آلمان در آستانه انتخابات با چه چالش‌هایی روبه‌رو است؟

در پی شکست دولت ائتلافی موسوم به چراغ راهنمایی در آلمان، انتخابات پارلمانی زودهنگام در این کشور روز ۲۳ فوریه برگزار خواهد شد. این چهارمین مورد در تاریخ آلمان فدرال است که دوره قانونگذاری پیش از موعد به پایان می‌رسد.

در این یادداشت نگاهی گذرا به مهمترین روندها و چالش‌های آلمان در آستانه انتخابات پیش روی خواهیم داشت.
 

وضعیت اقتصادی و اجتماعی آلمان

اقتصاد آلمان در حال حاضر با چالش‌های متعددی مواجه است. بحران‌های اقتصادی جهانی، افزایش قیمت انرژی ناشی از جنگ اوکراین، تورم بالا و بحران زنجیره‌های تأمین تأثیرات منفی زیادی بر رفاه مردم و تصمیمات سیاسی دارند. نظرسنجی‌های Forsa و Infratest dimap نشان داده‌اند که مسائل اقتصادی یکی از اولویت‌های اصلی رای‌دهندگان است. بسیاری از مردم به دنبال احزاب و سیاست‌هایی هستند که بتوانند به بحران اقتصادی پاسخ دهند و هزینه‌های زندگی را کاهش دهند.

حزب CDU (اتحادیه دموکرات مسیحی) با تمرکز بر مسائل اقتصادی و امنیتی، به دنبال جلب آرای بخش‌های میانه و سنتی جامعه است که به دنبال ثبات و رشد اقتصادی هستند. این حزب در تبلیغات خود بر تقویت اقتصاد بازار آزاد و کاهش مالیات‌ها تأکید کرده است.

در مقابل، حزب SPD(حزب سوسیال دموکرات)و سبزها نیز به نوبه خود در تلاش هستند تا بر اهمیت سیاست‌های اجتماعی و حمایتی برای طبقات آسیب‌پذیر تأکید کنند. گرچه حزب SPD به عنوان حزب حاکم به دنبال پاسخگویی به نگرانی‌های اقتصادی است، اما فشارهایی برای ارائه راه‌حل‌های عملی و فوری در زمینه افزایش هزینه‌های زندگی و بیکاری بلندمدت وجود دارد.

بحران مهاجرت و نگرانی‌های اجتماعی

بحران مهاجرت یکی از مسائل اصلی دیگر است که در انتخابات۲۰۲۵ آلمان اهمیت زیادی خواهد داشت. در سال‌های اخیر، آلمان با افزایش تعداد پناهجویان و مهاجران روبه‌رو بوده و این موضوع به یکی از داغ‌ترین مسائل سیاسی تبدیل شده است.

حزب AfD (آلترناتیو برای آلمان)از این وضعیت به نفع خود بهره‌برداری کرده است و نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که این حزب در مناطقی که مشکلات مهاجرت بیشتر به چشم می‌آید، حمایت بالاتری دارد. طبق آمار YouGov و Emnid، AfD به ویژه در ایالت‌های شرقی آلمان که نگرانی‌ها درباره مهاجرت و هویت ملی بیشتر است، رشد قابل توجهی را تجربه کرده است.
حزب CDU نیز با اتخاذ مواضع سختگیرانه‌تر در مورد مهاجرت سعی دارد آرای محافظه‌کاران و کسانی که به سیاست‌های مهاجرتی دولت SPD انتقاد دارند، جلب کند. این حزب خواهان کنترل بیشتر بر مرزها و کاهش پذیرش پناهجویان است.

از سوی دیگر، حزب سبزها و SPD به دنبال سیاست‌های انسانی‌تر در قبال مهاجران هستند. این احزاب به حقوق بشر و ایجاد سیاست‌های اجتماعی برای ادغام مهاجران تأکید دارند. به همین دلیل، آن‌ها به ویژه در میان رای‌دهندگان جوان و اقشار لیبرال‌تر حمایت دارند.

تحولات زیست‌محیطی و سیاست‌های اقلیمی

مسائل زیست‌محیطی و تغییرات اقلیمی همچنان در کانون توجه احزاب آلمان قرار دارند، به ویژه با توجه به فشارهای جهانی برای کاهش کربن و دست‌یابی به اهداف توافقات بین‌المللی مانند توافق پاریس. حزب سبزها، که به شدت در این زمینه فعال است، در آستانه انتخابات ۲۰۲۵ سعی دارد تا پیام‌های خود را در خصوص اهمیت انرژی‌های تجدیدپذیر، کاهش آلاینده‌ها و مقابله با تغییرات اقلیمی بیشتر کند.

این حزب در نظرسنجی‌ها از حمایت قابل توجهی برخوردار است، به ویژه در میان رای‌دهندگان آگاه از مسائل زیست‌محیطی و طبقات جوان‌تر. طبق داده‌های Forsa، این حزب به‌ویژه در میان افراد با تحصیلات عالی و ساکنان شهرهای بزرگ حمایت زیادی دارد.

حزب SPD نیز به‌ویژه از زمان پیوستن به دولت ائتلافی در تلاش است تا سیاست‌های اقلیمی خود را اجرایی کند. اما برخی از سیاست‌های دولت مانند افزایش قیمت انرژی و مالیات‌های مرتبط با کربن با واکنش منفی از سوی برخی گروه‌ها روبه‌رو بوده است.

تحولات داخلی و بحران‌های اجتماعی

بحران‌های اجتماعی در آلمان، به ویژه در زمینه بهداشت، آموزش و مسکن، به مسئله‌ای پرتنش تبدیل شده‌اند که تأثیرات زیادی بر انتخابات آینده خواهد داشت. در سال‌های اخیر، آلمان با مشکلاتی نظیر افزایش اجاره بها، کمبود مسکن و ناکارآمدی در سیستم بهداشتی روبه‌رو بوده است. این مسائل باعث اعتراضات عمومی و فشار بر دولت فعلی شده است.
طبق نظرسنجی‌های اخیر از YouGov و Infratest dimap، مشکلات مسکن و بهداشت به عنوان اولویت‌های اصلی بسیاری از آلمانی‌ها مطرح است. حزب SPD، که در حال حاضر مسئول دولت است، در تلاش است تا از سیاست‌های خود در این زمینه‌ها دفاع کند. اما از آنجا که این بحران‌ها به وضوح حل نشده‌اند، احتمالاً حزب SPD با فشارهایی در این حوزه مواجه خواهد بود.
 

در مقابل، حزب CDU به همراه FDP بر اهمیت اصلاحات ساختاری در این بخش‌ها تأکید کرده و تلاش دارد تا خود را به عنوان گزینه‌ای برای حل بحران‌های اجتماعی معرفی کند.

تأثیر بحران اوکراین و سیاست خارجی

بحران اوکراین همچنان یک موضوع مهم در سیاست آلمان است و به طور مستقیم بر نگرش‌های عمومی نسبت به دولت و احزاب مختلف تأثیر گذاشته است. سیاست خارجی آلمان به‌ویژه در مواجهه با جنگ اوکراین و حمایت از تحریم‌ها علیه روسیه و حمایت از پناهندگان اوکراینی در داخل کشور، یکی از مباحث اصلی در سیاست‌های احزاب خواهد بود. حزب SPD که به رهبری اولاف شولتس در دولت است، به شدت درگیر تصمیم‌گیری‌های کلیدی در زمینه سیاست خارجی بوده و تلاش کرده تا نقش آلمان را در بحران اوکراین تقویت کند.

از سوی دیگر، حزب CDU و به ویژه حزب AfD انتقادات زیادی به سیاست‌های دولت در قبال جنگ اوکراین دارند. در حالی که حزب CDU از سیاست‌های حمایت از اوکراین حمایت می‌کند، به دلیل نگرانی‌های اقتصادی و پیامدهای تحریم‌ها، نقدهایی به هزینه‌های بلندمدت این سیاست‌ها وارد کرده است. حزب AfD نیز بر مخالفت با سیاست‌های دولت در زمینه اوکراین و کاهش وابستگی به ناتو تأکید دارد. نظرسنجی‌های اخیر نشان می‌دهند که بسیاری از رای‌دهندگان نگران تأثیرات اقتصادی جنگ بر زندگی روزمره خود هستند.

 تأثیر رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی

رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی به طور فزاینده‌ای بر نتایج انتخابات آلمان تأثیر می‌گذارند. در دوره‌های اخیر، استفاده از رسانه‌های اجتماعی برای تبلیغات انتخاباتی و بسیج رای‌دهندگان نقش مهمی ایفا کرده است. احزاب مختلف به ویژه حزب AfD از پلتفرم‌های آنلاین برای جذب رای‌دهندگان ناراضی و انتقاد از سیاست‌های دولت استفاده کرده‌اند. در مقابل، حزب SPD و سبزها تلاش کرده‌اند تا پیام‌های خود را از طریق رسانه‌های اصلی و شبکه‌های اجتماعی به گروه‌های هدف خود منتقل کنند.

نظرسنجی‌ها و تحقیقات نشان می‌دهند که ۵۰ تا ۶۰ درصد از مردم آلمان از شبکه‌های اجتماعی برای دریافت اخبار و اطلاعات سیاسی استفاده می‌کنند. این امر باعث شده است که احزاب نیاز به استراتژی‌های دیجیتال قوی‌تر و هدفمندتری داشته باشند. حزب CDU به‌ویژه در این زمینه از تکنیک‌های پیشرفته‌تر دیجیتال مارکتینگ استفاده کرده است تا از رقابت‌ها عقب نماند.

جوانان و تغییرات دموگرافیک

جوانان به عنوان یک گروه هدف مهم برای انتخابات ۲۰۲۵ شناخته می‌شوند. طبق نظرسنجی‌های Forsa و Emnid, گروه‌های سنی جوان‌تر تمایل بیشتری به احزاب چپ‌گرا مانند حزب سبزها و حزب SPD دارند. این گروه‌ها به طور ویژه به مسائل زیست‌محیطی، تغییرات اقلیمی و عدالت اجتماعی توجه دارند و نقش عمده‌ای در شکل‌گیری نتایج انتخابات ایفا خواهند کرد.

حزب سبزها به‌ویژه در جلب حمایت رای‌دهندگان جوان موفق بوده است. آن‌ها بر سیاست‌های زیست‌محیطی، انرژی‌های تجدیدپذیر، و برابری اجتماعی تأکید دارند و در نظرسنجی‌ها از حمایت بالایی در میان دانشجویان و جوانان دارای تحصیلات عالی برخوردار هستند.

حزب CDU و FDP به طور معمول از حمایت کمتری در این گروه سنی برخوردارند، اما در تلاشند تا با تمرکز بر مسائل اقتصادی، اشتغال و کارآفرینی برای نسل جوان، آرای این بخش از جامعه را جلب کنند.
 

چشم‌انداز ائتلاف‌ها و تشکیل دولت آینده

یکی از ویژگی‌های انتخابات آلمان در سال ۲۰۲۵ احتمالاً تشکیل ائتلاف‌های پیچیده‌تر خواهد بود. براساس وضعیت نظرسنجی‌ها، هیچ یک از احزاب به نظر نمی‌رسد که بتوانند به تنهایی اکثریت لازم برای تشکیل دولت را به دست آورند. به همین دلیل، ائتلاف‌های احتمالی می‌تواند شامل ترکیب‌های مختلفی از احزاب بزرگ و کوچک باشد.

شایع‌ترین ائتلاف‌های ممکن شامل:
CDU/CSU + FDP (ائتلاف راست میانه)
SPD + سبزها + FDP (ائتلاف چپ میانه)
CDU/CSU + سبزها (ائتلاف میانه‌رو)

در این راستا، توافقات پیچیده‌ای در خصوص مسائل اقتصادی، زیست‌محیطی و مهاجرت ممکن است بر فرآیند تشکیل دولت تأثیرگذار باشد.

*کارشناس مسائل اروپا

۳۱۱۳۱۱/۳۱۵