انواع دیورتیک‌ها؛ از قرص ادرار آور تا خوراکی‌های طبیعی

اگر بخواهید آب اضافی بدنتان را از دست بدهید یا از سنگ کلیه جلوگیری کنید، شاید نیاز به مصرف قرص ادرار آور یا ادرارآورهای طبیعی داشته باشید. داروهای ادار آور که «قرص آب» هم نامیده می‌شوند، به کلیه‌های شما کمک می‌کنند با دفع ادرار، از شر آب و نمک اضافه بدن خلاص شوند. ادرارآورهای طبیعی فواید زیادی دارند، از کاهش فشار خون گرفته تا نفخ شکم. اما می‌دانید چه‌کار می‌کنند و چطور باید به رژیم غذایی شما اضافه شوند؟ برای اطلاعات بیشتر درباره این مسئله تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

ادرارآور چیست؟

قرص ادرار آور یا دیورتیک نوعی داروست که تولید ادرار را افزایش می‌دهد و گاهی قرص آب هم نامیده می‌شود. این داروها برای حذف آب اضافی بدن و درمان بیمار‌هایی مثل نارسایی قلبی، بیماری کبدی و فشار خون بالا استفاده می‌شوند.

معمولا از انواع قرص ادرار آور برای درمان بیماری‌های مختلف استفاده می‌شود، اما این داروها ممکن است عوارض جانبی مثل سردرد، سرگیجه و افزایش قند خون داشته باشند. به همین دلیل بسیاری از افراد سعی می‌کنند ادرارآورهای طبیعی را جایگزینشان کنند. این غذاها، مکمل‌ها یا داروهای گیاهی اثری مشابه قرص‌های ادرارآور دارند و سبب دفع مایعات اضافی بدن می‌شوند. همچنین بسیاری از آنها حاوی ویتامین، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان هستند و فواید دیگری نیز برای سلامتی دارند.

انواع قرص ادرار آور

داروهای ادرار آور به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند:

• شبه‌تیازیدی: می‌توانند به مدت طولانی استفاده شوند و مقدار متوسطی از آب را از بین می‌برند.
• ادرارآور حلقوی یا لوپ: قدرت بیشتری دارند و برای موارد اورژانسی خیلی مناسب‌اند.
• نگهدارنده پتاسیم: به شما کمک می‌کنند تا همان طور که آب و نمک را از دست می‌دهید، پتاسیم را حفظ کنید.

ادرارآورهای مختلف را می‌توان با هم استفاده کرد. همچنین می‌توانید آنها را با داروهای دیگر و قرص‌های مشابه استفاده کنید. برخی از ادرارآورها عبارت‌اند از:

• آلداکتون (اسپیرونولاکتون)؛
• بومکس (بومتانید)؛
• دمودکس (تورسمید)؛
• اسیدریکس (هیدروکلروتیازید)؛
• لاسیکس (فوروزماید)؛
• زاروکسولین (متولازون).

کاربردهای قرص ادرار آور

در بعضی موارد ممکن است پزشک مصرف ادرارآور را تجویز کند، از جمله:

• خیز یا ادم: قرص‌های ادرارآور میزان ورمی را که معمولا در پا ایجاد می‌شود کاهش می‌دهند.
• فشار خون بالا: ادرارآورهای تیازیدی فشار خون و خطر سکته مغزی و حمله قلبی را کاهش می‌دهند.
• نارسایی قلبی: ادرارآورها ورم و احتقان ریه را کم می‌کنند. معمولا از ادرارآور حلقوی یا لوپ برای نارسایی قلبی استفاده می‌شود.
• مشکلات کلیه: با مصرف ادرارآور بدن آب کمتری نگه می‌دارد.
• مشکلات کبد: اگر سیروز داشته باشید، ادرارآور می‌تواند تجمعات مایعات را کم کند.
• آب مروارید: این داروها فشار چشم را کاهش می‌دهند.

نحوه مصرف ادرارآورها

• اگر دیابت، بیماری کبدی، کلیوی یا نقرس دارید، قبل از مصرف دارو با پزشک صحبت کنید.
• از دستورالعمل همراه دارو پیروی کنید. اگر روزی یک دوز داروی ادرارآور دارید، آن را صبح همراه با صبحانه یا بلافاصله بعد از آن مصرف کنید. اگر بیشتر از یک دوز دارو در روز دارید، آخرین مرحله دارو را قبل از ساعت ۴ بعدازظهر مصرف کنید تا شب برای ادرارکردن از خواب بیدار نشوید.
• تعداد دوزهای مصرفی روزانه، فاصله بین آنها و مدت مصرف دارو به نوع داروی تجویزی و شرایط شما بستگی دارد.
• هر روز وزنتان را در یک زمان خاص با ترازویی یکسان اندازه بگیرید و یادداشت کنید. اگر بیشتر از ۱٫۳۰ کیلوگرم در روز یا بیشتر از ۲٫۲ کیلوگرم در هفته وزن اضافه کردید، به پزشک اطلاع دهید.
• در دوره مصرف دارو، فشار خون و فعالیت کلیه‌هایتان را مرتب بررسی کنید. ادرارآورها می‌توانند میزان پتاسیم و منیزیم خون را تغییر دهند.
• برای بررسی دوره‌ای اثر دارو به‌موقع به پزشک مراجعه کنید.
• یکی از آسان‌ترین روش‌ها برای حذف آب اضافی بدن اضافه‌کردن میوه‌ها و سبزیجات ادرارآور به رژیم غذایی است. سعی کنید روزتان را با اسموتی‌های سبز خوشمزه شروع کنید و به‌جای شیرینی، سالاد میوه و به‌جای سیب‌زمینی سرخ‌شده، سالاد سبزیجات میل کنید.
• قرص‌های ادرارآور طبیعی و مکمل‌ها هم می‌توانند راه‌حلی سریع برای حذف آب اضافی بدن باشند. همچنین مصرف چای می‌تواند حجم ادرار را افزایش دهد و آب اضافی را دفع کند.

عوارض جانبی داروهای ادرار آور

• باید انتظار داشته باشید که حتی چند ساعت بعد از مصرف ادرارآور مدام به دست‌شویی مراجعه کنید. اگر روزانه ۲ دوز دارو مصرف می‌کنید، دوز دوم را در ساعات پایانی روز نخورید تا بتوانید خواب شبانه مناسبی داشته باشید و برای ادرارکردن بیدار نشوید.
• همچنین ممکن است در معرض خطر کم آبی باشید و نوشیدن مایعات زیاد کافی نباشد. اگر خیلی تشنه‌اید، خشکی دهان شدید دارید، مدفوعتان زرد پررنگ است، دفع کافی ندارید، دچار یبوست شده‌اید یا سردرد بدی دارید به پزشک مراجعه کنید.
• ممکن است خستگی یا ضعف شدید داشته باشید. این عوارض با عادت‌کردن بدنتان به دارو کاهش می‌یابد. اگر علائم برطرف نشد، به پزشک مراجعه کنید. در این شرایط دوز دارو باید تنظیم شود.
• ممکن است افت فشار خون یا کم‌آبی، احساس گیجی و سبکی سر داشته باشید، به‌خصوص هنگام ایستادن.
• ممکن است میزان سدیم و پتاسیم خونتان خیلی کمتر یا خیلی بیشتر از میزان طبیعی شود. این مسئله می‌تواند موجب خستگی و ضعف شما، گرفتگی عضلات یا سردرد شود. در موارد نادر ممکن است قلبتان سریع‌تر بزند (بیشتر از ۱۰۰ ضربان در دقیقه) یا به‌سبب کاهش میزان پتاسیم شروع به استفراغ کنید.
• ادرارآورها ممکن است کنترل قند خون را سخت کنند و در افرادِ مستعد موجب دیابت شوند. همچنین ممکن است دچار نقرس شوید.
• مصرف هم‌زمان چند قرص و دارو ممکن است عوارض جانبی را بیشتر کند. برای کاهش این احتمال، درباره زمان مصرف داروها با پزشک مشورت کنید.
• اگر تاری دید مداوم یا شدید، گیجی، سردرد، تعریق زیاد یا بی‌قراری دارید، به پزشک مراجعه کنید.

در این موارد بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:

• تب، گلودرد، سرفه، زنگ‌زدن گوش، خونریزی یا کبودی غیرمعمول، کاهش وزن سریع و زیاد.
• جوش پوستی.
• کاهش اشتها، حالت تهوع، استفراغ یا گرفتگی عضله.

اگر علائم نگران‌کننده دیگری دارید هم به پزشک مراجعه کنید.

موارد منع مصرف داروهای ادرار آور

• بعضی از ادرارآورها داروی سولفا هستند و ممکن است سبب واکنش حساسیتی شوند.
• افراد مسن ممکن است بیشتر دچار عوارض جانبی مثل غش و گیجی ناشی‌ از کم‌آبی شوند.
• مصرف اکثر ادرارآورها در دوران شیردهی مشکلی ندارد. البته حتما در این باره با پزشک مشورت کنید.
• کودکان هم می‌توانند از داروهای ادرار آور استفاده کنند البته به مقدار کمتر. عوارض جانبی دارو برای کودکان مشابه بزرگ‌سالان است. داروهای نگهدارنده پتاسیم می‌توانند میزان کلسیم را کاهش دهند که در رشد استخوان اختلال ایجاد می‌کند.

تداخلات دارویی

• برای جلوگیری از مشکلات احتمالی، پزشک را در جریان تمام داروهای مصرفی شامل محصولات گیاهی، داروهای بدون نسخه، ویتامین‌ها و مکمل‌های غذایی قرار دهید.
• ادرارآورها معمولا با داروهای دیگر تجویز می‌شوند. اگر در زمان مصرف داروها با هم عوارض جانبی بیشتری داشتید، به پزشک مراجعه کنید. شاید لازم باشد زمان مصرف داروها را تغییر دهید.

قبل از مصرف داروهای ادرار آور، مصرف داروهای دیگر را به پزشک اطلاع دهید از جمله:

شاید نیاز باشد که برای بعضی از داروهای ادرار آور رژیم غذایی خاصی را رعایت کنید، از جمله:

• رژیم غذایی کم‌نمک.
• مصرف مکمل پتاسیم یا غذاهای سرشار از پتاسیم مثل موز، سیب‌زمینی شیرین، اسفناج، لوبیا و آب پرتقال. اگر از ادرارآورهای نگهدارنده پتاسیم استفاده می‌کنید ممکن است پزشک از شما بخواهد از رژیم غذایی سرشار از پتاسیم، جایگزین نمک، شیر کم‌نمک و سایر منابع پتاسیم پرهیز کنید.

۱۹ ادرارآور طبیعی

۱. چای سبز

قرص ادرار آور یکی از اولین روش‌ها برای مقابله با فشار خون بالاست و می‌تواند با کاهش سدیم اضافی از طریق دفع ادرار، فشار خون را کاهش دهد. مصرف ادرارآورهای طبیعی برای فشار خون بالا هم اثر مشابهی دارد. مثلا چای سبز فشار خون سیستولی و دیاستولی را کاهش می‌دهد.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک اختلالی است که در زنانی با مقدار زیاد هورمون مردانه ایجاد می‌شود و با علائمی مثل قاعدگی نامنظم، افزایش وزن، افسردگی و جوش همراه است. قرص ادرار آور معمولا برای درمان سنتی این بیماری استفاده می‌شود و با حذف آب اضافی و هورمون آندروژن به کاهش علائم کمک می‌کند. چای سبز هم حاوی اپی‌گلوکاتچین است و علاوه‌ بر حذف آب اضافی، اثرات ضدآندروژن دارد.

۲. چای سیاه

یکی از فواید چای سیاه ادرارآوربودن آن است.

۳. جعفری

بر اساس تحقیقات، جعفری خاصیت دیورتیک دارد. عصاره جعفری میزان ادرار را افزایش چشمگیری می‌دهد که خاصیت ادرارآوری این گیاه را تأیید می‌کند.

۴. قاصدک

مثل ادم، آب‌آوردگی شکم (آسیت) هم تجمع مایع در حفره صفاقی است. صفاق بافتی است که شکم را می‌پوشاند و به حفاظت از اندام‌های داخلی بدن کمک می‌کند. آسیت معمولا به‌سبب بیماری کبدی یا سیروز اتفاق می‌افتد. معمولا برای مهار و درمان این وضعیت از قرص‌های ادرارآور استفاده می‌شود تا مایعات اضافی از بدن خارج شود. استفاده از ادرارآورهای طبیعی هم می‌تواند اثر مشابهی داشته باشد و بسیاری از آنها می‌توانند از کبد محافظت کنند. عصاره برگ قاصدک خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی هم دارد که می‌تواند از آسیب کبدی جلوگیری کند.

۵. گل ختمی

چند گیاه ادرارآور از جمله گل ختمی و زنجبیل توانایی کاهش فشار خون را دارند.

۶. زالزالک

بر اساس تحقیقات، برگ‌های زالزالک به‌خاطر اینکه فلاونوئید‌ دارد ممکن است از شدت بیماری کبد چرب غیرالکلی بکاهد.

۷. گیاه دم‌اسب

با آزمایش روی حیوانات مشخص شده است که گیاه دم‌اسب خاصیت دیورتیک و ضداسپاسمی دارد و می‌توان همچون داروی سنتی برای درمان ادم، بیماری مثانه و کلیه و بهبود زخم و سوختگی از آن استفاده کرد.

۸. میوه اُرس

میوه ارس از صدها سال پیش به‌عنوان ادرارآور طبیعی استفاده شده است. تحقیقات اثرات این گیاه بر کلیه و خاصیت حذف مایعات آن را تأیید می‌کنند.

۹. کرفس

کرفس و به‌ویژه ریشه کرفس غذای آبرسانی است که ادرارآوری طبیعی محسوب می‌شود. این گیاه می‌تواند از فشار خون گرفته تا سلامت کبد و دستگاه گوارش را بهبود دهد.

۱۰. لیمو

اگر دچار سنگ کلیه شده ‌باشید، می‌دانید که درد آن چقدر زیاد است. سنگ کلیه به‌علت انباشت مواد معدنی سخت در کلیه ایجاد می‌شود و با علائمی مثل درد، حالت تهوع، استفراغ و خون در ادرار همراه است.

معمولا برای رفع این مشکل مصرف زیاد مایعات پیشنهاد می‌شود. گاهی‌ اوقات برای پیشگیری از سنگ کلیه قرص ادرار آور تجویز می‌شود. مصرف غذاهای ادرارآور طبیعی تا حد زیادی از سنگ کلیه پیشگیری می‌کند. مثلا لیمو آبرسانی را تقویت می‌کند و به‌سبب داشتن اسیدسیتریک زیاد با افزایش حجم ادرار از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری می‌کند. بر اساس پژوهش‌ها، لیموناددرمانی در طول زمان می‌تواند احتمال سنگ کلیه را کاهش دهد.

۱۱. فلفل دلمه‌ای

فلفل دلمه‌ای غذای کم‌کالری پرآبی است که خاصیت ادرارآوری دارد.

۱۲. سیر

سیر خاصیت ادرارآوری دارد و برای مهار فشار خون بالا و حمایت از سلامت قلب استفاده می‌شود. بقراط از سیر به‌جای ملین و مدر و آریستوفان از سیر برای درمان تومور‌های رحمی استفاده می‌کرد.

۱۳. پیاز

نتایج تحقیقات بر خاصیت ادرارآوری پیاز تأکید دارند. علاوه‌ بر این، پیاز از قلب و دستگاه تنفسی هم محافظت می‌کند.

۱۴. هندوانه

احتباس مایعات در بدن یا ادم موجب ورم، پف و نفخ می‌شود. استفاده از مواد ادرارآور طبیعی روشی آسان و مؤثر برای حذف آب اضافی و پیشگیری از نفخ است. هندوانه به‌علت آب زیادی که دارد، ادرارآور طبیعی بی‌نظیری برای ادم است. مصرف غذاهای آبرسان و ادرارآورهای طبیعی مثل میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند به حذف آب اضافی و پیشگیری از تجمع مایعات در بدن کمک کند.

۱۵. خیار

خیار یکی از بهترین غذاهای سم‌زداست که با تولید ادرار بیشتر به حذف سموم و مواد دفعی از بدن کمک می‌کند. همچنین با نفخ مبارزه می‌کند و جلوی احتباس آب را می‌گیرد.

۱۶. انگور

طبق آزمایش روی حیوانات و انسان‌ها، انگور خاصیت ادرارآوری زیادی دارد. مواد مغذی انگور هم به افزایش طول عمر و مبارزه با بیماری کمک می‌کنند.

۱۷. زنجبیل

زنجبیل به‌عنوان ادرارآوری طبیعی به گوارش، سلامت قلب و ایمنی بدن کمک می‌کند. به این منظور می‌توانید از ریشه یا چای زنجبیل استفاده کنید.

۱۸. انواع توت

توت‌ها یکی از بهترین ادرارآورهای طبیعی هستند که می‌توانند به تنظیم فشار خون و سلامت کلی کمک کنند.

۱۹. مارچوبه

یکی از فواید ادرارآورهای طبیعی حذف سموم است. محققان کره‌ای دریافتند که عصاره مارچوبه خاصیت درمانی دارد و می‌تواند از سلول‌های کبدی در برابر سموم محافظت کند.

شما بگویید

شما چقدر با انواع ادرارآورها آشنایی دارید؟ آیا می‌توانید موارد دیگری را به این فهرست اضافه کنید؟ در صورت تمایل، می‌توانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه برایمان بنویسید و این مطلب را از طریق شبکه‌های اجتماعی با دوستانتان به اشتراک بگذارید.

اولویت‌بندی کارها را بیاموزید تا در زمان کمتر، بهینه‌تر کار کنید.