باید و نبایدهای نمایش تصاویر یک حادثه در رسانه ها

فریدون صدیقی ـ روزنامه نگار باسابقه ـ با اشاره به نقش مهم «مخاطب» به عنوان متر و معیاری برای نحوه پرداختن به حوادث در قالب فیلم و عکس، تصریح کرد: اگر رسانه ای پرمخاطب است و یا مخاطب وسیعی دارد ـ همچون صداوسیما ـ ناچار است به خطوطی تن بدهد که مبادا تصویری به شدت و عمیقا احساسات مخاطب را جریحه دار کند. هر رسانه ای مخاطب هدف مشخصی دارد و آن مخاطب هدف ممکن است آمادگی تماشای صحنه ای را داشته باشد یا بر عکس احساساتش جریحه دار شود. مخاطبانِ هدف رسانه ها با هم متفاوت است. و بر اساس این تفاوتِ مخاطب، رسانه ها می توانند عکس ها و تصاویر متفاوت با بار احساسی و هیجانی متنوعی را برای یک خبر انتخاب کنند.

خود حادثه می گوید من را نشان بده!

این استاد روزنامه نگاری با بیان این نکته که ذات یک حادثه، هیجانات و بار عاطفی به همراه دارد، تصریح کرد: وقتی حادثه ای مثل سیل یا زلزله رخ می دهد، خود حادثه می گوید من را نشان بده. جنس اتفاق به گونه ای است که باید تصاویر آن نشان داده شود و این نمایش تصاویر، با نشان دادن بازی فوتبال یا عروسی که یکسری ملاحظات باید در آن رعایت شود، متفاوت است. اگر حادثه ای ناگهانی آمده، نمی توان جلوی آن را گرفت و خود حادثه می گوید من را نشان بده. پس نمی شود آن را پنهان کرد. البته ممکن است در برخی رسانه ها بزرگ نمایی شود که آن موضوع دیگری است. در مورد حوادثی مثل حوادث رانندگی که در سال حدود ۱۸ هزار نفر جان خود را در جاده ها از دست می دهند هم همین طور است. این عددِ خیلی بزرگی است. آیا نباید این را بگوییم؟ سه عامل در این حوادث رانندگی دخیل هستند؛ عامل اول، عامل انسانی است. دو عامل دیگر هم به عوامل انسانی برمی گردد. یکی فنی بودن و مهندسی بودن جاده هاست و دیگری استاندارد نبودن وسیله نقلیه است. عامل انسانی اول هم بی توجه فرد به قوانین راهنمایی و رانندگی است.

کدام تصاویر را نباید پنهان کرد؟

صدیقی درباره ی ملاحظات پرداختن به صحنه های دلخراش در رسانه ها، یادآور شد: زمانی ما تصاویر را در رسانه ها مبهم می کردیم؛ به عنوان مثال اگر تصویر متهمی را نشان می دادیم، آن را فلو می کردیم که کاملا درست بود. اما به نظرم ماشینی که در سیل شناور است را نمی توان نشان نداد. طبیعی است که تصویر فردی که در اثر آتش سوزی در برج متروپل، دچار جراحت شدید شده را نباید به تصویر کشید، دلخراش است، اما تجسس ماموران برای یافتن افراد و بیرون کشیدن فردی از زیر آوار را نمی توان پنهان کرد. البته که نمایش این تصاویر عمیقا به هر شکلی باعث ترس است اما اطلاق سیاه نمایی به آن موضوعیتی ندارد.

۷۵۷۵