اصفهانِ کهن زیر اصفهان امروز نهفته است

علیرضا جعفری زند در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در اصفهان رویکردی به نام باستان‌شناسی جا نیفتاده است و اصفهان فقط بر اساس آثار سطح شهر شناخته می‌شود و تکیه بر اساس آن است و تنها بودجه‌ای که در اختیار اداره کل میراث فرهنگی استان قرار می‌گیرد صرف مرمت آثار سطحی است؛ بنابراین به‌هیچ‌وجه به رویکرد باستان‌شناسیِ آن توجهی نشده است.

او افزود: وقتی ایزدی، عهده‌دار مسئولیت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان شدند، خیلی خوشحال بودم، چون او از شهری به نام همدان می‌آمد، یعنی شهری که سال‌ها در آنجا کاوش‌های باستان‌شناسی مستمر انجام‌شده و با این مقوله کاملاً آشنا هستند، حتی این مسئله را به او گوشزد کرده و گفتم که نقاطی در اصفهان وجود دارد که به کاوش نیاز دارد، چراکه بسیاری از محوطه‌های باستانی اصفهان در توسعه شهریِ آن در حال از بین رفتن است، درحالی‌که می‌توانند پاسخگوی تمام سؤالاتی باشند که در مورد اصفهان و به‌خصوص اصفهانِ پیش از اسلام وجود دارد و ازاین‌رو حتماً باید کاوش‌های باستان‌شناسیِ مستمری انجام شود، ولی من فکر می‌کنم که متأسفانه رئیس میراث فرهنگی استان آن‌قدر درگیر آثار سطح شهر هستند که نسبت به این موضوع توجه ویژه‌ای نکرده‌اند و علی‌رغم درخواستِ من برای حضور وی در تپه اشرف و آگاهی از موقعیت و ارزش و اهمیت این اثر نهفته و باارزش، اما متأسفانه این اتفاق نیفتاد.

سرپرست هیئت باستان‌شناسی تپه اشرف در خصوص کاوش‌های مقطعی و کوتاه‌مدتی که در اصفهان انجام‌شده است، گفت: اول از همه اینکه متأسفانه بافت تاریخی میدان عتیق با احداث زیرگذر خیابان عبدالرزاق تخریب شد و هسته اصلی تاریخی اصفهان از بین رفت، در مورد بخش‌های عمده‌ای از چهارباغ نیز این اتفاق افتاد و احداث مترو بدون انجام کاوش‌های مستمر در ایستگاه‌های مختلف، موضوعی بود که متأسفانه تکرار شد، اما نقاط دیگری در اصفهان وجود دارد مانند مسجد جامع عتیق و البته بازهم چهارباغ که تمام آن‌ها از مقوله‌های مهمِ کاوش‌های باستان‌شناسی به‌شمار می‌روند و مسئله این است که در زیر آسفالتِ این خیابان‌ها آثار خاصی وجود دارد که می‌تواند در آینده نیز موردتوجه قرار بگیرد، اما در حال حاضر باید بیشتر بر نقاط در معرض خطر مثل تپه اشرف تمرکز کرد که حدود ۵ هزار متر از آن در توسعه خیابان و خیابان‌کشی از بین رفت.

جعفری زند ادامه داد: آثاری که در فصل هفتم کاوش در تپه اشرف به‌دست آمد دقیقاً در زیر خیابان بود؛ بنابراین این محوطه، بسیار باارزش است، اما لوله‌های آب، فاضلاب و توسعه شهری به جهات مختلف، روزبه‌روز باعث تخریب آن می‌شود، درحالی‌که من همیشه گفته‌ام که اصفهانِ کهن زیر اصفهان امروز نهفته است.

نویسنده کتاب «اصفهان پیش از اسلام، دوره ساسانی» با بیان اینکه در طول تاریخ، بسیاری از تپه‌های باستانی حتی در شهرهای باستانی مانند شوش و همدان از بین رفته و روی آن‌ها خانه‌سازی شده است، یادآوری کرد: اصفهان با داشتن نشانه‌هایی از پیش از اسلام که در برخی کاوش‌ها ازجمله در تپه اشرف به‌دست‌آمده، از یک ویژگی مخصوص به خود برخوردار و لازم است که در این خصوص مطالعه شود، چراکه این شهر روزبه‌روز به دلیل خانه‌سازی‌ها و تونلِ مترو تخریب می‌شود و باید هرچه زودتر به این موضوع توجه شده و اصفهان، به لحاظ تاریخِ کهن خود شناخته شود، نه اینکه فکر کنیم آثار اصفهان فقط میدان نقش‌جهان است.

او با اشاره به اینکه در شهری که کاوش باستان‌شناسی انجام نمی‌شود دانشجویان رشته باستان‌شناسی نیز قربانی این وضعیت خواهند شد، افزود: نه‌تنها در اصفهان، بلکه در سایر شهرهای ایران نیز از رشته باستان‌شناسی غافل شده‌ایم و دانشجویان به این رشته می‌آیند و مدرک می‌گیرند، اما تجربه‌های لازم را ندارند و این موضوع مختص به اصفهان و دانشگاه هنر این شهر نیست و باید گفت که در حال حاضر باستان‌شناسی در ایران، صفر است.

این باستان‌شناس اضافه کرد: متأسفانه در ایران اولاً کاوش‌های باستان‌شناسی به‌صورت مقطعی است، مثلاً یک‌فصل کاوش انجام می‌شود و تا چند سال متوقف می‌شود، یعنی وقتی کاوش می‌خواهد به پاسخ برسد متوقف و رها می‌شود؛ بنابراین دانشجویان باستان‌شناسی نیز قربانی‌های این وضعیت هستند و وقتی سایت‌های فعال نداشته باشیم طبیعی است که دانشجو هم بیکار خواهد بود.

انتهای پیام