آغاز جنگ داخلی در افغانستان

خروج بدون توافق نیروهای آمریکایی با دولت افغانستان و صرفا بنا به توافق با گروه طالبان، بار دیگر این موضوع را برای ناظران تحولات بین المللی اثبات کرد که در کلیت سیاست خارجی آمریکا هیچ تفاوتی میان دولت‌های آمریکا، از حزب دموکرات یا جمهوری خواه نیست. علیرغم همه توصیه ها و مشورت های ارائه شده از سوی رهبران سیاسی افغانستان به رهبری جدید دولت آمریکا در مورد خروج مسئولانه این کشور از افغانستان و اینکه هرگونه خروج بدون توافق منجر به فاجعه ای دردناک در افغانستان خواهد شد نادیده گرفته شد و دولت آمریکا تصمیم قطعی خود برای خروج نیروهایش از افغانستان را اعلام نمود.

نکته جالب اینجاست که طالبان در دو هفته گذشته بارها اعلام کرده که تا خروج کامل آمریکا از افغانستان در هیچ نشستی، از جمله نشست استانبول، شرکت نخواهد کرد. در ادامه تلاش های دولت آمریکا برای متقاعد نمودن طالبان جهت شرکت در نشست استانبول، طی چند روز گذشته تماس‌های متعددی در سطوح مختلف با دولت پاکستان به عمل آمده تا این کشوربا استفاده از نفوذ خود بر روی طالبان، این گروه را برای شرکت در نشست استانبول متقاعد نماید. سایر متحدین آمریکا در ناتو قبل از این اعلام کرده بودند که اعضای ناتو با هم وارد افغانستان شده اند و با هم از افغانستان خارج می‌شوند و از این طریق نارضایتی خود را از خروج زود هنگام از افغانستان اعلام کرده بودند. ولی با اعلام آغاز خروج آمریکا، بر مبنای توافق قبلی با طالبان در طی روز گذشته اعلام کردند علیرغم نارضایتی از تصمیم آمریکا، ولی با این تصمیم همراهی نموده و آنها نیز نیروهای خود را از افغانستان خارج خواهند کرد.

این موضوع همچنین این واقعیت را آشکار کرد که اعضای ناتو فقط نقش تامین کننده سرباز و تجهیزات مورد نیاز آمریکا را بر عهده دارند و جایگاهی در تصمیم گیری های کلان آمریکا در قالب ناتو ندارند. در چنین شرایطی طالبان آنچنان بر پیروزی خود بر آمریکا مغرور شده و ابراز خوشحالی میکنند که دیگر نمی شود این گروه را به صبر و انتظار برای تصمیمات اجلاس استانبول دعوت کرد. در چنین شرایطی هیچ امیدی به اینکه طالبان از خواسته‌های حداکثری خود کوتاه بیایند وجود ندارد. هفته گذشته هنگامی که اعلام شد قرار است رئیس‌جمهور آمریکا تلفنی با رئیس جمهور افغانستان گفتگو نماید ارگ ریاست جمهوری افغانستان از این خبر بسیار خرسند شده بود و با ذوق زدگی اعلام نمودند که قرار است که جو بایدن با اشرف غنی تلفنی گفتگو نماید، اما گفتگوهای روز گذشته بایدن با اشرف غنی و اعلام تصمیم آمریکا در مورد خروج از افغانستان، حکم آب سردی بر روی سر دولت افغانستان را داشت. آقای اشرف غنی در طی ماه های گذشته بارها مخالفت خود را با واگذاری قدرت به طالبان، خارج از چارچوب قانون اساسی اعلام نموده و گفته بود که برای اینکه در چارچوب قانون اساسی عمل شود آماده است انتخابات زود هنگام ریاست جمهوری را برگزار نماید تا کاندیدای طالبان از طریق یک روند دموکراتیک به قدرت برسد و نه از طریق یک بدعت خارج از چارچوب قانون اساسی. با همین ملاحظه، دولت افغانستان طرحی را به عنوان جایگزین طرح صلح آماده نموده بود تا در نشست استانبول رسماً اعلام نماید.

اینکه رئیس جمهور آمریکا قبل از اجلاس استانبول موضوع خروج نیروهای آمریکا و ناتو از افغانستان را اعلام می نماید در واقع فشار به دولت افغانستان است که به راه حل ارائه شده از سوی دولت آمریکا که بارها توسط آقای خلیل زاد به دولت این کشور اعلام شده، رضایت بدهد. هدف آمریکا از تشکیل دولت موقت با مشارکت طالبان آن است که ارزیابی آنها بر این مبناست که بعد از خروج آمریکا  دولت افغانستان فرو می ریزد و طالبان از طریق جنگ به قدرت می رسند. لذا می خواهند زمینه‌ای فراهم کنند که طالبان از طریق مسالمت آمیز وارد کابل شوند تا آمریکا اوضاع را طریق نمایندگی طالبان در کنترل داشته باشد و پایگاه های خود را حفظ نماید.

اما نتیجه کار در نهایت برای مردم افغانستان تفاوتی نمی کند از لحظه اعلام خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان برخی از رهبران افغان از آمادگی خود برای جنگ با طالبان سخن گفتند و در خبرها آمده که طالبان نیز خود را برای جنگ در شمال افغانستان آماده نموده است. علت انتخاب شمال افغانستان آن است که تنها منطقه‌ای که احتمال می رود در آنجا مقاومتهایی علیه طالبان مشاهده شود، شمال افغانستان است. طالبان در مورد مشرق و جنوب افغانستان با مقاومت مواجه نخواهند شد.
مشاهدات میدانی حاکی از آن است که طالبان در دروازه های قندهار مستقر شده و با رهبران قبایل پشتو توافق نموده‌اند که با توسل به زور وارد شهر نشوند و ورود آنها به شهر در اثر توافق سیاسی باشد تا از قوم و خویشان خودشان کسی آسیب نبیند. احتمال اینکه بعد از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان جنگ در شمال برای خلع سلاح نیروهایی که احتمال مقاومت از سوی آنها می‌رود وجود دارد. از هم اکنون جناح های مقابل طالبان خود را برای این درگیری طولانی مدت با طالبان آماده نموده اند. آنچه ما در هفته های آینده در افغانستان انتظار داریم آغاز جنگ داخلی است و مسئولیت این جنگ بر عهده دولت آمریکا و سایر متحدین آن در ناتو می باشد.

*کارشناس روابط بین الملل و آسیای شرقی

310 310