آشنایی با ورزش جذاب اسکی آلپاین، تاریخچه و رقابت‌های آن

روزنامه اعتماد – سامان سعادت: اسکی یکی از جذاب‌ترین و مفرح‌ترین رشته‌های ورزشی است که هر ساله با شروع فصل سرما و آغاز بارش برف، دوباره رونق می‌گیرد. هر جا که برف روی یک تپه نشسته باشد، می‌تواند محیطی برای این ورزش باشد؛ ورزشی که هم در سطح آماتور و هم در سطح حرفه‌ای علاقه‌مندان بسیار زیادی را به خود جذب می‌کند.

خوشبختانه کشور ما جزو کشور‌هایی است که به دلیل وجود محیط‌های کوهستانی و برف‌خیز زیاد در آن، پیست‌های اسکی طبیعی زیادی دارد. این پیست‌های اسکی طبیعی همه‌ساله پذیرای افرادی است که به سنتی‌ترین شکل ممکن به ورزش اسکی روی می‌آورند. احتمالا شما هم کسانی را دیده‌اید که از بالای یک تپه با یک تویوپ یا حلقه لاستیک یا مشمع به سمت پایین سر می‌خورند. بله این هم نوعی از اسکی است.

اسکی آماتوری

ورزش اسکی، اما در واقعیت یک فرمت کاملا مشخص با تجهیزات تعریف شده دارد. تجهیزاتی که البته تهیه آن گران تمام می‌شود و به همین دلیل در پیست‌های اسکی باشگاه‌هایی هستند که این لوازم را کرایه می‌دهند. وسایل اسکی به‌طور کلی به دو بخش مهم تقسیم می‌شود؛ بخش پوشاک اسکی و بخش وسایل جانبی یا همان ست اسکی. در بخش پوشاک اسکی، ورزشکار باید در انتخاب لباس، شلوار، دستکش، جوراب و عینک اسکی دقت لازم را به کار ببندد تا با در نظر گرفتن سطح خود اعم از مبتدی تا پیشرفته موارد مورد نظر را تعیین کند.

ست اسکی و وسایل جانبی نظیر چوب اسکی، باتوم، کفش و کلاه ایمنی و کلاه بافت دیگر مواردی هستند که اسکی‌باز باید در انتخاب آن‌ها دقت لازم را داشته باشد.

نکته دیگری که در ورزش آماتوری اسکی باید در نظر گرفت، آموزش‌های ابتدایی این رشته است. محیط کوهستانی و سرعتی که اسکی‌باز هنگام سر خوردن به سمت پایین می‌گیرد، می‌تواند خطراتی را برای اسکی‌باز به همراه داشته باشد. پس اگر شما نیز روزی خواستید به انجام این ورزش بپردازید، حتما آموزش‌های حداقلی لازم را ببینید و آنگاه با استفاده از تجهیزات مناسب اسکی را تجربه کنید. همان‌طور که ذکر شد کشور ایران پیست‌های اسکی زیادی دارد.

از جمله آن می‌توان به پیست اسکی توچال، دربندسر، آبعلی، شمشک و دیزین در استان تهران، پیست اسکی خور در استان البرز، پیست اسکی آلوارس در استان اردبیل، پیست اسکی پولاد کف به عنوان دومین پیست اسکی بزرگ ایران در استان فارس و نزدیکی شهر شیراز و چندین و چند پیست دیگر اشاره کرد؛ پیست‌هایی در حاشیه رشته کوه‌های البرز و الوند که حتی گردشگران خارجی زیادی را نیز هر ساله به سمت خود می‌کشند.

اسکی آلپاین چیست؟

اسکی آلپاین معروف‌ترین نوع اسکی در جهان است. این ورزش به صورت کلی با نام DownHill نیز شناخته می‌شود؛ به معنای پایین آمدن از تپه یا کوه است. البته اسکی آلپاین هم می‌تواند روی برف (چه طبیعی و چه مصنوعی) و هم روی چمن باشد که هر یک ابزار خاص خود را می‌طلبند.

فرمت حرفه‌ای اسکی آلپاین شامل چند زیرمجموعه می‌شود. هر ساله مسابقات حرفه‌ای اسکی در این بخش‌ها انجام می‌شود. زیرمجموعه‌های اسکی آلپاین شامل اسلالوم، اسلالوم بزرگ، دان‌هیل، سوپرجی و اسکی ترکیبی است که مسابقات حرفه‌ای نیز در این رشته‌ها برگزار می‌شود. البته مسابقات ورزشی زمستانی شامل رشته‌های دیگری نظیر پرش با اسکی، اسکی بیاتلون یا صحرانوردی، لوژ سواری و چند رشته دیگر نیز می‌شود.

زیرمجموعه‌های اسکی آلپاین

اسلالوم: اسلالوم به معنای مارپیچ است. اسکی آلپاین اسلالوم یعنی شما به عنوان اسکی‌باز باید از تپه به سمت پایین حرکت کنید و حرکت‌های زیکزاگی انجام بدهید. این حرکات زیکزاگی از بین پرچم‌هایی است که در مسیر تعبیه شده است. فواصل بین پرچم‌ها یا علامت‌هایی که از آن‌ها باید عبور کنید بسیار تنگ است و بین ۶ تا ۱۵ متر از هم فاصله دارند.

اسلالوم بزرگ: اسلالوم بزرگ همانند اسلالوم معمولی است با این تفاوت که فاصله پرچم‌ها از یکدیگر بیشتر است و این باعث می‌شود اسکی‌باز بتواند سرعت بیشتری نیز بگیرد. فاصله بین پرچم‌ها در اسلالوم بزرگ چیزی حدود ۳۵ متر است.

دان‌هیل: این اسکی با روش آزاد و با سرعت زیاد در یک مسیر مستقیم و بدون پیچ و کنترل انجام می‌شود. در این رشته اسکی‌بازان مسیری طولانی‌تر از دیگر رشته‌های اسکی آلپی را طی می‌کنند و پیچ‌های مسیر کمتر و بازتر از دیگر رشته‌هاست. سرعت شرکت‌کنندگان گاه به ۱۵۰ کیلومتر در ساعت می‌رسد.

سوپرجی: سوپرجی چیزی بین اسلالوم بزرگ و دان‌هیل است. فاصله پرچم‌ها نسبت به اسلالوم بزرگ خیلی طولانی‌تر و سرعتی که اسکی‌باز می‌گیرد بسیار بیشتر است. در این نوع اسکی قسمت‌هایی از پیست برای پرش در نظر گرفته شده‌اند. چیزی که در اسلالوم‌های دیگر به چشم نمی‌خورد.

اسکی ترکیبی: همان‌طور که از نام این نوع اسکی مشخص است، اسکی‌باز در این رشته چندین حالت مختلف را تجریه می‌کند. اسکی‌باز ابتدا یک مسیر اسکی سرعت و سپس یک مسیر مارپیچ کوچک را می‌پیماید و هر کس که مجموع زمانش کمتر باشد، برنده است. البته تمامی این رشته‌ها از ابتدا در اسکی آلپاین وجود نداشته‌اند و به تدریج به مجموعه مسابقات اضافه شده‌اند.

تاریخچه مسابقات قهرمانی آلپاین

مسابقات جهانی اسکی آلپاین یک رقابت بین‌المللی است که در سال ۱۹۶۶ توسط جمعی از متخصصان و علاقه‌مندان به این رشته پایه‌گذاری شد. این جمع شامل سرگ لنگ روزنامه‌نگار فرانسوی، هنور بنت مدیر پیست اسکی آلپ از فرانسه و باب بتی از ایالات متحده می‌شد. این طرح با حمایت رییس فدراسیون جهانی اسکی مارک هولدر در سال ۱۹۶۷ در کنگره FIS (مخفف عبارت فرانسوی Fédération Internationale de Ski) مطرح شد و مورد قبول قرار گرفت.

از آن موقع مسابقات اسکی آلپاین هر ساله برگزار می‌شود. این مسابقات یکی از مسابقات حرفه‌ای جهان به حساب می‌آید که از همان ابتدا در دو قسمت زنان و مردان برگزار شده است. بدون احتساب امسال تاکنون ۵۳ دوره از این رقابت‌ها برگزار شده است. در کنار این مسابقات که به جام جهانی معروف است، رقابت‌های قهرمانی اسکی جهان که هر دو سال یک‌بار و رقابت‌های المپیک زمستانی که هر ۴ سال یک‌بار برگزار می‌شود هم وجود دارد.

البته بسیاری از کارشناسان جام‌جهانی را بسیار باارزش‌تر از رقابت‌های قهرمانی جهان می‌دانند، چراکه قهرمان آن در طول فصل و بعد از سپری کردن تعداد زیادی رقابت مشخص می‌شود. در ابتدا جام‌جهانی فقط در بخش‌های اسلالوم، اسلالوم بزرگ و دان‌هیل برگزار می‌شد. از سال ۱۹۷۴ مسابقات اسکی ترکیبی و از سال ۱۹۸۲ مسابقات سوپرجی به رقابت‌ها اضافه شد. در ادوار برگزار شده مسابقات تاکنون کشور اتریش با کسب ۳۴ مدال طلا شامل ۱۷ طلای مردان و ۱۷ طلای زنان بهترین عملکرد را به ثبت رسانده است.

بعد از اتریشی‌ها اسکی‌بازان کشور‌های سوییس و امریکا در رده‌های دوم و سوم به چشم می‌خورند. اولین قهرمان این رقابت‌ها در سال ۱۹۶۷ جان کلود کیلی فرانسوی بود که توانست در سال ۶۸ از عنوان قهرمانی‌اش دفاع کند. مسابقات جام‌جهانی تاکنون در ۲۵ کشور جهان برگزار شده است. گرچه کشور‌هایی از نیمکره جنوبی نیز میزبانی این رویداد را بر عهده داشته‌اند، اما بیشتر مناطق اسکاندیناوی میزبان مسابقات بوده‌اند.

تاکنون در مجموع ادوار این رقابت‌ها منطقه کوهستانی کیتزبوهل در اتریش بیشترین میزبانی را بر عهده گرفته است. این منطقه ۱۷۱ بار میزبان مسابقات مردان بوده است. اما در قسمت زنان کورتینا دامپتزو در ایتالیا بیشترین میزبانی را بر عهده داشته است. این منطقه که یک‌بار میزبانی المپیک زمستانی ۱۹۵۶ را نیز بر عهده داشته، ۹۴ بار میزبان مسابقات زنان بوده است.

فرمت مسابقات اسکی آلپاین

رقابت‌های اسکی آلپاین در هر فصل از اکتبر آغاز می‌شود و تا ماه مارس ادامه پیدا می‌کند. در این مدت چندین شهر میزبانی رقابت‌ها را بر عهده می‌گیرند. به عنوان مثال مسابقات امسال که از ۲۷ اکتبر آغاز شده، قرار است در ۴۴ مرحله و به میزبانی ۲۲ شهر انجام شود. در هر مرحله ورزشکاران زن و مرد در ماده‌های مختلف به رقابت می‌پردازند و امتیازات آن‌ها بر اساس هر برد تعیین می‌شود و در انتهای فصل نفر برتر هر بخش و همچنین قهرمان مجموع مسابقات معرفی می‌شود.

در فصل گذشته، اما تعداد رویداد‌ها ۳۹ و میزبان‌ها ۲۰ عدد بود. رقابت‌هایی که در پایان با قهرمانی مارسل هرشر اتریشی در بخش مردان و میکائلا شیفرین امریکایی در بخش زنان به پایان رسید. در هر دو بخش مردان و زنان کشور اتریش بود که مقام قهرمانی را تصاحب کرد.

مارسل هرشر علاوه بر قهرمانی مجموع سال قبل در بخش‌های اسلالوم و اسلالوم بزرگ را نیز به دست آورد. بیت فیوز سوییسی در دان‌هیل، دومنیم پاریس ایتالیایی در سوپرجی و الکسیس پینتورالت فرانسوی در بخش کمبایند به مقام اول دست یافتند. در بخش زنان نیز میکائلا شیفرین علاوه بر قهرمانی مجموع در سه بخش سوپرجی، اسلالوم بزرگ و اسلالوم نیز مقام قهرمانی را تصاحب کرد. نیکول اشمیدهوفر در دان‌هیل و فدریکا بریگنونه در کمبایند اول شدند.

رقابت‌های امسال

مسابقات آلپاین امسال در منطقه سولدن اتریش و با رقابت اسلالوم بزرگ روز بیست‌وهفتم اکتبر آغاز شد. در پایان دور نخست و در بخش مردان الکسیس پینتورالت فرانسوی اول شد و هموطنش متیو فایوره دوم شد و زان کرانجک اسلونیایی سوم شد. در بخش زنان نیز آلیس رابینسون و میکائلا شیفرین و فسا وورلی اول تا سوم شدند. دور دوم رقابت‌ها روز ۲۴ نوامبر و در منطقه لوی در فنلاند و در ماده اسلالوم برگزار شد.

در پایان دور دوم و در بخش مردان هنریک کریستوفرسن نروژی اول شد و کلمنت نوئل فرانسوی در جایگاه دوم ایستاد. همچنین دانیل یوله از سوییس به نشان برنز دست پیدا کرد. در بخش زنان شیفرین و وندی هولدنر و کاتیانا تروپه در مکان‌های اول تا سوم ایستادند. کانادا و منطقه دریاچه لوییس میزبان سومین دوره مسابقات اسکی آلپاین ۲۰۱۹ بود که در روز‌های سی‌ام نوامبر و اول دسامبر برگزار شد. در این مرحله دو رقابت دان‌هیل و اسلالوم بزرگ به انجام رسید.

در دان‌هیل این توماس دربین آلمانی بود که اول شد. دومنیک پاریس ایتالیایی دوم شد و بیت فیوز و کارلو جانکا در جایگاه سوم قرار گرفتند. در اسلالوم بزرگ نیز ماتیاس مایر اتریشی و دومنیک پاریس ایتالیایی اول و دوم شدند و وینسنت کریشمایر اتریشی و مائورو کاویزل سوییسی مشترکا سوم شدند، اما دور سوم زنان در کیلینگتون امریکا برگزار شد و در اسلالوم بزرگ مارتا باسیونو و فدریکا بیرگنونه و شیفرین اول تا سوم شدند. در اسلالوم نیز شیفرین و پترا ویهوا و آنا سویین لارسن در رده‌های اول تا سوم قرار گرفتند.

در روز‌های ششم تا هشتم دسامبر و در منطقه بیور کریک امریکا مرحله چهارم رقابت‌ها در سه بخش اسلالوم بزرگ و دان‌هیل و اسلالوم بزرگ مردان برگزار شد. در اسلالوم بزرگ مارکو اودرمات و الکساندر کلیده و ماتیاس مایر اول تا سوم شدند. در دان‌هیل بیت فیوز اول شد و جان کلاری و وینسنت کریشمایر در رده‌های بعد ایستادند. در اسلالوم بزرگ نیز تامی فورد از میزبان اول شد و کریستوفرسن و لیف کریستیان هر دو از نروژ دوم و سوم شدند.

اما دور چهارم زنان در دریاچه لوییس کانادا و در دو بخش دان‌هیل (دو بار) و اسلالوم بزرگ انجام شد. در دان‌هیل روز نخست استر لدکا اول شد و کورینه شوتر و استفانی ونیر دوم و سوم شدند. در دان‌هیل روز دوم نیکول اشمیدهوفر و شیفرین و فرانچسکا مارساگلیا اول تا سوم شدند. در اسلالوم بزرگ نیز ویکتوریا ربنزبرگ آلمانی اول شد و بعد از او نیکول دلاگو و کورینه شوتر در رده‌های بعد ایستادند.

مرحله پنجم مسابقات مردان در فرانسه و در دو بخش اسلالوم و اسلالوم بزرگ انجام شد. مسابقات مرحله پنجم زنان نیز در کشور سوییس و در دو بخش سوپرجی و اسلالوم بزرگ برگزار می‌شود.

بهترین‌های مسابقات امسال تاکنون

در مجموع رقابت‌های برگزار شده تا به امروز در بخش مردان ماتیاس مایر با ۲۲۳ امتیاز صدرنشین است. بعد از او کریشمایر با ۲۱۲ و دومنیک پاریس با ۲۰۴ امتیاز دوم و سوم هستند. این در حالی است که مایر فقط در بخش سوپرجی اول است و در بخش‌های دان‌هیل و اسلالوم بزرگ و اسلالوم به ترتیب بیت فیوز و تامی فورد و کریستوفرسن اول هستند. در بخش زنان نیز در مجموع رقابت‌های برگزار شده شیفرین با ۴۷۲ امتیاز و اختلافی فاحش بهترین عملکرد را داشته است. او در بخش‌های اسلالوم بزرگ و اسلالوم نیز اول است. در دان‌هیل لدسکا و در سوپرجی نیز ربنزبرگ اول هستند.

رکوردداران اسکی آلپاین

بهترین اسکی‌باز رقابت‌های آلپاین از زمان استارت این مسابقات در بخش مردان مارسل هرشر اتریشی است که در بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۹، هشت بار مقام قهرمانی مجموع را به دست آورد. این اسکی‌باز نابغه که دو طلای المپیک را نیز در کارنامه دارد، اوایل سپتامبر همین امسال در ۳۰ سالگی از رقابت‌های حرفه‌ای خداحافظی کرد. بعد از هرشر، مارک گیاردلی از لوکزامبورگ با ۵ و گوستاو تونی از ایتالیا با ۴ قهرمانی رکورددار هستند.

در بخش زنان بهترین اسکی‌باز تاریخ مسابقات کسی نیست جز آنه‌ماری موسر برول اتریشی که در بین سال‌های ۶۹ تا ۸۰ شش مقام قهرمانی در اسکی آلپاین به دست آورد. این اسکی‌باز که هم‌اکنون ۶۶ ساله است یک طلای المپیک را نیز در کارنامه دارد. بعد از او لیندسی ون از امریکا و هموطنش میکائلا شیفرین با ۴ و ۳ قهرمانی دوم و سوم هستند. با توجه به خداحافظی ون در تابستان سال گذشته و درخشش شیفرین او می‌تواند هم رکورد هموطنش را بشکند و هم در آینده از خانم آنه‌ماری عبور کند.