با افزایش افسردگی و پرخاشگری در جامعه چه کنیم؟

هر چند تحقیقات مستند و مستدلی در خصوص میزان شادی در جامعه انجام نشده است، اما اکثر آمارهایی که تاکنون منتشر شده است، میزان شادی در جامعه ایران را کم و پایین‌تر از میانگین‌های جهانی ارزیابی کرده‌اند. در مقابل، گزارش‌ها از رشد آمار بیماری‌های روانی، میزان افسردگی و پرخاشگری در میان ساکنین شهرهای بزرگ و پرتراکم کشور حکایت می‌کنند.

بر اساس مطالعات و پژوهش‌های بی شمار در سراسر جهان بی گمان باید پذیرفت که شادی و غم در زندگی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی انسانها، تأثیرات عمده ای دارد و چه بسا که بسیاری از کشورها در راه افزایش شادی همگانی و فردی در کشور خود برنامه ریزی های دقیقی انجام می دهند. به رغم وجود صدها مطالعه در حوزه شادی و بعد اجتماعی آن نشاط و تاکید این مطالعات بر طراحی و ایجاد شادی در زندگی ایرانیان، اما به نظر می¬رسد در کشور ما این مهم با توجه چندانی روبه¬رو نبوده است و گاه در کشور بنا به تعبیرهای نادرست و بدون استدلال  مقامات، شادی امری متروک شده و به حاشیه گذاشته شده است، در حالی که این امر نه با فرهنگ ملی ایرانیان چندان تناسبی دارد و نه با فرهنگ دینی کشور. با وجود پتانسیلهای گوناگون در کشور، سن امید به زندگی در ایران حدود ۷۲ سال است که خود حکایت از فاصله بسیار ما با کشورهای پیشرفته و اروپایی است.

در حالی که به نظر می رسد در چارچوب برنامه ای اصولی و اصلاح برخی روشها می توان با یاری گرفتن از رسانه های گروهی و اجتماعی مانند صدا و سیما، سینما و رسانه های جمعی و طراحی شهری شاد … به سوی جامعه ای شادتر حرکت کرد جامعه ای که در کنار شادی بیشتر مسلماً نتایج مثبتی از تلاش و حرکت به سمت جلو را همراه خود دارد و همچنین باعث جذب حداکثری جوانان به مشارکت، افزایش امید، نوع دوستی، جامعه پسندی و فرایض دینی خواهد شد، چرا که جوان به دنبال شادی و تفریح است و عدم وجود بسترهای مناسب برای شادی می تواند تبعات بدی را برای جوانان و جامعه ماند اعتیاد و مصرف الکل به همراه داشته باشد.

زندگی در شهر های شاد دلبستگی بیشتری را به محله ها و همسایگان ایجاد می کند و ساکنین شهر های شاد معمولا از مهاجرت پرهیز می کنند. نوع دوست ترند، امیدوارند، آرامش بیشتری را تجربه می کنند و از سبک زندگی و کیفیت مطلوب تری برخوردارند. اگرچه اشتغال و درآمد ماهیانه و سطح تولید ناخالص داخلی مردم کشورها با سطح شادی آنها در ارتباط است و اغلب کشورهای شاد جهان از استانداردهای سلامت اجتماعی بالا و سطح اشتغال و درآمد بالایی برخوردارند ولی با روش های بسیار ساده و آسانی می توان سطح شادی و امید را در بین مردم شهرهای کشور نسبت به وضع موجود افزایش داد به عنوان نمونه بعضی از این راهکارها فهرست وار مطرح می شود:

ورزش همگانی، نمایش جنگ ها ، فیلم ها و برنامه های طنز و فکاهی از رسانه های تصویری، تقویت روحیه امید و توکل، جشنواره های خیابانی، تشویق به پیاده روی و طراحی پیاده راه، جشنواره های اقوام، مسابقات کتاب خوانی، طراحی بازارهای محلی و خیریه، توسعه و طراحی استریت فودها، خدمات سلامت، افزایش موزه ها، آموزش مهارتهای زندگی، توسعه سینماها و نمایش تاترها و فیلم های کمدی، سیرک ها، نمایش های خیابانی، نمایش حیوانات دست آموز، ساماندهی ترافیک و حمل و نقل، پخش موسیقی در اماکن عمومی، نظارت بر خدمات به مردم، اموزش مهارت‌های قدردانی و بخشش، تندیس مشاهیر، جشنواره های نوع دوستی، مشارکت مردم در تصمیم گیری، احترام به حقوق شهروندی، کاهش فساد اداری، اجازه ابراز هیجانات مثبت در مناسبت ها و مراسم شاد،زیست شبانه، جشنوارهای اقلیت ها و اقوام، طراحی محیط های شاد، طراحی محلات با توجه به حس هویت مکان و دلبستگی مکان، کنسرت های محلی، افزایش اشتغال، سطح رفاه و استانداردهای سلامت اجتماعی با تلاش و احتمام جدی حکمرانی  و… ده‌ها راهکار دیگر که بسیاری از آنها ممکن است حتی بدون هزینه باشد.و سطح امید و نشاط اجتماعی را افزایش دهد.

* استاد روان شناسی اجتماعی