریخ سینما اعلام کرده است.

۳. Eraserhead (کله‌پاک‌کن ـ ۱۹۷۷)

کارگردان: دیوید لینچ

اکنون و پس از گذشت ۴۰ سال، دیوید لینچ هم‌چنان راز خلق کردن یا به عبارتی احضار کردن این هیولای کودک نمای تب‌دار را فاش نکرده است.

در هر صورت تعهد لینچ و تیمش در این باره ستونی است. لینچ این اثر عروسکی را با دستان هنرمندش به همراه تعدادی فیلم‌ساز نه‌چندان حرفه‌ای خلق کرد. کله پاک‌کن فیلمی سورئال به نویسندگی، کارگردانی و تهیه‌کنندگی دیوید لینچ است که بازیگرانی مانند جک نانس، شارلوت استوارت، جین بیتس، جودیت آنا رابرتس، لارل نیر و جک فیسک در آن به ایفای نقش پرداخته ‌اند.

فیلم حول هنری اسپنسر (جک نانس) می‌چرخد که در چشم‌اندازهای متروکه صنعتی با کودک ناقصش که شکل و شمایلی غیرمعقول دارد رها شده‌است. در طول فیلم اسپنسر با رویاها یا توهمات در مورد بچه و زن داخل رادیاتور مواجه می‌شود.

این فیلم سیاه و سفید نخستین فیلم بلند دیوید لینچ بود که پس از چند کار کوتاه آن را کارگردانی کرد. ساخت آن با حمایت بنیاد فیلم آمریکا در دورانی که لینچ در آنجا مشغول به تحصیل بود صورت گرفت و در نهایت هفت سال طول کشید.

۴. Labyrinth (هزارتو ـ ۱۹۸۶)

کارگردان: جیم هنسن

سه مورد وجود دارد که مخاطبان پس از شنیدن عنوان Labyrinth به یاد می‌آورند: موهای دیوید بویی، مدل شلواری که در این فیلم پوشیده بود و عروسک‌های جیم هنسن.

هنسن که حدود ۴ سال پیش از Labyrinth، عنوان The Dark Crystal را کارگردانی کرده بود، در ساخت این فیلم از لوئیس کارول، نویسنده کتاب  آلیس در سرزمین عجایب و نقاشی‌های براین فرود الهام گرفته است.

این فیلم داستان دختری به نام سارا ( با بازی جنیفر کانلی) را روایت می‌کند که سعی دارد برادرش را از چنگال گابلین کینگ ( با بازی دیوید بویی) نجات دهد. Labyrinth از لحاظ بصری بسیار پر زرق و برق است و با با سبک خیالی و فانتزی خود یکی از بهترین نمونه‌های فیلم‌های عروسکی به حساب می‌آید.

۵. Street of Crocodiles ( خیابان تمساح‌ها ـ ۱۹۸۶)

کارگردان: برادران کوای

می‌توان گفت که این فیلم به نوعی از زندگی‌ دوران کودکی نویسنده لهستانی، برونو شولتس، الهام گرفته شده. وی یکی از صاحب سبک‌ترین نویسندگان سده بیستم لهستان به شمار می‌رود که در سال ۱۹۴۲ هنگام بازگشت به گتو با شلیک گلوله توسط نازی‌ها کشته شد.

برادران کوای در این فیلم سعی کردند از سبک استاپ‌موشن در انیمیشن‌های روسیه (شوروی سابق) و در کنار آن سبک گوتیک دیوید لینچ استفاده کنند. استفانی و تیموتی در خیابان تمساح‌ها همان قدر که به افراد علاقه‌مند هستند به مکانیک اجسام مثل پیچ‌گوشتی و لامپ وغیره نیز توجهی ویژه دارند.

---

بیشتر بخوانید:

• از بدترین تا بهترین: همه انیمیشن‌های استودیوی پیکسار
• نگاهی به سریال دیرین دیرین – گام بزرگی برای سیتکام انیمیشنی ایرانی
• ریبوت لاک‌‌پشت‌های نینجا باید این نکات را از سریال فراموش‌شده ۲۰۰۳ بیاموزد

---

در این فیلم با عروسکی روبه‌رو هستیم به تازگی از شر نخ‌هایی که به بدنش وصل بود رها شده و در یک محیط متروکه و پر از گرد و غبار پرسه می‌زند که در همین حین توسط عروسک‌های دیگری به دام می‌افتد.

لازم به ذکر است که برای این فیلم رده سنی PG-13 را در نظر گرفته شده است.

Superstar: The Karen Carpenter Story .۶ ( سوپر استار: داستان کارن کارپنتر – ۱۹۸۸)

کارگردان: تاد هینز

اگرچه این فیلم ممکن است به دلیل شکایت خانواده کارپنتر به صورت قانونی توقیف شده باشد، اما کپی‌هایی از این اثر تاد هینز به صورت آنلاین در دسترس است. این فیلم که در سبک بیوگرافی ساخته شده، ۱۷ سالِ آخر زندگی کارن کارپنتر، موسیقی‌دان و خواننده اهل ایالات متحده آمریکا را به تصویر می‌کشد.

کارن و ریچارد کارپنتر نوازندگان جوان با والدین خود در داونی، کالیفرنیا زندگی می‌کنند. ریچارد وعده بزرگی را به عنوان یک ترانه سرا به کارن می‌دهد و کارن، که درام می زند، شروع به آواز خواندن کرده و این دو پس از مدتی به چهره‌هایی مشهور تبدیل می‌شوند.

تاد هینز در این فیلم عمدتا از اصطلاح DIY (خودت انجام بده) الهام گرفته و این موضوع نشان می‌دهد که سبک کاری وی همیشه ریشه‌هایی از فردگرایی را در خود داشته اشت.

Meet the Feebles .۷ (دیدار با احمقان ـ ۱۹۸۹)

کارگردان: پیتر جکسون

شاید بدون این فیلم، عنوان خاطره‌انگیز ارباب حلقه‌ها هیچوقت ساخته نمی‌شد. دیدار با احمقان فرصتی برای پیتر جکسون فراهم کرد تا بتواند کار با اجسام مینیاتوری و جلوه‌های ویژه یاد گرفته و با به‌کار گیری سبک مخصوص گروتسک و کمبود بودجه، این اثر عروسکی را کارگردانی کند.

این با فیلم فضای عجیب غریب و شوخی‌های نه‌چندان بامزه با رقیب امروزی خود، ماپت‌ها، توانست تا حد زیادی مورد توجه مخاطبان قرار گیرد. در این فیلم هیدی، ستاره یک برنامه متوجه می‌شود که بازیگر مقابل و معشوقش به او خیانت می‌کند. در این میان تمام دنیا منتظر دیدن برنامه‌ای است که بازیگران نقش اول آن با هم به مشکل برخورد کرده‌ اند.

۸. Gremlins 2: The New Batch ( گرملین‌ها ۲: گروه جدید ـ ۱۹۹۰)

کارگردان: جو دانته

اگرچه فضای فیلم اول یعنی گرملین‌ها، گول‌زننده‌تر، شوخ‌طبع‌تر و البته بدجنس‌تر بود، اما اگر بخواهیم درمورد یکی از فیلم‌های عروسکی خشن صحبت کنیم، Gremlins 2: The New Batch بهترین نمونه است.

این فیلم که بازیگرانی همچون زاک گالیگان، فوبه کیتس، جان گلاور، رابرت پروسکی، رابرت پیکاردو در آن به ایفای نقش پرداخته‌اند، گرملین‌ها (هیولا های کوچک) بازگشته‌اند و این بار آن‌ها کنترل تمام ساختمان مدیا موگول را در دست گرفته اند.

۹. The Muppet Christmas Carol (سرود کریسمس ماپت ـ ۱۹۹۲)

کارگردان: برایان هنسون

سرود کریسمس ماپت فیلمی موزیکال ـ فانتزی به کارگردانی برایان هنسون است که بر اساس یکی از داستان‌های کوتاه چارلز دیکنز به نام سرود کریسمس ساخته شده است.

مایکل کین در این فیلم نقش همان پیرمرد خسیس و عبوس (اسکروج) را دارد که از کمک کردن به دیگران عاجز است. در کنار آن نقش شخصیت محبوب کرمیت هم در نقش منشی ساده و مهربان اسکروج را بازی می‌کند که به همراه همسر دوست‌داشتنی‌اش، میس پیگی در خانه مشغول بزرگ کردن بچه خوک‌ها و بچه قورباغه‌های کوچک است. استیون مکینتاش، جری نلسن از دیگر بازیگران این فیلم هستند.

البته در سال ۲۰۰۹ انیمیشنی به نام A Chritsmas Carol به کارگردانی رابرت زمکیس (که تجربه ساخت عناوینی مثل فارست گامپ را داشته) ساخته شده بود که در آن جیم کری در نقش اسکروج به ایفای نقش پرداخته بود.

۱۰. Team America: World Police (تیم آمریکا: پلیس جهانی ـ ۲۰۰۴)

کارگردان: تری پارکر

تیم آمریکا: پلیس جهانی فیلمی کمدی تری پارکر و نویسندگی مت استون پم بردی ساخته شده که پیش از این هم در سیت کام انیمیشنی معروف، South Park، با یکدیگر همکاری داشتند.

تری پارکر در این فیلم سعی کرده شخصیت‌ها را تا حد زیادی به مجموعه تلویزیونی محبوب Thunderbirds نزدیک کند. در این فیلم نیروی ضد تروریستی آمریکای شمالی مشهور به «تیم آمریکا» به گروهی از تروریست‌ها در پاریس حمله می‌کنند. بعدها رهبر سازمان “اسپاتزوود” بازیگر مشهور تئاتر “گری جانستون” را دعوت می کند تا به تیم پیوندد.

متأسفانه به پیچیدگی‌های فنی این فیلم و دشواری‌های عکس‌برداری از عروسک‌های مانکن توجه کافی نشد و از سوی مخاطبان و منتقدان مورد کم لطفی قرار گرفته بود.

آیا شما هم از طرفداران این سبک نمایش‌ها و فیلم‌های عروسکی هستید؟ نظراتتان را در بخش کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید.

بیشتر بخوانید:

• نگاهی به فیلم The Trial of the Chicago 7 از منظر تاریخی
• معرفی 10 فیلم بر اساس حوادث واقعی غم‌انگیز
• معرفی ۲۰ فیلم برتر با حضور قاتلان سریالی
• 21 فیلم الهام‌بخش برای زمانی که عمیقاً دلسرد شده‌اید