آغاز عملیات نجات دوکشتی تاریخی به گل نشسته گیلان

تیم تحقیقاتی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی در محل قرارگیری دوکشتی تاریخی به بررسی، مطالعه و نمونه‌برداری متعارف از آن‌ها پرداخت.

فرامرز رستمی چراتی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با اعلام این خبر گفت:

یک تیم تحقیقاتی از پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی پژوهشگاه طی عملیات میدانی با حضور در محل قرارگیری دوکشتی تاریخی به گل نشسته واقع در قروق تالش و ساحل لَلِه‌رود شهرستان رود‌سر استان گیلان به بررسی، مطالعه و نمونه‌برداری متعارف از این دو اثر پرداختند.

او افزود:

با توجه به بررسی‌ها و آنالیز‌های انجام شده، کاربری هر دو کشتی باری بوده و در نقل‌وانتقال کالا در مناطق آذربایجان و شوروی بیشترین فعالیت را داشته‌اند و از چوب درختان سوزنی برگ (کاج روسی-ساسنا) ساخته شده‌اند. 

رستمی چراتی تصریح‌کرد:

در این بررسی، نمونه‌برداری از محیط پیرامونی این دو اثر تاریخی و نیز بافت چوبی در قسمت بیرون و درون کشتی و نیز از عوامل میکروبی تشدید کننده در تخریب و تجزیه کشتی انجام شد و نتایج در دست بررسی است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تفاوت عمده‌ بین کشتی لَلِه‌رود و کشتی تالش را در این دانست که کشتی به گل نشسته در منطقه ساحل  لَلِه‌رود در شهرستان رودسر در آب شیرین مدفون شده و صرفا در زمانی که پیشروی یا جزر و مدهای شدید آب دریا اتفاق بیفتد در معرض آب شور قرار می‌گیرد و شوره‌های اطراف آن به‌خصوص قسمت نمایان آن موید این موضوع است. 

او خاطرنشان‌کرد:

با توجه به میزان شوری بسیار پایین آب و نیز pH به حالت خنثی آب پیرامون، کشتی ساحل  لَلِه‌رود از سلامت بیشتری برخوردار است و نیز به‌دلیل مدفون شدن بیش از هشتاد درصد از بدنه آن در زیر گل، پیش‌بینی می‌شود که سالم باقی مانده باشد. کشتی ساحل کریم محله قروق تالش اما عمده بدنه‌اش در معرض شرایط بیرونی و هم در معرض آب شور قرار گرفته است.

 رستمی چراتی افزود:

به‌دلیل وجود میخ‌های آهنی فراوان در بدنه ‌که زنگ اکسید آهن زیادی ایجاد شده و از طرفی وجود یون‌های سولفات و نیترات و کلراید در آب دریا، سولفاته شدن بافت چوبی بدنه کشتی را تشدید کرده و این پدیده تخریبی در حال پیشرفت است و چون کشتی ساحل قروق در معرض هوا قرار دارد لایه اکسیدی و سولفاته شدن روی بدنه آن شدیدتر است. 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه در کنار این عوامل شیمیایی ناشی از فعل و انفعالات  طبیعی، عوامل پرخطر انسانی نیز باعث تخریب فیزیکی بدنه این کشتی شده گفت:

 از نظر سالم بودن و موقعیت مکانی بهتر، بدنه کشتی ساحل لَلِه‌رود، برای جانمایی از نقاط قوت بالاتری برخوردار است و از آنجا که عمق محل دفن کشتی ساحل لَلِه‌رود از سطح زمین بیشتر است، قابلیت جانمایی آکواریمی در محل برای آن توصیه می‌شود.

به گفته این پژوهشگر، برای هر دو اثر تاریخی مورد مطالعه عملیات نجات‌بخشی، ثبت آثار و اقدامات لازم جانمایی از راهکارهای مهم و معقول در شرایط فعلی است.

رستمی چراتی افزود:

عملیات نجات‌بخشی هر دو کشتی با توجه به شرایط فعلی تقریبا مشابه هم است و اجرای فرآیندها بر طبق دستورالعمل‌های حفاظت و مرمت و نیز با همکاری و نظر کارشناسان پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری توصیه می‌شود.

 او اظهار کرد:

با توجه به مطالعات و کاوش‌های باستان‌شناسی صورت گرفته و تدابیر حفاظتی اولیه مسئولان استان گیلان و شهرستان تالش و لَلِه رود در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری نتایج قابل‌توجهی حاصل شد.

او افزود:

به‌دلیل بحرانی بودن وضعیت این دو اثر ارزشمند تاریخی که در حال حاضر در شرایط نگهداری نامناسبی از جمله در معرض خطرات محیطی و عوامل انسانی قرار دارند، تاکید بر آن است که عملیات حفاظت و نجات بخشی اضطراری و بلافصل آن اجرا شود.

رستمی چراتی در پایان گفت:

مراحل دقیق اجرایی و نیز برنامه عملیاتی مستلزم تصویب طرح و نیز توافقات لازم با اداره کل و مدیریت شهرستانی است که در این خصوص طی جلسات تیم اعزامی از پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با مسئولان استانی و مدیران شهرستانی ذی‌ربط استان گیلان در شهریور ۱۴۰۱ پیشنهادها لازم عنوان و مقرر شد پس از توافقات به مرحله اجرا درآید.