اصول و آداب ارتباطات آنلاین؛ ۱۴ قانون طلایی که نباید فراموش کنید

ارتباطات آنلاین باعث شده بتوانیم دوستانی در سراسر جهان پیدا کنیم. برقراری ارتباطی آنلاین می‌تواند بسیار هیجان‌انگیز باشد. در عین حال، اگر آداب برقراری ارتباط آنلاین را ندانیم، ممکن است دچار سوءتفاهم شویم یا به دردسر بیفتیم. برای اینکه چنین مشکلاتی پیش نیاید، این مقاله را بخوانید تا اصول و آداب برقراری ارتباط آنلاین سالم را بهتر یاد بگیرید.

بخش اول: برقراری ارتباط مؤثر و شفاف

۱. در انتخاب کلمات دقت کنید

در هر ارتباطی، سعی کنید واضح صحبت کنید تا طرف مقابل دچار سوءتفاهم نشود. قبل از اینکه دکمه ارسال را بزنید، پیامتان را دوباره بخوانید. از خودتان بپرسید:

• حرف غیرضروری یا اضافی نزده‌ام؟
• تمام حرفی را که می‌خواستم زده‌ام؟
• منظورم واضح است؟ گیج‌کننده یا عجیب نیست؟
• حرف‌هایم احساس عجیب یا سوءتفاهمی ایجاد نمی‌کند؟

۲. حواستان باشد چه شوخی‌هایی می‌کنید

در ارتباطات رودررو، زبان بدن و حرکات دست شما در رساندن درست منظور کمک می‌کند؛ ولی در ارتباطات آنلاین و متنی، طرف مقابل فقط می‌تواند از کلمات شما پیام را برداشت کند. حتی اگر شوخی برای شما واضح باشد، طرف مقابل ممکن است شوخی شما را جدی بگیرد. به همین دلیل، موقع شوخی‌کردن در چت، از خودتان بپرسید آیا طرف مقابل منظورتان را درست متوجه خواهد شد؟ این نکته‌ها را موقع شوخی‌کردن در چت به یاد داشته باشید:

• در ابتدا یا انتهای جمله یا پیامتان بنویسید «شوخی بود»؛
• از ایموجی یا استیکر‌ مناسب استفاده کنید تا شوخی شما قابل‌درک بشود.

از روان‌شناسی ایموجی‌ها و تأثیر آنها در ارتباطات غافل نشوید.

۳. احترام متقابل را فراموش نکنید

موقع چت‌کردن با رایانه یا گوشی، ممکن است فراموش کنید طرف مقابل شما هم انسان است. اگر دوست اینترنتی‌تان شما را ناراحت کرد، قبل از جواب‌دادن چند دقیقه صبر کنید. مراقب باشید به او توهین نکنید، یا دچار قضاوت عجولانه نشوید. در کل، این قانون را ملکه ذهنتان کنید: چیزی نگویید که بعدا پشیمان شوید! اگر با نظرات دوست آنلاینتان موافق نیستید، به‌جای توهین‌کردن به دیدگاهش، بگویید نظر دیگری دارید؛ مثلا به‌جای «تو خیلی احمقی که این‌طور فکر می‌‌کنی!»، بگویید «متوجه منظورت شدم، ولی به نظر من درست نیست».

۴. املا و دستور زبان پیامتان را چک کنید

اگر پیامتان پر از اشتباه تایپی و املایی و دستوری باشد، طرف مقابل ممکن است شما را جدی نگیرد. به‌علاوه، اشتباهات تایپی باعث می‌شوند پیامتان سخت‌تر خوانده و فهمیده شود. قبل از زدن دکمه ارسال، پیامتان را به‌دقت بخوانید.

۵. به‌جای عبارات خیلی خودمانی، از جملات درست و کامل استفاده کنید

اگر با دوستان خیلی صمیمی چت می‌‌کنید، نیازی نیست این مورد را رعایت کنید؛ ولی در مکالمه چتی با غریبه‌ها، از شکل کامل کلمه‌‌ یا جمله استفاده کنید. اگر با استاد یا کارفرما چت می‌کنید، بهتر است از جملاتی مثل «خیالی نیس رئیس!»، «استاد، پرااام!» استفاده نکنید! در عوض بگویید «نه رئیس، اشکالی نداره» و «استاد، شوکه شدم!».

۶. قبل ارسال پیام در گروه‌ها، قوانین انجمن یا گروه را بخوانید

هر گروه یا کانال چت‌آنلاین قوانین مخصوص خودش را دارد. بهتر است قبل از فعالیت در گروه‌ و انجمن‌، سری به قوانین آن بزنید. همچنین، به تعامل اعضای گروه باهم دقت کنید تا بفهمید نوع روابط اعضا در چه سطحی است.

بعضی از قوانین مشترک در میان گروه‌ها از این قرارند:

• تبلیغات ممنوع است؛
• احترام به یکدیگر الزامی است؛
• ارسال محتوای غیراخلاقی ممنوع است؛
• در صورت ایجاد مزاحمت برای اعضا، حذف می‌شوید؛
• عبارات نژادپرستانه، جنسیت‌زده و توهین‌آمیز ممنوع است.

۷. از صحت محتواهای ارسالی مطمئن شوید

مردم دوست دارند اولین کسی‌ باشند که خبرها و محتواهای جالب و هیجان‌انگیز و ترسناک را منتشر می‌کند. منتها متأسفانه خیلی از این خبرها و محتواها صحت ندارند. انتشار اخبار و محتوای دروغ در محیط‌های آنلاین گاهی صدمات جبران‌ناپذیری را به بدنه فرهنگی و روانی جامعه وارد می‌کند. با این حساب، قبل از اینکه محتوایی را منتشر کنید یا خبری را به دوستان بدهید، در اینترنت جست‌وجو کنید و مطمئن شوید دروغ یا گمراه‌کننده نیست.

مثلا اگر دخترخاله‌تان عکسی از یک نوزاد که نیمی خوک و نیمی انسان است برایتان فرستاد و ادعا کرد این کودک در فلان کشور بر اثر فلان آزمایش به‌ وجود آمده، قبل از انتشار این خبر عجیب و دست‌اول در گرو‌ه‌ها، اول به درستی آن شک کنید و بعد تحقیق کنید.

بخش دوم: استفاده از ابزار ارتباطی مناسب

۸. برای پیام‌های بلند رسمی از ایمیل استفاده کنید

از ایمیل زمانی استفاده کنید که طی ارتباطی رسمی، مثل ارتباط با کارفرما یا استاد دانشگاه، باید جزئیات و فایل‌های زیادی را در پیام خود بگنجانید. برای ارسال درخواست همکاری با شرکت، ارسال پایان‌نامه به استاد دانشگاه، یا ارسال چند فایل به یک همکار که با او زیاد راحت نیستید، ایمیل گزینه رسمی و مناسبی است. یکی از نکات مثبت استفاده از ایمیل این است که به شما وجهه حرفه‌ای می‌دهد. به‌علاوه، برای جابه‌جایی فایل‌های بزرگ و پرحجم بهترین گزینه است. به‌شکلی مؤثر استفاده از ایمیل استفاده کنید و از اشتباهات رایج در نوشتن ایمیل اجتناب کنید.

۹. برای چت‌ها و مکالمه‌های کوتاه از پیام‌رسان‌ها استفاده کنید

اگر می‌خواهید مکالمه‌ای کوتاه در حد چند جمله داشته باشید، از پیام‌رسان‌ها استفاده کنید. پیام‌رسان‌هایی مثل واتس‌اپ و تلگرام به شما امکان برقراری رابطه سریع با طرفتان را می‌دهند. به‌علاوه، زیاد وقت‌گیر نیستند و به شکل‌گیری خیلی سریع مکالمه کمک می‌کنند. همچنین، امکان استفاده مؤثر از پیام‌رسان‌ها با قابلیت ارسال صدا و عکس و نیز برقراری ارتباط ویدیویی و صوتی وجود دارد که کارتان را بسیار راحت‌تر می‌کند.

۱۰. برای صحبت‌های طولانی از تماس ویدئویی یا صوتی استفاده کنید

همان‌طور که گفتیم، پیا‌م‌رسان‌ها به شما اجازه می‌‌دهد با مخاطبتان تماس صوتی و تصویری برقرار کنید. اپلیکیشن‌هایی مثل واتس‌اپ، اسکایپ و فیس‌تایم تماس‌های ویدئویی رایگان یا کیفیت بالا دارد. حتما قبل از برقراری تماس ویدئویی از طرف مقابل اجازه بگیرید و هماهنگ کنید. به‌دور از ادب است که به شخصی بدون هماهنگی قبلی به‌صورت ویدئویی زنگ بزنید.

۱۱. برای بحث‌های عمومی‌تر سراغ گروه‌های چت بروید

برای پیداکردن افرادی با علائق و سلایق خودتان، می‌توانید از اپلیکیشن‌هایی استفاده کنید که امکان چت گروهی به شما می‌دهند. اپلیکیشن‌هایی مثل تلگرام، واتس‌اپ و کلاب‌هاوس در ایران بسیار پرطرفدارند و گروه‌های چت زیادی در آنها وجود دارد. بعضی از وب‌سایت‌ها نیز انجمن‌هایی دارند که می‌توانید با عضویت در ‌‌آنها در بحث‌های موردعلاقه‌تان شرکت کنید و بحث را پیگیری کنید.

بخش سوم: توجه به امنیت

۱۲. هوشیار باشید و بدانید چه‌کسی پیام‌های شما را می‌بیند

وقتی چیزی در اینترنت منتشر می‌کنید، احتمال دارد پست شما به کسانی برسد که اصلا نمی‌‌خواستید آن را ببینند. ممکن است حرف‌ها و نظراتی که در فضای مجازی منتشر می‌کنید در نهایت به گوش فامیل، دوست، آشنا، همکار یا حتی کارفرمای شما هم برسد. قبل از انتشار هر پیامی در اینترنت، این قانون را در نظر بگیرید: هیچ‌وقت چیزی را که تمایل ندارید در ملأعام نشان‌ دهید در اینترنت منتشر نکنید؛ مثلا عکس‌های خیلی شخصی یا خاطرات خجالت‌آورتان را در اینترنت به اشتراک نگذارید.

حتی در فضاهای شخصی مثل صفحات بسته و خصوصی اینستاگرام هم ممکن است اطلاعاتتان به بیرون درز پیدا کند؛ برای مثال، ممکن است یکی از اعضای صفحه شخصی شما از عکسی که فقط با دایره نزدیک دوستان در میان گذاشته‌اید اسکرین‌شات بگیرد و آن را در جای دیگر منتشر کند. پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی قابلیتی دارند که به شما اجازه ‌می‌دهد افرادی را که می‌‌توانند پیام و پست شما را ببینند محدود کنید؛ مثلا می‌توانید در اینستاگرام، استوری‌هایتان را فقط برای عده خاصی بفرستید.

۱۳. اطلاعات حساس را از طریق ایمیل یا چت ارسال نکنید

حواستان باشد پسورد‌ها، اطلاعات بانکی و اطلاعات حساس دیگر را از طریق اپلیکشن‌های پیام‌رسان و ایمیل ارسال نکنید. حتی اگر به طرف مقابلتان خیلی اعتماد داشته باشید و به‌صورت خصوصی اطلاعاتتان را در اختیارش بگذارید، بازهم نمی‌شود به امنیت کلی این اپلیکیشن‌ها اعتماد کرد. در عوض، سعی کنید طی تماس تلفنی این اطلاعات را با طرف مقابل در میان بگذارید.

اخطار!
به‌هیچ‌وجه اطلاعات حساس را با کسی که به‌تازگی در فضای مجازی ملافات کرده‌اید در میان نگذارید.

۱۴. قبل از بازنشر محتوای کسی، از او اجازه بگیرید

اگر کسی عکس یا پیامی را با شما در میان می‌گذارد، به این معنی نیست که حاضر است تمام اینترنت هم از ماجرا باخبر شوند. برای احتیاط، حتما قبل از بازنشر محتوایی که با شما در میان گذاشته شده از صاحب محتوا اجازه بگیرید.

اطلاعات تماس هیچ‌کسی را بدون اجازه خودش به کس دیگر ندهید. همچنین، عکس‌ها و خاطرات شخصی یک دوست را بدون اجازه با دیگران در میان نگذارید.

سخن آخر

مقوله ارتباطات آنلاین بسیار پویاست و قوانین درمورد آن مدام تغییر می‌کند. منتها آنچه در این مقاله گفته شد پایه‌های اصلی ارتباط آنلاین سالم و نتیجه‌بخش است. ۳ موردی که به آنها اشاره کردیم‌(شفافیت، ابزار مناسب و امنیت) می‌توانند نقشه راه شما برای برقراری ارتباط اینترنتی باشند.

شما چه تجربه‌ای از ارتباطات آنلاین دارید؟ آیا در این نوع ارتباطات به مشکل جدی خورده‌اید؟ تجربه‌تان را با ما و خوانندگان چطور در میان بگذارید.