اسراییل و کشتار بی‌رحمانه کودکان؛ جنگ هم قواعدی دارد!

تروریسم سایبری به‌عنوان گونه‌ای جدید از تروریسم، نشانگر آسیب‌پذیربودن تابعان حقوق بین‌الملل در فضای سایبر در عصر انفجار تکنولوژی است. اگر تروریست‌ها زیرساخت‌های حیاتی یک دولت همچون حمل نقل هوایی، سدها، نیروگاه‌های هسته‌ای و تولید برق، سیستم بانکی و مالی و افراد حقیقی را با انواع بدافزارها مورد حمله قرار دهند و از این طریق موجب رعب و وحشت عمومی گردند و با داشتن انگیزه‌های سیاسی یا ایدئولوژیک این اقدامات را در راستای اجبار دولت یا سازمان‌ها انجام دهند، آنگاه تروریسم سایبری محقق می‌گردد.

انفجار پیجرها در لبنان توسط اسراییل و با استفاده از موادی که روی باتری این دستگاه‌ها نصب و منجر به شهادت ۳۷ نفر و ۳ کودک و جراحت و آسیب جدی نزدیک به ۴000 نفر شد. در این چند روز اخیر اخبار ناراحت کننده‌ و تاسف‌باری درباره‌ی تحولات در غزه و لبنان درباره‌ی وضعیت کودکان در خبرگزاری‌های سراسر دنیا منتشر شده است مانند؛ اسرائیل ۵۰۰ خانواده را در غزه به‌طور کامل از بین برده است، سازمان ملل متحد گزارش داده که قحطی و گرسنگی به سراسر غزه گسترش یافته است و دست کم ۳۳ کودک به تازگی بر اثر سوءتغذیه در مناطق شمالی غزه جان باخته‌اند و یا شمار شهدای غزه به ۳۸٫۰۹۸ نفر رسیده است و ….. غزه از کودکانه‌ترین شهرهای جهان است؛ نه فقط «متراکم‌ترین» بلکه جوان‌ترین قطعه مسکونی دنیا است. نیمی از جمعیت ۲ میلیون و دویست ‌هزارنفری غزه را زیر ۱۸ ساله‌هایی تشکیل می‌دهند که بنابر تعریف پیمان‌نامه حقوق کودک به‌شمار می‌آیند اما از ابتدای اشغالگری در غزه، کرانه باختری و قدس، رژیم صهیونیستی دست به شهادت کودکان و کودک کشی زده است و اکنون به شیوه‌های فجیع‌تری ادامه پیدا کرده است.

در همین راستا وزیر بهداشت لبنان اعلام کرد: از آغاز جنگ علیه غزه در هفتم اکتبر گذشته و تنش و درگیری‌ها در مرزهای لبنان و فلسطین اشغالی، 1640 نفر در حملات رژیم اشغالگر به لبنان به شهادت رسیده و 8408 نفر دیگر زخمی شده اند، بنابر این گزارش، 104 نفر از شهدا کودک و 194 نفر نیز زن هستند. بر مبنای ماده‌ی 2 کنوانسیون حقوق کودک، کلیه کودکانی که در سرزمین یک کشور وجود دارند بدون هیچ‌گونه تبعیضی، باید از حقوق مندرج در کنوانسیون بهره­‌مند شوند. این بدان معناست که هیچ کشوری، نمی‌­تواند برمبنای وضعیت حقوقی کودکان، ایشان را از برخی از حقوق مندرج در کنوانسیون محروم سازد یا محدودیتی برای اعمال حقوق ایجاد نماید. یکی از این حقوق، مصالح عالیه کودک است. همان‌گونه که کمیته‌ی حقوق کودک نیز بدان معترف است، تمامی حقوقی که در کنوانسیون حقوق کودک مقرر شده، در راستای مصالح عالیه کودک سامان یافته است. هرچند کودکان در تمام نبردها و جنگ‌های بزرگ و کوچک، قربانیانی داده‌اند اما رقم تلفات کودکان در غزه و لبنان، با رقم کدام جنگ در جهان برابری می‌کند؟

به گفته‌ی مدیر اجرایی یونیسف میزان کودکان کشته شده در غزه و لبنان بیش از کل جنگ‌های چهار سال اخیر در جهان است. جنگ خصمانه‌ترین رابطه میان دولت‌هاست که گاه به اشغال نظامی سرزمین یک طرف جنگ توسط طرف دیگر منجر می‌گردد. در جنگ‌های جدید عاملی که بسیار برجسته شده است درکی است که بر اساس سیاست هویت شکل گرفته که خود منتج به شکستن هنجارها و نقض قواعد بین‌المللی شده است، عاملی که بیشتر به اهداف سیاسی و منافع دولت‌ها پرداخته است تا انسانیت. تلاش نظام بین‌المللی حقوق بشر و حقوق بین‌الملل بشردوستانه، همواره بر کاهش آلام ناشی از جنگ و به حداقل رساندن آثار بلندمدت آن در زندگی و رشد کودکان بوده که از جمله منطق‌های اصلی تدوین قوانین مرتبط با حقوق نظامیان و غیرنظامیان و همچنین تعیین مکان‌های امن و میدان‌های جنگ بوده است؛ منطقی که سعی می‌کند تا ستاره آسمان کودکان به موشک تبدیل نشود و زمین بازی شان هدف بمباران قرار نگیرد.

بدیهی است دستیابی به چنین آرمان والایی، مستلزم اقدامات بین‌المللی و تلاش‌های دیپلماتیک است تا امکان حمایتی همه جانبه از حقوق کودکان فراهم گردد. به هر روی، نباید فراموش کرد که حتی جنگ هم قواعدی دارد؛ قواعدی که به دنبال آن است تا نور حقوق بشر را میان تاریکی‌های جنگ بتاباند. اهمیت پرداختن به نقض حقوق بشر توسط تروریست‌ها در فضای آفلاین و سایبر و پدیده‌های تکنولوژیک و نیز در سیاق مبارزه با تروریسم سایبری در مقابله همه‌جانبه با این پدیده می‌بایست مطمح نظر قرار گیرد، این روزها غزه و لبنان تبدیل به گورستان کنوانسیون حقوق کودک ملل متحد شده است و کلیه‌ی حقوق بنیادین آنان در حال نقض شدن است. ترومای ناشی از این جنگ برای کودکان فلسطینی و لبنانی تا نسل‌ها می‌تواند ادامه یابد؛ کودکان امیدهای فردای جهان هستند و دولت‌ها با همکاری یکدیگر می‌توانند آینده بهتری برای هرکودکی که در جنگ و بحران زندگی می‌کند بسازند. این کودکان امروز هستند که جنگ، همه جوانب حال و آینده زندگی آنان را تهدید می‌کند و ما بزرگسالان می‌بایست به رسالت خود نسبت به آنان بیشتر اندیشیده و چاره‌جویی‌کنیم.

* مدرس دانشگاه و پژوهشگر حقوق بین‌الملل کودکان