آیا روابط عربستان و آمریکا به قهقرا می‌رود؟

مهسا مژدهی: اوپک پلاس درست در زمانی که آمریکایی ها انتظارش را نداشتند، پشت غرب را خالی کرد و با کاهش دو میلیون بشکه ای نفت، تیر خلاص را به امید آنها برای جبران نفت و گاز روسیه از طریق خاورمیانه شلیک کرد. غرب در آستانه بحران سنگین انرژی قرار دارد که به واسطه جنگ اوکراین و تحریم روسیه ایجاد شده است. اما در این بحبوحه سعودی ها با تصمیم برای کاهش تولید نفت و رهبری کردن اوپک پلاس در این مسیر، تنشی عمیق را بین خود و واشنگتن رقم زده اند. برخی از رسانه های آمریکایی مانند بلومبرگ، این اتفاق را فاجعه ای برای اقتصاد جهانی خوانده اند.

چراغ سبز سعودی ها به روسیه

تفاوت اوپک پلاس با اوپک این است که در این سازمان روسها هم حضور دارند. به همین دلیل کاهش دو درصدی تولید نفت از سوی اوپک پلاس، تبانی بین روسیه و عربستان دانسته می شود. دو کشور سال هاست که روابط خود را بهبود بخشیده اند و توانسته اند راهی برای تعامل با یکدیگر پیدا کنند. اما ریاض هرگونه تبانی را با مسکو رد کرده است. با همه اینها آمریکا به شدت اعتقاد دارد که عربستان در زمین روسیه بازی می کند و قصد دارد با اینکار اقتصاد جهانی را دچار مشکلات عدیده ای کند. مشکلاتی که به غربی ها نشان می دهد تحریم روسیه تاوان زیادی خواهد داشت. سعودی ها در دفاع از اقدام اوپک پلاس اعلام کرده اند کاهش روزی دو میلیون بشکه نفت خام، برای پاسخ به افزایش نرخ بهره در غرب و همچنین مهار اقتصاد ضعیف جهانی ضروری است. این اقدام همین حالا هم مقداری به قیمت نفت اضافه کرده است. اما در طولانی مدت می تواند باز هم قیمت طلای سیاه را بالا برده و باعث افزایش قیمت بنزین، حتی در ایالات متحده شود.

شک و شبهه امریکایی ها بر سر حمایت ریاض از روسیه، با عدم محکوم کردن روس ها در جنگ اوکراین شدت گرفته و حالا با اقدام اوپک پلاس به یقین نزدیک شده است. افزایش قیمت نفت می تواند کمکی اقتصادی به روسیه باشد و این همان چیزی است که غرب و آمریکا آن را نمی خواهند. کشورهای عضو اتحادیه اروپا اخیرا ضمن وضع تحریم‌های جدید علیه مسکو بر تعیین «سقف قیمت» بر نفت روسیه به توافق رسیدند. ۲۷ کشور عضو درنظر دارند انتقال نفت روسیه به کشور ثالث از طریق دریا بالاتر از سقف قیمت تعیین شده را هم ممنوع کنند. این تصمیم از پنح دسامبر قابل اجرا است.

واکنش آمریکاییها چه بود؟

روابط آمریکا و عربستان از زمان روی کار آمدن بایدن رو به تیره شدن رفته است. دیگر ترامپی در کاخ سفید حضور ندارد که هم و غمش را در ارتباط با سعودی ها گذاشته و برای حمایت از انها چک سفید امضا بدهد. بایدن کار خود را با متهم کردن ریاض به دست داشتن در قتل جمال خاشقچی شروع کرد و بیش از یک سال طول کشید تا حاضر شود پا به عربستان بگذارد. ریاض هم البته روی خوشی به این رییس جمهور دموکرات نشان نداد و توافقی بر سر نفت صورت نگرفت.

در حال حاضر برخی از قانونگذاران آمریکایی به دنبال اقدام عربستان در کاهش تولید نفت خام در اوپک پلاس که منجر به ایجاد تنش در روابط واشنگتن و ریاض شده، در فکر جلوگیری از فروش سلاح به سعودی‌ها هستند. اتفاقی که در سال های اخیر زیاد در مورد آن صحبت شده اما عملی نشده است. رو کانا عضو مجلس نمایندگان و ریچارد بلومنتال سناتور آمریکایی با نگارش مقاله‌ای در نشریه پولیتیکو از کنگره خواستند که واشنگتن فروش اسلحه به عضو پیشرو اوپک پلاس را تا زمانیکه این کشور از آغوش ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه بازنگشته، متوقف کند. به نظر می رسد این دو سناتور دموکرات بخواهند این ماجرا را در سنا و مجلس نمایندگان پی بگیرند.

اما سخت ترین واکنش را بلینکن وزیرخارجه ایالات متحده از خود نشان داد. او که شمشیر خود را علیه ریاض از روی بسته است گفته در رابطه با روابط بعدی ما با عربستان سعودی، با مشورت کنگره در حال بررسی چند پاسخ‌ احتمالی و مناسب هستیم.

بایدن از بلینکن نرم تر است. او از کاخ سفید درخصوص تصمیم اوپک به خبرنگاران گفته ما در حال بررسی جایگزینهایی هستیم که می‌توانیم داشته باشیم. گزینه‌های زیادی وجود دارند اما هنوز تصمیممان را نگرفته‌ایم. او همچنین از دولت و کنگره درخواست کرده تا راه‌هایی را برای افزایش تولید انرژی آمریکا و کاهش کنترل اوپک بر قیمت‌های انرژی بررسی کنند.

در این بین کریس مورفی یک سناتور امریکایی، آب پاکی را روی دست همه ریخته و گفته روابط عربستان و امریکا بهم خورده است.

اما ریاض چندان این مواضع را جدی نگرفته است. آنها کماکان روی تصمیم خود پافشاری کرده و درصدد هستند تا هرطور شده قیمت نفت را مقداری بالاتر ببرند. عاد ل الجبیر مشاور وزیر در امور خارجه اخیرا گفته که روابط امریکا و عربستان راهبردی است و ریاض نمی خواهد مساله نفت و اوپک را سیاسی کند.

به اعتقاد کارشناسان، تصمیم نفتی عربستان که احتمالا با همراهی روسیه گرفته شده، موقتا می تواند روابط ریاض و واشنگتن را تیره و تار کند. اما قطع فروش سلاح به سعودی ها یا کاهش چشم گیر روابط، نمی تواند چندان جدی باشد. عربستان یکی از عمده ترین خریداران اسلحه از ایالات متحده است و روابط اقتصادی این دو کشور قابل چشم پوشی برای هیچ کدام از طرفین نیستند. در عین حال بن سلمان نیاز دارد تا سری توی سر ها در بیاورد و ساز استقلال را به صدا در بیاورد. به همین دلیل دست به سرپیچی هایی از ایالات متحده زده است. اما این سرپیچی ها نمی تواند تیشه ای بر ریشه روابط دو کشور باشد.

۳۱۲ ۳۱۰