آیا آمریکا می‌تواند چین را متحد خود علیه ایران کند؟

مهسا مژدهی: مذاکرات در وین متوقف شده و برخی از تحلیلگران ابایی ندارند از اینکه بگویند پیشاپیش با شرایط موجود در کشورها، در مسیر شکست قرار گرفته است. با این حال امیدها برای اینکه ایران و ایالات متحده بعد از انتقال قدرت در ایران بالاخره بتوانند راهی را برای تعامل با یکدیگر برای بازگشت به توافق هسته ای پیدا کنند هنوز وجود دارد. در حقیقت راه های زیادی در مسیر تهران و واشنگتن باقی نمانده است. یا آنها ادامه مذاکرات را از سر خواهند گرفت و هر چه سریع تر دست به کار می شوند تا هم تحریم ها براشته شود و هم تهران به تعهداتش بازگردد و یاگفتگوها مانند تجارب گذشته به دلیل ناهماهنگی خواسته ها، طولانی خواهد شد. حتی برخی احتمال خروج از گفتگوها را مطرح می کنند.

دموکرات ها چه می خواهند؟

بایدن از همان ابتدای کار تیمی از دموکرات ها را با خود همراه کرد تا بتواند اوضاع را با خواسته های دولت همراه کند. آنها کسانی بودند که سابقه کار با برجام را داشته اند. اما حتی حضور آنها هم نتوانست مشکلات را برطرف کند. دموکرات ها می خواهند تا به توافقی دست یابند که بتواند نمایندگان کنگره را هم راضی کند. سنای امریکا و جمهوری خواهان توقعات زیادی از بایدن دارند  و حتی با برجام 2015 هم قانع نخواهند شد. با این حال به نظر می رسد که دولت بایدن به دنبال راه میانه بوده است تا بتواند با دست بازتری به چانه زنی بپردازد. از آن سو آنها نمی خواهند متحدان منطقه ای خود را هم بادادن امتیازات ناامید کنند.

نشریه آمریکایی «وال‌استریت ژورنال» در گزارشی اختصاصی روز دوشنبه مدعی شده آمریکا در صدد اجرای سختگیرانه تحریم‌های نفتی ایران و جلوگیری از فروش نفت ایران به چین است. روزنامه آمریکایی هدف از این تصمیم را افزایش هزینه‌های کنار گذاشتن مذاکرات وین برای تهران توصیف کرده بود.

یک خبرنگار در نشست خبری شامگاه دوشنبه از ند پرایس پرسید: «وال‌استریت‌ژورنال گزارش کرده که آمریکا در صدد اجرای سخت‌گیرانه اجرای تحریم‌ها در خصوص خرید نفت از سوی چین از ایران است. آیا این چیزی است که شما تأیید می‌کنید؟ اگر تأیید می‌کنید، آیا این [تحریم‌ها] همان چیزی نیست که همین الان هم دارید اجرا می‌کنید؟ یعنی، تحریم‌های نفتی ایران. سوال دوم اینکه گزارش‌هایی وجود دارد درباره اینکه گفت‌وگوهای وین ممکن است تا سپتامبر یا اکتبر از سرگرفته نشوند. اگر همین‌طور است علت تأخیر چیست؟»

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ گفت: «درباره بحث تحریم‌ها و اجرای تحریم‌ها، حرف شما صحیح است. همه تحریم‌ها پابرجا هستند مگرآنکه از طریق یک فرایند دیپلماتیک رفع شوند.»

این در حالیست که رفع همه تحریم ها چیزی است که ایران می خواهد. تهران به ویژه بعد از اینکه مجلس شورای اسلامی مصوبه ای تصویب کرد که بر اساس آن همه تحریم ها چه برجامی و چه غیر برجامی، باید برداشته شوند. ایالات متحده و حتی دموکرات های همدل با برجام تمایلی به این مساله از خود نشان نمی دهند.

از آن سو آنها نگران کنار گذاشتن برجام از سوی تهران بعد از روی کار آمدن دولت سیزدهم هستند. اتفاقی که می تواند باعث فروپاشی کامل برجام شود. ایالات متحده مایل است تا هر طور که شده حداقل به همان توافقی برگردد که در سال 2015 بسته شده است. هر چند آنها امیددارند که بعد از بازگشت به برجام بتوانند بر سر مسائل منطقه ای و موشکی با ایران کنار بیایند.

پیش از این آنها دست به برداشتن بخشی از تحریم ها علیه اشخاص حقیقی و حقوقی زده بودند و زمزمه هایی در مورد برداشته شدن تحریم های نفتی برقرار بود. با این حال حالا به نظر می رسد که سیاست واشنگتن به دلیل تغییر قدرت در ایران در حال عوض شدن است. آنها نگرانند که دولت بعدی در تهران دست به اقدامات متفاوتی با دولت حسن روحانی بزند و بخواهد که میز مذاکره در وین را ترک کند. به همین دلیل به دنبال فشار بیشتر بر ایرانند. همان مسیری که مشابه آن را ترامپ رفته بود.

اما حالا واشنگتن می خواهد از کارت چین علیه ایران استفاده کند. چین یکی از خریداران عمده نفت از کشورمان است و همزمان جزو متحدان ایران به شمار می آید. ایالات متحده مایل است تاتجربه خود را که همراهی چین و روسیه در شورای امنیت علیه ایران بود، تکرار کند. با این حال به نظر می رسد که تکرار این تجربه در شرایط کنونی کار اسانی نباشد. چرا که چین و تهران از نظر اقتصادی وابستگی بیشتری به یکدیگر پیدا کرده اند و پکن هم تفاوتی اساسی با گذشته خود دارد و تلاش می کند تا زیر بار زور واشنگتن نرود. با این حال در شرایطی که تهران بخواهد بر روی ادامه غنی سازی با درصد بالا و برداشته شدن همه تحریم ها اصرار ورزد، ممکن است که پکن هم به نوعی دست به همکاری با واشنگتن بزند. چرا که خط قرمز کشورهای 5+1 افزایش غنی سازی ایران دانسته می شود. 

>>> این مطالب را هم بخوانید:
پیامی که رئیسی باید به جهان مخابره کند
توافق در وین و سد مجلس در برابر لغو تحریم‌ها
آیا نامه ظریف برای احیای برجام در دولت‌سیزدهم ناامیدکننده بود؟
 

312 310