آیا حکم دیوان بین‌المللی دادگستری، اسرائیل را متوقف خواهد کرد؟

به گزارش هوشمند نیوز، دیوان بین‌المللی دادگستری روز جمعه در لاهه در پی شکایت آفریقای جنوبی از نسل کشی رژیم صهیونیستی در غزه تشکیل جلسه داد. آفریقای جنوبی با این اتهام که رژیم صهیونیستی در جریان عملیات نظامی ‌خود در نوار غزه، کنوانسیون منع نسل‌کشی مورخ ۱۹۴۸ را نقض کرده است، در روز ۲۹ دسامبر شکایتی را علیه اسرائیل در دیوان‌ بین‌المللی دادگستری مطرح کرد.

این دادگاه بعد از جلسه، رای خود را درخصوص اقدامات اضطراری و موقت برای توقف فعالیت‌های نظامی رژیم صهیونیستی در غزه اعلام کرد و در حکم خود از رژیم صهیونیستی خواست برای جلوگیری از نسل‌کشی اقدام کند.

جوآن داناهیو، رئیس دیوان بین‌المللی دادگستری با قرائت حکم اولیه این دادگاه گفت: «اسرائیل باید اقدامات لازم را برای ممانعت از قتل مجموعه ای از انسان‌ها یا آسیب رساندن شدید به آن‌ها انجام دهد. اسرائیل باید تمام اقدامات لازم را برای ممانعت از کشتار جمعی و نسل‌کشی در غزه اتخاذ کند. اسرائیل باید فورا تدابیری را برای ممانعت از ویرانی و تخریب در غزه اتخاذ کرده و گزارشی را به دادگاه درباره تمام تدابیر موقت ظرف یک ماه ارائه کند».

در این حکم آمده است: «اسرائیل باید تضمین کند که نیروهایش مرتکب کشتار جمعی نشوند. همچنین باید اقداماتی را برای بهبود وضعیت انسانی در غزه اتخاذ کند. غیرنظامیان در غزه با وضعیت بسیار دشواری مواجه هستند. اقدامات اسرائیل برای از بین بردن خطرات ناشی از اجحاف در حق فلسطینی‌ها کافی نیست. اسرائیل باید فراهم کردن فوری کمک‌های لازم برای مردم غزه را تضمین کند. باید تمام طرف‌های درگیر در غزه به قوانین بین‌المللی پایبند باشند و گروگان‌ها را فورا و بدون شرط آزاد کنند».

واکنش های بین المللی

صدور حکم دیوان بین المللی لاهه موجی از واکنش های بین المللی را به همراه داشت .

ریاض المالکی، وزیر خارجه فلسطین از تمام کشورها خواست تمام اقدامات دیوان لاهه را اجرا کنند. وی گفت: «کشورهای جهان اکنون تعهد قانونی برای توقف جنگ نسل کشی اسرائیل در غزه دارند».

جنبش حماس فلسطین نیز از رأی دادگاه لاهه علیه رژیم صهیونیستی استقبال کرد و گفت: «این حکم، اتهامات مربوط به کشتار جمعی توسط اسرائیل را ثابت کرد و از ارتش اسرائیل خواسته است که محاصره نوار غزه را متوقف کند و در چارچوب حقوق بین‌الملل، به وظایف خود عمل کند». حماس همچنین با بیان اینکه این رأی به منزله توقف هر گونه تجاوز به ملت فلسطین در غزه است، از جامعه بین‌الملل خواست که اسرائیل را مجبور به اجرای تصمیم های دادگاه و توقف کشتار جمعی مردم فلسطین کند.

بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل هم در این مورد گفت که این رژیم به محافظت از خود در برابر جنبش فلسطینی حماس ادامه می‌دهد. وی مدعی شد : «تعهد اسرائیل به قوانین بین‌المللی تزلزل ناپذیر است. اما تعهد ما برای ادامه دفاع از مردم خود نیز به همان اندازه تزلزل ناپذیر است. جنگ ما در حال انجام است. اما علیه حماس، نه علیه جمعیت غیرنظامی فلسطین». وی هم‌چنین افزود: «اسرائیل به ارائه کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه ادامه خواهد داد و هر کاری که ممکن است برای نجات جان غیرنظامیان انجام می‌دهد».

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران هم این موفقیت را به دولت و ملت آفریقای جنوبی تبریک گفت. امیرعبداللهیان در ادامه بار دیگر بر حمایت جمهوری اسلامی ایران از ابتکار عمل دولت آفریقای جنوبی تأکید کرد.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در پی صدور حکم دیوان دادگستری بین‌المللی در پرونده شکایت آفریقای جنوبی از رژیم صهیونیستی به اتهام نسل کشی در بیانیه ای از این حکم استقبال کرده و گفت که امیدوار است که این حکم باعث متوقف شدن حملات غیرانسانی رژیم صهیونیستی علیه غیرنظامیان فلسطینی شود. ادوغان همچنین افزود: «ما امیدواریم که حملات اسرائیل علیه زنان، کودکان و سالمندان به پایان برسند. ترکیه تلاشهایش را برای ایجاد یک آتش‌بس و اطمینان پیدا کردن نسبت به مسیر رسیدن به صلح دائمی ادامه خواهد داد».

دولت آفریقای جنوبی نیز در واکنش به این رأی دادگاه لاهه گفت: «ما از اقدامات موقتی که دیوان بین‌المللی دادگستری علیه اسرائیل وضع کرد، استقبال می‌کنیم. این حکم یک پیروزی قاطع برای حاکمیت قانون و یک نقطه عطف مهم در یافتن عدالت برای مردم فلسطین است». نالدی پاندور وزیر خارجه آفریقای جنوبی همچنین از اینکه در رأی این دادگاه، اشاره‌ای به آتش‌بس نشده است، ابراز ناامیدی کرد و گفت: «ما خواستار عمل هستیم، نه اظهارنظر. در حال حاضر دستورات واضحی از دادگاه وجود دارد که خواستار اجرای آن هستیم. بدون آتش‌بس نخواهیم توانست کمکهای انسانی به غزه بفرستیم».

سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه در واکنش به صدور حکم اولیه دیوان بین‌المللی دادگستری گفت:‌ «حکم این دیوان، طرح موضوع نسل‌کشی در غزه را توجیه می‌کند، با این حال، انتظار می‌رفت این دیوان در حکم خود، خشونت و خصومت را در غزه به صورت فوریتی متوقف می‌کرد».

ماریا زاخارووا در این باره افزود: «بر خلاف بسیاری از انتظارات، این حکم اولیه شامل الزامی برای اسرائیل برای توقف خصومت ها و خروج نیروها از نوار غزه نیست». زاخارووا با تأکید براینکه موضع روسیه در مناقشه فلسطین و اسرائیل، توقف فوری خشونت است، گفت: «این موضع مسکو هم بر اساس هنجارهای پذیرفته شده حقوق بین الملل و هم مبتنی بر اخلاق است».

در پاکستان نیز رئیس‌جمهوری، رئیس مجلس ملی و سخنگوی وزارت امور خارجه پاکستان طی بیانیه‌های جداگانه‌ای از حکم دیوان دادگستری بین‌المللی استقبال کردند. در بیانیه ممتاز زهرا سخنگوی وزارت امور خارجه پاکستان آمده است: «اجرای این اقدامات موقت مستلزم یک آتش‌بس فوری و بدون قید و شرط برای پایان دادن به رنج مردم غزه است». در ادامه این بیانیه آمده است: «اسرائیل از هفتم اکتبر ۲۰۲۳ دست به تجاوز نظامی و اقدامات جنایتکارانه علیه مردم فلسطین زده است لذا اسلام‌آباد حکم دیوان بین‌المللی دادگستری را به موقع و نقطه عطف مهمی در پیگیری عدالت برای مردم فلسطین و پاسخگویی بین المللی رژیم اسرائیل می‌داند».

عارف علوی رئیس‌جمهوری پاکستان نیز در بیانیه‌ خود گفت: «رژیم اشغالگر اسرائیل بار دیگر رسوا شد و دیوان بین المللی دادگستری نسل‌کشی مردم غزه به دست صهیونیست‌ها را محکوم کرد».

راجا پرویز اشرف رئیس مجلس ملی پاکستان نیز با تاکید بر حمایت‌های مستمر سیاسی، دیپلماتیک و اخلاقی مردم، دولت و پارلمان پاکستان از نبرد مشروع فلسطینیان علیه اسرائیل، افزود:« توقف جنایات اسرائیل در غزه و حفاظت از زندگی فلسطینیان یک آزمون مهم برای جامعه جهانی است».

وزیر امور خارجه ایرلند نیز روز جمعه با صدور بیانیه‌ای از حکم دیوان بین المللی دادگستری در مورد پرونده شکایت آفریقای جنوبی علیه اسرائیل استقبال کرد و آن‌را لازم‌الاجرا دانست. مایکل مارتین در این بیانیه گفت: «من به شدت از دستورات دادگاه که نهایی و لازم الاجرا هستند استقبال می کنم. اینها اقداماتی است که ایرلند از آغاز جنگ در غزه همواره خواستار آن بوده است. ما از اسرائیل انتظار داریم که تمام اقدامات موقتی را که توسط دادگاه حکم داده شده است، با حسن نیت و به صورت فوری اجرا کند».

در این بین دولت آمریکا هم موضع متفاوت خود را در مورد رای دیوان دادگستری بین المللی اعلام کرد. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در موضع گیری خود علیه رای دیوان بین المللی دادگستری گفت که ادعاهای مطرح‌شده علیه اسرائیل در خصوص نسل‌کشی در غزه بی‌اساس هستند. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا همچنین مدعی شد اسرائیل حق دارد اقداماتی به کار ببندد تا اطمینان حاصل کند که حوادث ۷ اکتبر تکرار نمی‌شوند. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در بخشی از اظهاراتش هم از اسرائیل خواست تدابیر لازم را برای کاستن از تلفات غیرنظامیان به کار ببندد و اجازه ورود کمک‌های بیشتر به غزه را بدهد.

نتایج بین المللی رای دیوان دادگستری بین المللی

دستور دیوان بین‌المللی دادگستری برای اسرائیل الزام‌آور است. بر این اساس، تردیدی وجود ندارد که اسرائیل باید اقدامات مشخصی را برای حل آنچه که دادگاه آن را به عنوان یک وضعیت انسانی فاجعه بار تشخیص داده انجام دهد. به طور خاص، اسرائیل باید اجازه دهد غذا، آب، کمک‌های پزشکی، سوخت و سایر ملزومات بشردوستانه بدون تأخیر یا محدودیت‌ وارد غزه شود. تل آویو باید خاموشی های مخابراتی را متوقف و عملیات نظامی خود در غزه را محدود کند تا اطمینان حاصل شود که کمک‌های بشردوستانه می‌تواند به سراسر غزه ارسال و توزیع شود. اسرائیل نباید به غیرنظامیانی که منتظر کمک های بشردوستانه هستند حمله کند. بنابر این حکم دیوان دادگستری بین المللی باعث می شود اسرائیل مانند قبل دست بالا را در جنگ نداشته باشد و محدودیت های زیادی در پیش بردن نقشه های خود برای غزه پیش رو داشته باشد.

همچنین مطرح شدن پرونده اسرائیل در دیوان بین المللی دادگستری توسط آفریقای جنوبی بار دیگر اهمیت رو به افزایش کشورهای جنوب جهانی در دنیای پر مناقشه امروز را نشان می دهد. در جهانی که دو ابر قدرت چین و آمریکا دو بلوک را تشکیل داده و در حال رقابت هستند به تازگی بلوک جنوب جهانی سربرآورده و به نقش آفرینی بیشتر در بازی های جهانی پرداخته است.

علاوه بر همه اینها رای دیوان دادگستری بین المللی، گویای تنها ماندن آمریکا در جهان در ارتباط با جنگ غزه است. رای این دادگاه با پانزده رای موافق در مقابل دو رای مخالف صادر شد. این نشان می دهد که حتی در بلوک غرب بسیاری از کشورهای قدرتمند در مورد جنگ غزه با آمریکا هم رای نیستند و حمایت بی قید و شرط آمریکا از اسرائیل را مورد انتقاد قرار می دهند.

۳۱۱۳۱۱