ایران و عربستان؛ از آغاز مناسبات دیپلماتیک تا همگرایی اقتصادی

صحنه جهانی این روزها شاهد تحولاتی است که پرده از بسیاری حقایق و فریب‌کاری‌های مدعیان آزادی، حقوق بشر، دموکراسی و گفتگو بر می‌دارد.

نگاهی واقع‌بینانه بر معادلات جهانی نشان‌گر دو روند متفاوت است که در دو نقطه‌ی محوری جهان یعنی اروپا و آسیا در جریان است.

در اروپای مدعی دموکراسی، تمدن و صلح‌طلبی، هر روز بر آتش سرکوب و جنگ افزوده می‌شود. از یک‌سو بسیاری از کشورهای اروپایی مانند فرانسه و انگلیس صحنه سرکوب خشن و گسترده تظاهرات ضد دولتی است و از سوی دیگر مقامات اروپا به‌جای گزینه سیاسی، همچنان بر طبل جنگ در اوکراین می‌کوبند.

عضویت فنلاند در ناتو و ارسال میلیاردها دلار تسلیحات به کی‌یف در کنار افشای رسوایی حضور نیروهای ویژه غربی به‌ویژه انگلیسی و آمریکایی در اوکراین در کنار رد طرح ۱۲ ماده‌ای چین برای پایان جنگ از جمله رفتارهای جنگ‌طلبانه اروپایی‌ها است.

از این روند که یادآور دوران قرون وسطی و جنگ‌های داخلی اروپا و حتی دو جنگ جهانی است به صراحت می‌توان به عنوان «عصر بربریت جدید» یاد کرد.

در همین حال اما؛ در حوزه آسیایی روند تحولات مسیری دیگر برگزیده و از غرب تا شرق آسیا موج هم‌گرایی، تعامل و گفتمان در مسیر رفع سوء تفاهم‌ها و میانجی‌گری‌های سازنده مبتنی بر اصل عدم مداخله بازیگران غربی و بیگانه فراگیر شده است.

حضور مقامات عربی در سوریه، سفر اسد به امارات، سفر فیصل مقداد به عربستان و الجزایر و بیانیه عربستان مبنی بر رضایت از احیاء روابط با دمشق و بازگشت سوریه به اتحادیه عرب، سفر هیات عربستانی و عمانی به یمن پس از ۸ سال جنگ، رایزنی‌های گسترده میان کشورهای منطقه نظیر برگزاری نشست چهارجانبه مسکو با حضور ایران، سوریه، روسیه، ترکیه برای حل اختلافات آنکارا و دمشق، برگزاری نشست همسایگان افغانستان در سمرقند و… نمونه‌هایی از این روند هستند.

در این میان؛ یکی از مهم‌ترین و اثرگذارترین موضوعات، به ثمر رسیدن دو سال مذاکرات ایران و عربستان با تلاش و میزبانی عمان و عراق بود که در ۱۹ اسفند ۱۴۰۱ با میزبانی و ایفای نقش ارزنده چین و با دیدار دبیران شورای عالی امنیت ملی دو کشور در پکن رقم خورد.

این توافق که نشان از عزم و اراده‌ی تمام آسیایی برای رسیدن به اهدافی بزرگ و راهبردی بدون دخالت خارجی داشت، در حالی صورت گرفت که غرب با سراسیمه‌گی به موضع‌گیری در قبال آن پرداخت و کوشید آن را توافقی موقت و صرفا روی کاغذ القاء کند!

رسانه‌های غربی از جمله فارسی‌زبانان معاند، عامدانه این توافق را صرفا امنیتی نشان داده و حتی با ادعاهایی چون تاثیر این توافق بر پایان نزاع ایران و عربستان بر سر یمن، کوشیدند پرونده سیاه غرب در تحمیل بحران انسانی و جنگ به یمن را سفیدسازی کرده و آن را به جنگ شیعه و سنی تقلیل دهند.

این در حالی است که اراده ایران و عربستان برای یافتن منابع جدید اقتصادی و تعاملات نوین در چارچوب نظم جدید جهانی به دور از یک‌جانبه‌گرایی غربی، بیان‌گر خواست طرفین برای نقش‌آفرینی در اقتصاد چندجانبه‌گرایانه جهانی است.

در همین راستا؛ سفر آتی «سید احسان خاندوزی» وزیر اقتصاد به عربستان و نگاه مثبت سعودی به سرمایه‌گذاری در ایران علاوه بر اینکه بیان‌گر دیدگاه مثبت طرفین به تعمیق همه‌جانبه روابط در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و امنیتی است، نشانه‌ای بر نگاه تعاملی طرفین جهت تحقق تحولی بنیادین در اقتصاد منطقه‌محور و نقش‌آفرینی در اقتصاد بین‌المللی است.

این فرایند در کنار تعاملات سیاسی و امنیتی می‌تواند به تثبیت بیشتر ثبات پایدار منطقه با محوریت هم‌گرایی منطقه‌ای بدون نیاز به مداخلات خارجی منجر شود که تسریع کننده خروج بیگانگان و پایان دادن به دخالت‌های مخرب آنها در امور منطقه خواهد بود.

۳۱۱۳۱۱