آیا صنعت گردشگری در انجام رسالت و اهداف خود موفق بوده است؟

محمدرضا پهلوان در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: سازمان ملل متحد به پیشنهاد آژانس‌های تخصصی و یا همان سازمان‌های تخصصی وابسته و زیر مجموعه خود مانند یونیسف، فائو (اتحادیه جهانی پست سازمان جهانی گردشگری) و همچنین در زیر مجموعه یونسکو به شورای جهانی صنایع‌دستی و شورای جهانی موزه‌ها (ایکوم) و به منظور آگاهی‌بخشی عمومی و ایجاد یک نقطه عطف در فعالیت‌های سالانه، اقدام به نام‌گذاری روزها، هفته‌ها و سال‌های جهانی می‌کند.

وی اضافه کرد: برای روز جهانی حقوق بشر، کتاب، صلح، فلسفه، زبان مادری، حمایت از مردم فلسطین، شعر، عدالت، ورزش، کودکان، آب و همچنین نام‌گذاری‌های بین‌المللی همچون تقارب فرهنگ‌های ترویج فرهنگ صلح، سوادآموزی، تنوع زیستی و … که هر یک از این نام‌ها در جای خود شروع مجددی برای فعالیت‌های احیاء این عنوان و سرآغازی بر احترام بیشتر به این مناسبت‌های مهم و جهانی است.

این کارشناس گردشگری خاطرنشان کرد: با این وجود در این بین سه روز جهانی برای ما از اهمیت بیشتری برخوردار است که این ۳ روز شاکله یک وزارتخانه را تشکیل داده است. ۱۸می، روز جهانی موزه‌ها مصادف با ۲۸ یا ۲۹ اردیبهشت، ۱۰ژوئن روز جهانی صنایع‌دستی مصادف با ۲۰ خرداد و ۲۷ سپتامبر مصادف با ۵ یا ۶ مهر روز جهانی جهانگردی و گردشگری (۱۸ می مصادف با ۲۸ یا ۲۹ اردیبهشت از سوی شورای جهانی موزه‌ها و ایکوم) روز جهانی موزه‌ها نام گرفته است و ایکوم، هر سال یک شعار برای فعالیت‌های طول سال تدوین و اعلام می‌کند.

پهلوان بیان کرد: قطعا حال و آینده موزه‌ها در سایه سنگین کرونا قرار دارد و بازیابی و تصور دوباره موزه‌ها، بایستی بر اساس دوران پساکرونا و تجربیات به دست آمده در این دوران مهیا شود. دورانی که بعضی از موزه‌های خصوصی را ورشکسته یا تعطیل کرده است و حتی تعدادی از موزه‌های خصوصی دنیا برای زنده ماندن و ادامه فعالیت، اقدام به فروش آثار موزه‌ای خود کرده‌اند. موزه‌های دولتی و وابسته نیز حال و روز خوشی ندارند و در سایه سکوت سنگین کرونا فرو رفته‌اند و درآمد آن‌ها به حداقل رسیده است.

جایگاه ویژه صنایع‌دستی ایران در جهان

وی ادامه داد: ۱۰ ژوئن مصادف با ۲۰ خرداد از سوی شورای جهانی صنایع دستی وابسته به یونسکو به عنوان روز جهانی صنایع‌دستی نام گرفته است. این مخلوقات زیبا و دست پرورده ذهن، احساس و زیبایی‌شناسی هنرمندان با ذوق و سلیقه هستند که هر یک از آن‌ها معرف فرهنگ و هنر اقوام و ملیت‌های مختلف به شمار می‌رود. ایران به لحاظ تنوع در صنایع‌دستی جایگاه ویژه‌ای در جهان دارد و رکورددار ثبت جهانی است، به گونه‌ای که حدود پنجاه شهر و روستا از ایران ثبت جهانی یونسکو شده است.

این کارشناس گردشگری اضافه کرد: شاید در ۳ بخش وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی تنها بخش صنایع‌دستی به نسبت ۲ بخش دیگر بر اثر کرونا آسیب کمتری دیده باشند، اما تولید و صادرات صنایع‌دستی بر اثر تحریم‌ها آسیب جدی دیده است.

پهلوان تصریح کرد: ۱۷ سپتامبر مصادف با ۵ یا ۶ مهر، از سوی سازمان جهانی جهانگردی به عنوان روز جهانی جهانگردی ( گردشگری) نام‌گذاری شده است. ایران به دلیل دارا بودن بیش از یک میلیون بنای تاریخی، آب و هوای مساعد، طبیعت بکر، آیین و آداب و رسوم و وجود حرم مطهر امام رضا(ع) به عنوان یکی از قطب‌های مهم گردشگری مذهبی دنیا محسوب می‌شود و تاریخ چند هزار ساله این کشور در تمام فصول سال جذابیت زیادی برای گردشگران داخلی و خارجی دارد.

وی گفت: از گذشته تاکنون سفر به ایران زیبا مورد توجه سیاحان و جهانگردان بوده است. از این رو مورخان بزرگی همچون هرودوت و گزنفون از ایران به نیکی یاد کرده‌اند. خراسان بزرگ همواره در طول تاریخ بخش مهمی از تاریخ و جغرافیای تاریخی ایران بوده است و محققین و پژوهشگران همواره تاریخ و پهنه تاریخی خراسان بزرگ را تفکیک نشده می‌دانند.

رئیس سابق گروه موزه‌های اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: به زعم کارشناسان، خراسان بزرگ نیمی از تاریخ ایران است که با مطالعه می‌توان به نیمی از اطلاعات تاریخی ایران دست پیدا کرد. وجود حرم مطهر امام رضا(ع) مشهد را تبدیل به قطب گردشگری مذهبی ایران و یکی از کلان‌شهرهای مذهبی دنیا کرده است.

پهلوان اضافه کرد: از دیگر سو آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی، آرامگاه عطار و خیام نیشابوری، باغ موزه نادر افشار، مجموعه معماری حرم مطهر، موزه بزرگ و منطقه‌ای خراسان، قنات جهانی قصبه گناباد و آسبادهای بی‌نظیر نشتیفان خواف، تنها نمونه‌هایی از ۱۰ هزار اثر و بنای تاریخی خراسان رضوی هستند و مجموعه این عوامل سبب شده است که بیش از نیمی از واحدهای اقامتی ایران در مشهد شکل گیرد.

وی عنوان کرد: تنها این بخش از گردشگری در وزارتخانه بر اثر کرونا آسیب جدی دید و بسیاری از فعالان و سرمایه‌گذاران واحدهای مختلف گردشگری را به زانو در آورد. حال بایدها، نبایدها و سوالات زیادی قابل طرح است. آیا صنعت گردشگری که می‌تواند بهترین جایگزین اقتصادی کشور پس از صنعت نفت باشد، چقدر در انجام رسالت و اهداف خود موفق بوده است؟ آیا این روزهای مهم جهانی که شاکله اصلی این وزارتخانه را تشکیل می‌دهند، صرفا در حد یک نام بودند و یا به رسم و عادت همه ساله در انجام آن، فقط رفع تکلیف شده است. این صنعت چقدر می‌توانسته از ظرفیت‌های موجود بهره ببرد و چقدر بهره گرفته است؟ راهکار چیست؟ بسیاری از کارشناسان ادغام این ۳ سازمان را امری پسندیده و کارشناسی‌شده می‌دانند چرا که مکمل یکدیگر هستند، البته عده‌ای نیز به این ادغام خرده می‌گیرند و برگشت به عقب و تفکیک را راه‌حل مشکل‌گشا می‌دانند.

این موزه‌دار افزود: چه برنامه‌ای برای آینده موزه‌ها، صنایع‌دستی و گردشگری وجود دارد؟ هر روز تحریم‌های کمرشکن ناعادلانه و وقف‌های ظالمانه، ضربات سهمگین و غافلگیرکننده به اقتصاد گردشگری وارد می‌کند و کرونا نیز مزید بر علت شده و همان پیکر نیمه جان گردشگری را نقش بر زمین کرده است. در این شرایط چه نوع مدیریتی می‌تواند مشکلات پیش روی را مرتفع سازد؟ آیا واگذاری بسیاری از امور دولتی به بخش خصوصی راهکار منطقی است؟

پهلوان اظهار کرد: وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی یک دستگاه فرابخشی است و دستگاه‌ها و ادارات دیگری نیز در انجام امور گردشگری نقش دارند و بعضا دخالت و موازی‌کاری صورت می‌گیرد. در بخش میراث فرهنگی حفاظت و پاسداری از آنچه اموال منقول ملی هستند، بر عهده تمامی ادارات و دستگاه‌ها، تشکل‌ها و سازمان‌های مردم نهاد و به ویژه عموم مردم است.

وی عنوان کرد: همچنین باید گفت میراث معنوی حال و روز خوشی ندارد و اگر همین ثبت ملی آیین آداب و رسوم وجود نداشته باشد، معلوم نیست در آینده نه چندان دور چه خواهیم داشت که به فرزندانمان بگوییم؟

پهلوان ادامه داد: در نهایت باید امیدوار بود دولت جدید و پیش‌رو با بهره‌گیری از تمام توان و ظرفیت‌های وزارتخانه‌ای، استفاده از دانش و تجربه کارشناسان زبده و هم‌افزایی سایر وزارتخانه‌های مرتبط با حمایت بیشتر میراث فرهنگی به ویژه موزه‌ها، رونق دادن به کسب و کار بیشتر صنایع‌دستی و در مجموع یک گردشگری خلاق و پویا با ارتباطات جهانی و درآمدزا، آرامش و امید را در جامعه ایجاد کند.

انتهای پیام