آغاز دولت چهاردهم با تحولات سنگینی آغاز شد/اشتباه استراتژیک با تکیه بی‌جا و بی‌ضابطه بر روسیه و چین/مذاکره مستقیم ایران و آمریکا؛سواستفاده پکن و مسکو!

به گزارش خبرگزاری هوشمند نیوز، علیرضا سلطانی کارشناس ارشد روابط بین‌الملل درباره آمدن ترامپ در این وضعیت منطقه‌ای و راهبرد دیپلماسی کشورمان، در پاسخ به اینکه ظرفیت و پتانسیل های سیاسی و اقتصادی داخلی به خصوص با روی کار آمدن دولت چهاردهم که به دنبال سیاست های تعاملی با دنیا و احیای مذاکرات هسته ای است بیان کرد: «روی کار آمدن دولت آقای پزشکیان و فعال شدن افرادی مانند ظریف و تیم دیپلماسی دهه ۹۰ موسوم به تیم برجام ، کورسوی امیدی برای بهبود شرایط سیاسی و اقتصادی ایران با حمایت حداقلی اجتماعی ایجاد کرد اما در طول چندماه شروع به کار دولت چهاردهم، تحولات سریع و غیرقابل پیش‌بینی  به لحاظ سیاسی و اقتصادی در عرصه داخلی و خارجی بروز پیدا کرد که عملا انرژی مثبت دولت، برای بهبود شرایط را خنثی کرد. ترور هنیه در تهران در اولین روز شروع به کار دولت، تشدید درگیری مستقیم ایران با اسرائیل ، پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، تشدید تحرکات سیاسی اتحادیه اروپا علیه ایران در قالب اعمال تحریم‌های هوایی و کشتیرانی، تحولات لبنان و سقوط دولت بشار اسد، مجموعه تحولات سیاسی در حوزه سیاست خارجی ایران بود که عملا تحرکات سیاسی دولت در عرصه خارجی با هدف گشایش خارجی و آغاز مذاکره را خنثی و محدود کرد.»

این کارشناس سیاست خارجی در ادامه این بحث عنوان کرد: «این شرایط بلافاصله اثرات روانی منفی خود را در عرصه اقتصادی کشور و اعتماد عمومی گذاشت و زمینه بی ثباتی و التهاب در بازار ارز را فراهم ساخت و موجب کاهش ۳۰ درصدی ارزش پول ملی در عرض ۳ ماه شد. به این شرایط سربازکردن برخی چالش ها و بحران ها مانند ناترازی در انرژی و اجبار دولت در اتخاذ تصمیماتی مانند قطع برق به خصوص قطع برق صنایع و فعالان اقتصادی هم به لحاظ واقعی و هم به لحاظ روانی و آینده نگری ، مردم و جامعه را نگران وملتهب ساخت. اظهارات اخیر وزیر اقتصاد در مجلس  در خصوص التهابات ارزی و ناتوانی دولت برای مدیریت شرایط بازار، اعتراف تلخی بود که عملا نشان از خالی بودن دست دولت برای انجام اقدامات اساسی نظیر؛ اصلاحات اقتصادی، گام گذاشتن در مسیر رشد اقتصادی، کاهش تورم، بهبود معیشت اقتصادی مردم و ارتقای سطح اعتماد عمومی دارد. این شرایط طبیعتا بر رفتار تیم دیپلماسی ایران و رفتار قدرتهای خارجی به ویژه اروپا و آمریکا تاثیر زیادی خواهد داشت . تاثیری که الزاما نشان از تقویت جایگاه ایران در معادلات سیاست خارجی ایران ندارد.»

سلطانی در پاسخ به اینکه درنهایت ایران در مواجهه با چالشهای خارجی چه کند افزود: «همانطور که اشاره کردم؛ ایران دوره ای سخت از سیاست خارجی را در پیش‌رو دارد . این دوره ممکن است با تشدید فشارهای اقتصادی و سیاسی و حتی درگیری‌های نظامی هم توام باشد. خوش بینی نسبت به سیاست خارجی در دوره ترامپ اشتباه محض است همانطور که بدبینی اشتباه است. ایران باید از اشتباهات محاسباتی گذشته مانند اعتماد بیش از حد به روسیه بعد از جنگ اوکراین و توقف مذاکرات هسته ای با امریکا در ابتدای دولت بایدن درس بگیرد.در دوره جدید  ایران باید بر توانمندی ها و ظرفیت های سیاسی ، امنیتی و اقتصادی خود تکیه کند. تکیه بی‌جا و بی ضابطه بر روسیه و بعد چین یک اشتباه استراتژیک است . این دو کشور با توجه به چالش های زیادی که با آمریکا در حوزه های سیاسی و اقتصادی پیدا می کنند راحت از کارت ایران برای چانه‌زنی و گرفتن امتیاز از ترامپ استفاده می کنند. دلیل آنهم این است که هنوز مناسبات ایران با دو کشور مذکور استراتژیک نیست.»

این کارشناس در نهایت با تاکید براینکه نفس مذاکره مستقیم ایران و آمریکا،امکان سواستفاده چین و روسیه را کاهش می دهد بیان کرد: «اما نکته مهم و محوری این است که ایران باید به هر صورتی درهای مذاکره مستقیم با آمریکا را باز کند. نفس مذاکره مستقیم ایران و آمریکا علاوه بر اینکه امکان سواستفاده قدرتهایی مانند چین و روسیه و کارشکنی احتمالی اروپا را کاهش می دهد منجر به بهبود شرایط سیاسی و اقتصادی داخلی به لحاظ روانی و واقعی می گردد و یک دلگرمی برای جامعه ایرانی ایجاد می کند حتی اگر این مذاکرات طولانی شود یا به صورت مرحله ای توافق صورت گیرد . در عین حال شروع مذاکره از شدت و حدت فشارهای سیاسی و اقتصادی و حتی منطقه‌ای امریکا و اروپا می‌کاهد. دراین اثنا باید اذعان کرد که طرف آمریکایی و غربی به توافقی که کاملا به ضرر ایران باشد و ایران را به شدت در مضیقه و فشار قرار دهد و به عبارت دیگر منجر به احساس تحقیر ملی کند، راضی نخواهد بود و طبیعتا به دنبال توافقی می گردد که منافع ایران را به لحاظ نسبی تامین نماید و ماهیت نسبتا برد برد داشته باشد.
هرچند این شکل از توافق در دوره‌های گذشته که ایران قوی‌تر بود ، امکان بیشتر ی داشت. لذا ایران علی‌رغم کار سختی که در پیش دارد اما می تواند نسبت به مذاکره مستقیم خوشبین باشد. تمام ظرفیت‌های ایران باید متمرکز بر مذاکره با آمریکا و بر مبنای یک توافق نامه جامع در حوزه‌های مختلف هسته‌ای، منطقه ای، نظامی و بین المللی باشد. توافق‌نامه تک‌موضوعی ، راه را برای تداوم التهابات و چالش های سیاست خارجی باز می‌کند. هرچندرسیدن به این توافق هم کاری سخت و پرهزینه است. نکته آخر اینکه به مانند گذشته نباید سیاست خارجی ایران بر مبنای صفر و صد و یا سیاه و سفید باشد. دولت پزشکیان با رویکرد تعاملی آن، در عین حال فرصتی برای جهان و غرب است. موفقیت ایران در این راه سخت مستلزم اجماع و وحدت ملی است. نباید اجازه داد شرایط سیاسی و جبهه گیری‌های کاذب دوره برجام تکرار گردد. شرایطی که برجام را با وجود هزینه‌های سنگین از کارایی انداخت.»

مشروح گفتگو را اینجا بخوانید.

315 315