انتشارات کوچکی که خانه برندگان نوبل است

هنگامی که «ژاک تستارد» در سال ۲۰۱۴ شرکت انتشاراتی خود را راه اندازی کرد، نامی را را انتخاب کرد که نشان دهنده یک تلاش دیوانه‌وار باشد. او نام انتشارات نوپای خود را «فیتزکارالدو» گذاشت که اشاره‌ای به فیلم «ورنر هرتزوگ» در سال ۱۹۸۲ دارد که در آن فردی قصد دارد یک قایق بخار ۳۲۰ تنی را بر فراز تپه‌ای در وسط جنگل‌های بارانی آمازون ببرد.

تنها پس از هشت سال، این تلاش به طرز شگفت‌انگیزی به بار نشسته و «فیتزکارالدو» به یکی از پرمخاطب ترین مؤسسات انتشاراتی بریتانیا تبدیل شده که به عنوان مهم‌ترین انتشارات انگلیسی زبان برای برندگان جایزه نوبل شهرت یافته است. «آنی ارنو» نویسنده فرانسوی که هفته گذشته برنده جایزه نوبل ادبیات ۲۰۲۲ شد، پس از «اولگا توکارچوک» از لهستان در سال ۲۰۱۹ و «سوتلانا الکسیویچ» روزنامه‌نگار و نویسنده بلاروسی در سال ۲۰۱۵، سومین نویسنده برنده نوبل ادبیات است که این انتشارات ناشر رسمی آثارش به زبان انگلیسی است.

این ناشر بریتانیایی در سال ۲۰۱۰، ناشر آثار «یون فوسه» نویسنده و نمایشنامه‌نویس نروژی هم بود که مرتباً در میان شانس‌های دریافت نوبل ادبیات قرار دارد. «فیتزکالردو» همچنین ناشر یکی از کتاب‌های نوشته «الفریده یلینک» است، اگرچه او در سال ۲۰۰۴، یک دهه قبل از تاسیس این انتشارات، جایزه نوبل دریافت کرده بود.

آثار این انتشارات در خارج از محدوده جایزه نوبل نیز حضور درخشانی دارند و از سال ۲۰۱۷، ده‌ها کتاب این انتشارات از جمله «فصل توفان» نوشته «فرناندا ملکور» و «به یاد خاطره» اثر «ماریا استپانوا» نامزد جایزه بین‌المللی بوکر، یکی از برجسته‌ترین جوایز در حوزه ادبیات ترجمه شده‌اند و در سال ۲۰۱۸، «پروازها» نوشته «اولگا توکارچوک» این عنوان را کسب کرد.

یک روز پس از معرفی «آنی ارنو» به عنوان برنده نوبل ۲۰۲۲، مدیر این انتشارات دستور چاپ مجدد ۶۵ هزار نسخه از کتاب هایش را داده است تا همگام با افزایش تقاضای ناشی از کسب نوبل باشد. این رقم برای انشتاراتی این‌چنین بسیار چشمگیر است، زیرا آنها در تمام طول سال ۲۰۲۱ حدود ۱۳۵ هزار جلد کتاب در تمام عناوین فروخته‌ بودند.

«ژاک تستارد» مدیر این مؤسسه نشر که دفتر یک اتاقه آن در جنوب لندن قرار دارد، می‌گوید که اگر مردم انتشارات «فیتزکارالدو» را خانه‌ی نوبل خطاب کنند، به نظر او «بسیار احمقانه» است؛ زیرا این‌طور نیست که آنها یک استراتژی برای تلاش و پیروزی در جایزه نوبل داشته باشند و سلیقه او به صورت اتفاقی با اعظای آکادمی سوئد که هر ساله برنده جایزه نوبل ادبیات را تعیین می‌کنند، همسو می‌شود.

با این حال، فعالان ادبی بریتانیا می‌گویند که موفقیت این انتشارات تنها با شانس قابل توضیح نیست. «پل کیگان»، سردبیر سابق «پنگوئن کلاسیک» که اولین کار انتشاراتی خود را در سال ۲۰۱۲ در نشریه‌ای به نام «ناتینگ هیل» به «تستارد» داد، می‌گوید که بسیاری از افراد در صنعت انتشارات بریتانیا از موفقیت «فیتزکارالدو» گیج شده‌اند. اما «کیگان» تاکید می‌کند این واقعیت که «تستارد» داستان‌هایی را به زبان‌های فرانسوی و اسپانیایی و همچنین به زبان انگلیسی می‌خواند، او را قادر ساخته تا نویسندگانی را شناسایی کند که ممکن است از قلم سایر ویراستاران در دنیای انتشارات بریتانیا بیفتند.

«گبی وود» مدیر بنیاد جایزه بوکر در این باره می‌گوید: «تصور می‌کنم ناشران دیگر نسبت به فیتزکارالدو حسادت خاصی دارند. چیزی که ژاک دارد این است که حس می‌کند دنیا (ادبیات غیرانگلیسی زبان) می‌تواند کارهای مهمی برای شما به ارمغان بیاورد و این امر او را در صنعت انتشاراتی با نگرشی تا حدی رقت‌انگیز نسبت به داستان‌هایی غیر انگلیسی زبان، برجسته کرد. در سال ۲۰۱۸، تنها حدود ۶ درصد از داستان‌های منتشر شده در بریتانیا و ایرلند از زبان دیگری ترجمه شده بود.

بسیاری از عناوین برنام‌ ریزی شده برای چاپ در این انتشارات، کتاب‌های جدیدی از نویسندگانی هستند که قبلا نیز آثارشان از طریق این انتشارات عرضه شده است. فیتزکارالدو حق نشر هشت عنوان از آثار «آنی ارنو» را در اختیار دارد و مدیر این موسسه کوچک انتشاراتی معتقد است تعهد به پیروی از نویسندگان بدون توجه به آنچه آنها تولید می کنند، راه دیگری است که او را در صنعت انتشارات بریتانیا برجسته کرده است.

«تستارد» که در فرانسه متولد شده اما در انگلستان و ایرلند تحصیل کرده، به عنوان دانشجوی دانشگاه آکسفورد، در مسیر تحصیل در مقطع دکتری رشته تاریخ بوده اما نظرش تغییر می‌کند و در ابتدا برای چند ماه در نشریه ساندی تایمز لندن مشغول به کار می‌شود ولی او جاه طلبی‌های بزرگ‌تری در سر داشت و در فوریه ۲۰۱۴ در حالی انتشارات «فیتزکارالدو» را تاسیس کرد و از یکی از اعضای خانواده‌اش برای تا دو سال اجاره و انشتار حداقل ۱۰ کتاب، پول قرض کرد.

او می‌گوید از همان ابتدا چشم اندازش این بوده که نیمی از فهرست کتاب‌های منتشر شده ترجمه شده باشد و از آثار رادیکال و معاصر باشد که با گذر از مرزهای فُرم، ژانرهایی مانند خاطره و داستان‌نویسی را با هم درآمیزد و در نهایت اولین کتاب انتشارات فیتزکارالدو کتاب «منطقه» اثر «ماتیاس اینارد» بود، رمان ۵۲۱ صفحه‌ای به شیوه جریان سیال ذهن که کل آن در یک جمله گفته شده بود و علیرغم ظاهر چالش‌برانگیزش، به شدت درگیرکننده بود.

روش‌های «تستارد» برای کشف و به دست آوردن آثار چندان منحصر به فرد نبوده و طبق گفته خودش از ویراستاران مؤسسات انتشاراتی در سراسر اروپا و آمریکا و همچنین از مترجمان و نویسندگانی که به آنها اعتماد دارد راهنمایی دریافت کرده است. با این حال، او از این نگرش در میان اکثر ناشران بریتانیایی و آمریکایی سود می‌برد که معتقدند داستان خارجی بسیار گران و انتشار آن دشوار است. او در سال ۲۰۱۴ و در جریان نمایشگاه کتاب فرانکفورت عنوان کرد زمانی که حق انتشار نسخه انگلیسی زبان کتاب «زمان دست دوم» نوشته «سوتلانا الکسیویچ» (تاریخ شفاهی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی) را کسب کرده، از این که این کتاب را پیش از این هیچ ناشری قبول نکرده شگفت زده شده است؛ چرا که این کتاب پیش از آن صدها هزار نسخه در فرانسه فروخته بود. مدیر آثار «الکسیویچ» در ابتدا پیشنهاد «تستارد» را نمی‌پذیرد؛ چرا که انتشارات فیتزکارالدو در آن زمان تنها دو کتاب منتشر کرده بود اما با پیدا نشدن هیچ ناشر دیگری سرانجام رضایت می‌دهد.

همه رمان‌های این انتشارات دارای جلد ساده‌ای هستند که عنوان و نام نویسنده با متن سفید روی پس‌زمینه آبی نوشته شده است. عناوین غیرداستانی آن دارای جلدهای سفید با متن آبی هستند. «تستارد» می‌گوید که این طراحی تحت تأثیر کتاب‌های ناشران اروپایی انتشارات گالیمار در فرانسه قرار گرفته است که ظاهری مینیمالیستی مشابه دارند و حس وحدت بین عناوین چاپ‌شده را ایجاد می‌کنند.

بسیاری از عناوین برنام‌ ریزی شده برای چاپ در این انتشارات، کتاب‌های جدیدی از نویسندگانی هستند که قبلا نیز آثارشان از طریق این انتشارات عرضه شده است. فیتزکارالدو حق نشر هشت عنوان از آثار «آنی ارنو» را در اختیار دارد و مدیر این موسسه کوچک انتشاراتی معتقد است تعهد به پیروی از نویسندگان بدون توجه به آنچه آنها تولید می کنند، راه دیگری است که او را در صنعت انتشارات بریتانیا برجسته کرده است.

۵۷۵۷