آخرین وضعیت پرونده هواپیمای اوکراینی/ دادگاه کانادا و ایران چه کسانی را متهم شناختند و چه مجازاتی تعیین کردند؟

رسول سلیمی: رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح در جدیدترین اظهارنظر خود درباره پرونده متهمان نظامی هدف قراردادن هواپیمای مسافربری اوکراینی در دی ماه۱۳۹۸ گفته «رسیدگی به پرونده هواپیمای اوکراینی از ابتدا با جدیت در دستور کار مسئولان کشور قرار گرفت. هیات‌های کارشناسی کشورمان همه موضوعات مربوطه را به دقت مورد بررسی قرار دادند و از کشورهای دیگر بویژه اوکراین نیز کارشناسانی برای بررسی موضوع به ایران آمدند.»

رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح با اشاره به صدور حکم اولیه پس از طی مراحل قانونی بیان کرد: «بعد از بررسی همه جانبه موضوعات، اظهارات شاکیان و انجام رسیدگی‌های لازم، حکم صادر شد. اما با اعتراض شاکیان به این حکم، قوه قضائیه پرونده را به دیوان عالی کشور ارجاع داد.»

حجت الاسلام پورخاقان تصریح کرد: در دیوان عالی کشور پرونده با دقت مورد بررسی مجدد قرار گرفت و ایرادات و نواقصی که در پرونده وجود داشت، احصاء و برای بررسی مجدد به سازمان قضائی نیروهای مسلح برگردانده شد. وی اعلام کرد: این پرونده در حال حاضر به منظور بررسی دوباره در اختیار سازمان قضایی نیروهای مسلح قرار دارد و در حال رسیدگی است.

چه آنکه سید محمود علیزاده طباطبایی از جمله وکلای خانواده جان باختگان ایرانی حادثه، درباره آخرین وضعیت پرونده شکایت خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی گفت: درخصوص پرونده رای صادر شده و ۱۰ نفر محکوم شده‌اند. خانواده‌ها به نحوه رسیدگی به پرونده اعتراض داشتند و اکثریت آن‌ها شکایت‌شان را پس گرفتند و انصراف دادند اما چند نفر ادامه دادند از جمله آقای دکتر اسدی لاری و همسرشان که من وکیل آن‌ها هستم و به رای اعتراض کردیم.

رای دادگاه بدوی علیه متهمان در ایران چه بود؟

براساس رای صادره از سوی دادگاه بدوی در کشورمان، متهم ردیف اول پرونده به اتهام مباشرت در قتل شبه عمد سرنشینان هواپیمای اوکراینی مستند به مواد قانونی به تحمل سه سال حبس تعزیری محکوم شده است.

این متهم همچنین به دلیل لغو دستور ابلاغی و با توجه به گستردگی آثار و تبعات این اقدام به حداکثر مجازات (۱۰ سال حبس تعزیری) نیز محکوم شده است.

بر این اساس مجموع حکم حبس صادر شده در مورد متهم ردیف اول (فرمانده سامانه دفاعی تور ام یک) ۱۳ سال حبس تعزیری می‌باشد که اشد مجازات (۱۰ سال حبس) قابل اجرا خواهد بود.

متهم ردیف اول علاوه بر حبس به پرداخت دیه در حق اولیای دمی که مطالبه دیه داشته‌اند نیز محکوم و دادگاه برای این متهم مجازات تکمیلی نیز در نظر گرفته است.

روند قضایی در کانادا به کجا رسید؟

این در حالی است که در جدیدترین بررسی قضایی در کانادا، خردادماه۱۴۰۳ «دیوان عالی انتاریو» کانادا، خطوط هوایی بین‌المللی اوکراین (UIA) را به دلیل «اهمال کاری» مسوول حادثه سقوط پرواز شماره ۷۵۲ دانست و حکم داد که این شرکت هواپیمایی از نظر قانونی مسوول پرداخت غرامت کامل به خانواده‌های قربانیان این سانحه است.

رسانه کانادایی «CNW» گزارش داد: قاضی یاسمین اکبرعلی دلیل حادثه پرواز شماره ۷۵۲ PS۷۵۲ خطوط هوایی بین‌المللی اوکراین (UIA) را «اهمال کاری» این شرکت هواپیمایی در ارزیابی شرایط پرواز دانست چرا که ایران حملات موشکی را علیه نیروهای آمریکایی در عراق انجام داده بود و در حالت آماده‌باش برای مقابله با ضد حمله قرار داشت.

قاضی دادگاه درباره نقش مثبت وکلای خانواده جان باختگان گفت «آنها سهم عمده ای در حفظ شواهد شاکیان داشتند و بسیاری از بازجویی های متقابل را انجام دادند. تلاش های آنها از گروه های شاکی حمایت می کرد که در غیر این صورت هزینه های بالاتری بر آنها تحمیل می شد.»

در این حکم آمده (تصویر حکم دادگاه) که «دیوان عالی انتاریو» دریافت که خطوط هوایی بین‌المللی اوکراین به دلیل «عدم انجام ارزیابی مناسب از خطرات ناشی از انجام پرواز از تهران، سهل انگاری کرده است.»

این دادگاه کانادایی روز دوشنبه (مورخ ۲۱ خرداد ۱۴۰۳) حکم داد که خطوط هوایی بین‌المللی اوکراین از نظر قانونی مسوول پرداخت غرامت کامل به خانواده‌هایی است که عزیزانشان را در حادثه سقوط پرواز ۷۵۲ این شرکت در ایران در ژانویه ۲۰۲۰ از دست داده‌اند. این حکم پس از یک محاکمه ۱۸ روزه در تورنتو که در ژانویه ۲۰۲۴ به پایان رسید، صادر شد.

بر اساس این حکم ، نمایندگان شرکت هواپیمایی اوکراینی نمی توانند جبران خسارت به خانواده ها را با مبلغ اولیه مورد نظر خود که ۱۸۰،۰۰۰ دلار برای هر قربانی بود محدود کنند. در عوض دادگاه حکم کرد که خسارت کامل باید به خانواده های مسافرانی که در این حادثه جان خود را از دست داده اند، پرداخت شود.

در این حکم امده است که چند ساعت قبل از پروازهواپیمای اوکراینی از تهران، ایران حملات موشکی بالستیک خود به یک پایگاه امریکا در عراق را در تلافی ترور چند روز پیش یکی از ژنرال های ارشد خود انجام داده بود. در این حکم آمده است که شرکت هواپیمایی اوکراینی باید می دانست که تهران منتظر پاسخ احتمالی امریکا است.

311213