اثر جنگ تعرفه‌ای ترامپ بر چشم انداز بازار جهانی کالاهای پایه

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه ایران(سنا)، در سال ۲۰۲۴ قیمت کامودیتی‌ها تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله رشد اقتصادی، تحولات ژئوپلیتیک، بهبود عرضه، کاهش تقاضا، تغییرات اقلیمی و سیاست‌های دولتی قرار گرفت.

در این سال، فلزات اساسی مانند مس و آلومینیوم افزایش قیمت را تجربه کردند، در حالی که قیمت نفت و گاز با نوسانات کمتری همراه بود.محصولات کشاورزی و فلزات گران‌بها نیز کاهش نسبی قیمت را تجربه کردند.

در سال ۲۰۲۵ اما به نظر می رسد به دلیل تحولات بزرگی که در فضای ژئوپلیتیک جهان در سال ۲۰۲۴ اتفاق افتاد و در عین حال راه افتادن جنگ تعرفه ای از سوی آمریکا، کامودیتی ها شرایط متفاوتی را تجربه کنند.

این موضوع با توجه به آن‌که برخی شرکت‌های فعال در بازار سرمایه ایران به بازار کامودیتی مرتبطند، این پرسش را مطرح می‌کند که قیمت کامودیتی‌ها در سال آینده چه تغییراتی خواهد کرد و اثر آن بر بازار سرمایه ایران چیست؟

عوامل مؤثر بر قیمت کامودیتی‌ها در سال ۲۰۲۵

آن طورکه کارشناسان می‌گویند؛ قیمت کامودیتی‌ها در سال ۲۰۲۵ تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله رشد اقتصادی، تغییرات اقلیمی و تحولات فناوری خواهد بود. البته پیش‌بینی دقیق قیمت‌ها دشوار است، اما به نظر می‌رسد تقاضا برای انرژی‌های تجدیدپذیر افزایش یابد.

به طور کلی بهبود یا رکود اقتصادی در کشورهای بزرگ مانند چین، ایالات متحده و اتحادیه اروپا تأثیر مستقیمی بر تقاضای کامودیتی‌ها دارد، هم‌چنین پیشرفت‌های فناوری در استخراج و تولید کامودیتی‌ها (مانند نفت، گاز و فلزات) می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد.

سیاست‌های تجاری، مالیاتی و زیست‌محیطی کشورها نیز می‌تواند بر عرضه و تقاضای کامودیتی‌ها تأثیر بگذارد.

عواملی از جمله تنش‌های ژئوپلیتیک نیز در سال ۲۰۲۵ نقش زیادی در قیمت کامودیتی‌ها خواهد داشت. به طور مثال تغییرات اقلیمی می‌تواند بر تولید محصولات کشاورزی و دسترسی به منابع طبیعی تأثیر بگذارد و درگیری‌های بین‌المللی یا تحریم‌ها می‌تواند عرضه کامودیتی‌ها را مختل کند.

اما موضوع اصلی در سال ۲۰۲۵ جنگ تجاری و افزایش تعرفه‌های تجاری است که با آغاز ریاست جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا، تشدید شده است.

پیش‌بینی قیمت کامودیتی‌ها در سال ۲۰۲۵

در بخش فلزات اساسی، تقاضای فزاینده برای فلزات مورد استفاده در صنایع الکترونیک، خودروهای الکتریکی و همین طور فلزاتی مانند مس، آلومینیوم، نیکل وجود دارد که این موضوع می‌تواند قیمت این فلزات را افزایش دهد.

تغییرات آب‌وهوایی نیز می‌تواند بر قیمت محصولات کشاورزی مانند گندم، ذرت، سویا تأثیر بگذارد.

در بخش نفت و گاز هم با توجه به افزایش تقاضا برای انرژی‌های تجدیدپذیر، ممکن است حجم تقاضا برای این محصولات کاهش یابد و به نزول قیمت نفت و گاز منجر شود.

با این حال، تنش‌های ژئوپلیتیک و کاهش سرمایه‌گذاری در بخش نفت می‌تواند قیمت‌ها را افزایش دهد اما برآورد سناریوی های موجود بسیار دشوار است.

اما مهم‌ترین موضوع در سال ۲۰۲۵ جنگ تعرفه ای دونالد ترامپ است که می تواند اقتصاد جهان را با دگرگونی های عمیقی مواجه کند.

نظام تعرفه‌ای جدید می‌تواند جریان تجارت جهانی را دچار اختلال و نا اطمینانی کند. در شرایطی که نااطمینانی نسبت به تعرفه‌های تجاری افزایش یافته حجم تقاضا برای فلزات گران‌بها مانند طلا و نقره می تواند به سرعت افزایش یابد.

به نظر می رسد از همین حالا این روند آغاز شده، زیرا قیمت طلا ظرف روزهای گذشته رکوردهای جدیدی را ثبت کرده است.

بانک جهانی درتازه‌ترین برآورد خود از قیمت کامودیتی‌ها، چشم‌انداز نامشخصی را تصویر کرده و گفته است میانگین قیمت کامودیتی‌ها در سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ به ترتیب ۵ درصد و ۲ درصد کاهش پیدا خواهد کرد.

در نتیجه، انتظار می‌رود شاخص کل قیمت کامودیتی‌های بانک جهانی به پایین‌ترین رقم از سال ۲۰۲۰ برسد.

بر اساس پیش‌بینی بانک جهانی، شاخص قیمت انرژی پس ثبت افت ۶ درصدی در سال جاری، در سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ نیز به ترتیب ۶ درصد و ۲ درصد کاهش را تجربه خواهد کرد.

این کاهش مربوط به افت قیمت نفت خام است، در همین حال افزایش قیمت گاز طبیعی بخشی از این افت را جبران خواهد کرد.

هم‌چنین انتظار می‌رود قیمت فلزات پس از ثبت رشد ۶ درصدی در سال جاری که نشان‌دهنده رونق فعالیت‌های صنعتی در اقتصادهای بزرگ به ویژه چین است، در سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ با افت اندکی روبه‌رو شود.

پیش‌بینی می‌شود، قیمت کالاهای کشاورزی پس از رشد اندک در سال جاری، در سال ۲۰۲۵ به دلیل بهبود شرایط عرضه با کاهش ۴ درصدی روبه‌رو شود.

کارشناسان نیز بر این باورند که آغاز جنگ تجاری از سوی آمریکا و اعمال تعرفه های سنگین بر کالاهای خارجی به ویژه چین،کانادا و مکزیک می تواند سطح تقاضا را در جهان کاهش دهد و به کاهش تقاضا برای محصولات پایه یا کامودیتی‌ها منجر شود.

به باورتحلیل گران، ایالات متحده تلاش می‌کند موقعیت برتر اقتصاد خود را حفظ کند، به همین دلیل سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ای علیه رقبا مانند چین و حتی متحدین قدیمی مانند مکزیک، کانادا و اتحادیه اروپا اتخاذ کرده است.

این سیاست‌ها احتمال کاهش رشد تجارت جهانی و تبع آن کاهش رشد اقتصادی را افزایش خواهد داد. در چنین شرایطی، تقاضا برای کامودیتی‌ها کاهش ‌یافته و روی قیمت اثر گذار است.

میزان رشد قیمت محصولات پایه(کامودیتی) از سال ۲۰۱۹ تا پایان ۲۰۲۴ – درصد